trakeostomi

• trakea'nın larynx seviyesinin altından dışarıya ağızlaştırılması.
  
  kariştirilmamasi gereken, (bkz: trakeotomi)
• hasta entübe edilemiyorsa (bkz: entübasyon) direkt soluk borusunun yani trakeanın delinip hava yolu sağlanması işlemidir.
• genellikle uzamış entübasyonlarda (solunum cihazına bağlı kalma durumu) hasta ventilatör (solunum cihazı) bağımlı ise hastanın oral (ağızdan) alımını açmak, hastayı daha hızlı bir şekilde recovery etmek (normal hayata adapte etmek anlamında) için kullanılan yöntem.
  trakea (nefes borusu) cricoid kıkırdak altından cilde ağızlaştırılır. cerrrahi veya ciltten direkt (per kütan yöntem) yapılabilir. doktorunuz öneriyorsa ve sizden onam istiyorsa iyiliğiniz içindir. onaylayınız.
• tam manasıyla "hava borusunu açma" demektir; akciğerlerin hava almasını sağlamak için boyundan nefes borusuna(trachea) kadar yapılan kesi(tomi).
  
  bıçak altında/arnold van de laar
• 15 aylık bir hastane macerasından sonra 1 ay önce eşime takılan ve burun ile ağzı iptal ederek boyundaki kanül ile nefes alınmasını sağlayan bir aparat takılması işlemi.
  
  bu takılan aparata trakeostomi kanülü deniyor. kaflı (cuffed) ve kafsız (cuffless) olarak iki tipi var. bunlar da delikli (fenestrated) ve (non-fenestrated) deliksiz olarak ikiye ayrılıyor.
  
  görsel
  
  ameliyat sonrasında ilk günü kaflı kanül ile geçirdi. kaflı kanülün özelliği, kanülün ucundaki bir balonu şişirerek, trakenin açık kalmasının sağlanması. ama bunu çok uzun süre yaptığınızda yemek borusuna baskı yaparak yutkunmada zorluk vs gibi şeylere sebebiyet veriyor. ertesi gün bize aldırdıkları kafsız silikon delikli kanüle geçildi. bunun fiyatı 200-300 arası değişebiliyor aldığınız yere göre. bu kanülden iki adet almamız istendi çünkü 24 saatte bir kanülün değişmesi gerekiyor içi balgam vs ile dolduğu için.
  
  ilk 10 gün kanül değişimi için hastaneye gittik. zor bir işlem değil ama hastada stres yaratabiliyor. takarken de biraz dikkat etmek gerekiyor, hafif yan çevirip stoma'ya (boyunda açılan delik) girdikten sonra düzeltip içeri ittirmeniz lazım. takarken hasta öksürebilir, bu normal panik yapmamak lazım. çok hızlı takarsanız soluk borusunun ön tarafına zarar verme ihtimaliniz var nazik olun.
  
  bir de aspirasyon işlemi var. trakeostomi işlemi sonrası eve gönderirken size rapor yazıyorlar ve o verdikleri rapor ile medikallerden aspirasyon cihazı ve aspirasyon sondalarını indirimli alabiliyorsunuz.
  
  aspirasyon sondası: görsel
  aspirasyon cihazı: görsel
  
  aspirasyon işlemi de, kanülde biriken balgamı almak için yapılıyor. kanülden biraz daha ince çaplı uzun bir hortum vasıtası ile, vakum yaratan aspirasyon cihazı ile kanülü düzenli olarak temizlemek gerekiyor.
  
  komplikasyonlara gelecek olursak, eşimin kanülü takıldıktan 2 hafta sonra kanülün üstünde kalan soluk borusunu tamamen kapandığı için, yutkunduğunda fenestreli kanülde vakum etkisi yaparak, stomanın üst kısmındaki et o delikten içeriye doğru granülasyon dokusu oluşturarak deliği kapattı ve nefes alamadı. ayrıca bu doku kanayarak yine sorun teşkil etti. bunu da iç kanül denilen ve ana kanülün içine takılan bir parça ile çözdük. zaten üst taraf tamamen kapalı olduğu için fenestreli kanüle gerek kalmamıştı.
  
  fenestrated ve non-fenestrated kanül tüpleri: görsel
  
  fenestreli kanülün olayı ise, daralmış olan soluk borusunu bir nebze kullanıp, ses tellerine hava gitmesini sağlamak ve ses çıkması. kanülü tamamen dışardan kapattığınızda, soluk borusu açıksa az miktarda da olsa hava ses tellerinden geçerek ağza ulaşıyor ve hasta konuşabiliyor nefesi yettiği kadar. hatta bize söyledikleri kadarı ile, dışardan nefes almaya izin veren ama dışarı nefes vermeyen bir tip kanül ile sürekli konuşmak da mümkün olabiliyormuş. havayı kanülden bol alıyoruz, verirken de ağızdan çıkıyor.
  
  bir adet cam kavanoz aldırdılar ve kanül her gün bir kapak zefiranlı su ve steril edilmiş su (biz içme suyu kullanıyoruz) içinde bu kavanozda bekleyip dezenfekte ediliyor. her gün hemen hemen aynı saatte kanül değişim işlemi yapıyoruz.
  
  kanüllerin ayda bir yenilenmesi öneriliyor çünkü enfeksiyon riski oldukça artıyor. 2 kanül olduğu için 2 ayda bir değişecek dediler.
  
  bunun yanında yan ürünler de almanız gerekebilir:
  
  trakeostomi pedi:
  farklı boylarda bulunan bu pedler, ortasında bir delik olan ve kanül ile boynunuz arasında duran pamuklu bir araç. görevi de kanülden akan, sızan kan veya balgamın üstünüze bulaşmasını engellemek. bu pedler şu sıralar tanesi 5 tl civarına satılıyor, onun yerine 30x80 steril gazlı bez de kullanabilirsiniz. daha ucuz oluyor.
  görsel
  
  trakeostomi boyun bağı:
  ince bir süngerden oluşan bu alet, trakeostomi kanülünün sağından ve solundan tutarak öksürük sırasında çıkmasını, fırlamasını engelliyor. yine bu da 5 tl/adet olarak satılıyor . bunu yerine de steril gazlı bez, kurdele tarzı şeyler kullanabilirsiniz ama boynu kesiyor. 2 günde bir değiştirmek yeterli.
  görsel
  
  trakeostomi fırçası:
  kanülün içini fırçalamak için kullanılan ince kıl fırça. iç kanüle girmediği için iç kanülü temizlemek için kulak temizleme çubuğu kullanabilirsiniz. gayet işe yarıyor önemli bir araç.
  görsel
  
  zefiran:
  kanülü yıkayıp fırçalayıp temizledikten sonra bir kapak zefiran ve bir kavanoz suya koyuyoruz. 1-2 saat içinde dezenfekte oluyor, acil durum olursa 24 saat beklemeden de kullanılabiliyor.
  
  steril gazlı bez:
  30x80 boyutlarında steril gazlı bezler. bunu almamızın sebebi, evde kanül değişimi yaparken steril bir yüzey oluşturmak. bir tepsinin içine bunu açtığınızda (tabi önce ellerinize eldiven giymeniz ve yıkamanız şart) temiz kanül ve diğer parçaları bunun üzerine koyabilirsiniz.
  
  15x15 4 katlı steril gazlı bezleri de, yara bölgesi çevresi temizliği için kullanabilirsiniz. enfeksiyon kapmamak için ortamın temiz olması, ellerin temizliği vs çok önemli.
  
  latex eldiven:
  latex dedim çünkü vinyl eldivenler elde bir süre sonra yara yapıyor. eldivenler de hayvan gibi pahalı 100'lü kutu 60 tl olmuş anasını satayım.
  
  kanül örtüsü:
  dışarıya filan çıkacağınız zaman zerine ince bir eşarp varsa bağlayabilir, ya da bu iş için özel olarak imal edilmiş trakeostomi örtüsü alabilirsiniz. boynunuzda minik bir önlük gibi duran bu örtü, açık havaya çıktığınızda sinek, böcek, toz gibi şeylerin kanülden içeri girmesini engelleyecektir.
  
  trakeostomi çok zorlu bir süreç. en istemediğimiz işlem idi, yapmamak için de çok uğraştı doktorlar ama eninde sonunda yapılması gerekti. bize kalıcı olmadığı söylenmemişti ve bir daha konuşamayacak diye çok korkmuştuk. ancak bir süre kalması gerektiği ve soluk borusundaki daralan kısmın iyileşmesinin ardından çıkarılacağı söylendiğinde bir nebze rahatladık. ilk 2 hafta sürekli diken üstündeydik. en ufak öksürükte panik oluyorduk. şimdi artık bakım, değişim ve diğer işlemlere alıştık. umarız sorun olmadan bu süreci de atlatacağız.
  
  edit: 2 aydır trakeostomi kanülü ile nefes alıyor eşim. bize hastaneden, silikon delikli kafsız kanül aldırdılar. bu kanülün kutusunun içinden birçok parça çıkıyor. iç kanül de bunlardan bir tanesi. bize iç kanül kullanmayın dedikleri için 1 ay kadar sadece dış kanül ile devam ettik. ancak soluk borusu bu bir ayda tamamen kapandığı için, yutkunma sırasında bu delikte vakum oluşması yüzünden, kanülün üst kısmından et parçası bu deliğe doğru çekilerek önce deliği kapatmaya başladı ve kanülü günde 2 kere değiştirmek zorunda kaldık. daha sonra et parçası kanamaya başladı ve hastaneye gidip gümüş nitrat ile yaktırdık ki daha fazla kanamasın ve büyümesin. ancak yakma işleminden sonra da et parçası büyüdü ve kanülü tamamen kapattığı için, iç kanül kullanarak o deliği iptal ettik. çünkü deliğin işlevi, soluk alınan havayı soluk borusundan dışarı burun ve ağıza göndermek. ve kanülü dışarıdan kapattığınızda ses çıkmasını sağlamak.
  
  soluk borusu tamamen deforme olup kapandığı için deliğe artık ihtiyacımız olmadığından iç kanül ile devam etmeye başladık. yine kanülü her gün değiştiriyoruz, iç kanülü de çok yoğun ve kıvamlı balgam oluşması durumlarında günde 2-3 kez yıkayıp diğeriyle dönüşümlü olarak kullanıyoruz.
  
  son öğrendiğimiz bilgilere göre, rapor yazılması durumunda devlet 3 ayda bir bu kanülden bir adedini karşılıyor. biz bunu bilmediğimizden ya da bize söylenmediğinden dolayı ameliyattan sonra 2 adet aldık ve 500 tl gibi bir para harcamak zorunda kaldık. kanüllerin firma tarafından ayda bir değiştirilmesi önerilmesine rağmen, kbb bölüm başkanı ile görüştüğümde 5-6 ay kullanılabildiğini de öğrendim. devlet 3 ayda bir ödediğine göre 3 ayda bir değiştirmek en mantıklısı gibi geliyor. bütçeniz varsa ayda bir de alıp değiştirebilirsiniz. 2 tane aldıysanız, 2 ayda bir yani..
  
  son edit:
  geçen sene kasım ayında kanülü çıkartıp trakeal rezeksiyon ve uç uca anastomoz yöntemi ile soluk borusundaki 6 cm'lik daralan kısmı aldılar ve uç uca diktiler. şu anda trakeostominin boyundaki izi dışında bir sıkıntı yok, eşim gayet rahat konuşabiliyor ve nefes alabiliyor. balgam dolayısı ile günde 1 veya ihtiyaca göre 2 kere bir bardak asist içiyor, bu da balgamın nefes borusunun tıkamasını engelliyor. tüm bu süreçte yanımızda olan cerrahpaşa göğüs hastalıkları ve kbb cerrahi bölümü öğretim üyeleri ve doktorlarına sonsuz teşekkürler. pandeminin tam ortasında başımıza gelen bu durumda hiç covid olmamamız mucize gibi derken, en son rezeksiyon ameliyatı sonrası hem ben hem de eşim covid olduk. neyse ki aşılı idik ve hafif şekilde atlattık, o zaten hastanede idi beni de eve gönderdiler.
• antalya belediye baskani muhittin bocek'e koronavirus tedavi surecinde uygulanacak islem.
• bunun deliğini vücudumda taşıyorum. hikayesi bambaşka herkesin, allah kolaylık versin trakeostomisi olanlara..
• öyle bir işlem ki, sırf bunu öğrenmek için acil uzmanlığında kbb rotasyonu olması gerekiyor. kafamda senaryolar kurup duruyorum "acilen yapmam gerekirse ne olur, ne biter, becerebilir miyim?" diye. görmedim ki ben bunu hiç. video izlemekten harap oldum ^*.
• hayatımı kurtardınız eyvallah allah razı olsun ama abi ecmodan çıkıp trakeostomisi çıkarılmış arkadaşlara bakıyorum ufacık kesi izi var. benimki neden analdan yeni çıkmış porno yıldızı göt deliği gibi ve kadar^*
  
  şaka bir yana baş tacısınız.