teslim taşı

• bektaşilerin yıldız biçiminde işleyip yanlarında taşıdıkları balgamtaşı.
• türkiye cumhuriyeti pasaportlarının sayfalarının arkaplanında bulunan, 12 köşesinin 12 imamı temsil ettiği söylenen bektaşi kültüründen gelme bir sembol.
• teslim taşı
  
  şiirle yoklar sürgün benini
  gizini saklısını derinini
  
  dilsiz erkekliğin lisanı şiir
  kendiyle arasında geçittir
  açıklamaya benzer bir örtünmeyle
  kendini gerçekleştirir
  
  kaybolmamak için silik imzaların benzerliğinde
  çağrıldığı adını şiire kazar
  yazdıkça ergir dağ
  gölgesinde azalır demir
  saklanmaya kazdığı
  mahlas
  şiirde çizdiği suret
  kendi sandığı değildir
  öteki diye anlattığı
  kendi
  diye söylediği diğeridir
  
  olmayanı kendi diye gösterir
  
  kendiyle konuşurken bile
  dudak payı vardır her kelimesinde
  bu yüzden söyleyerek örtünmeyi öğrenir
  
  bize gösterdiği taş
  göğsünde sakladığı teslimiyetidir
  
  bunca kendi erkeğin kederidir
  
  ( murathan mungan / 20 eylül 2001 )
• 1-1.5 cm kalınlığında ,5-15cm çapında ,kenarlarında 12 muntazam hilal şeklinde çukurluğu bulunan bir taş.
  özel olarak hazırlanmış bir örgü bağ ile boyuna takılır.bağın üzerinde düğümler vardır. “allah,muhammed,ali” adlarını birlemektir bu.diğer bir ifade ile “eline,beline,diline” sağlam olmaya söz veriştir
• balım sultan'a izafeten, balımtaşı da denilen, mermerden yapılmış, on iki köşeli, bektaşiliğin simgesi sayılan bu taş, mürşidden el almanın ardından müridin boynuna takılır(dı).
• pir sultan abdal tasfirlerinde de boynunda asılı olan, 12 köşeli taş.
• on iki girintilidir. boyuna asılır. dört örgü, dört kapıyı temsil eder.
  pir evinde ve dergâhlarda görmek mümkündür. balım taşı hareli nice güzel renkleri vardır. balgamî ve necef taşından yapılır. üzerinde “nad-ı- ali” duası vardır.
  bektaşi törenlerinde teslim taşı tekbirinde hz. musa asasını taşa vurup on iki kaynak hâlinde su çıkardığı ayet okunur. (bakara suresi, ayet 69).
  teslim taşının derisi, ismail için kurban derisine işarettir. kaytanı ise hallac-ı mansur’un ipine işarettir.
  üst habbe imam hasan; alt habbe imam hüseyin’e işarettir.
  on iki terkeler, on iki imam efendimize; taşın dış yüzü hatice-tül kübra’ya; taşın iç yüzü fatıma-tü zehra’ya; kaytanın alt tarafı ise dört halk dört kapıdır.
  bektaşilikte teslim taşının on iki çıkıntılı olması yüce tanrı’ya teslim olmayı, onun her takdirine razılık ve on iki imamın feyizli, nurlu yolunda birer coşkun pınar gibi bereketli ruh yüceliği ve uğur için takılır.
  teslim taşının kayışı nesimi baba, kaytanı dar-mansur’dandır; yani hallac-ı mansur’un darağacının ifadesindendir.
  (bektaşilik öğretisinde terim ve kavramlar cem erdem-tazegül demir türk kültürü ve hacı bektaş veli araştırma dergisi / 2010 / 55)
• teslim taşı, bektaşi dergahına teslimiyet manasına gelen, dervişlerin boyunun çıkarmadıkları taştır. teslim taşının iç yüzü batını, yani hz. ali’yi, dışa bakan yüzü ise zahiri yani hz. muhammed’i temsil eder. teslim taşı bektaşi dervişlerinin taşıdığı bir eşyadır; 12 köşelidir ve her köşesi 12 imama denk düşer.taş3
  
  bektaşiler teslim taşını “yüzünü allah’a dönmüşlerin taşı” olarak tarif ederler. teslim taşını taşımak, pîr’e bağlılığı ifâde eder.
  
  pir yol ve erkana giren dervişe, teslim taşı’nı, tekbirlerle takardı. taşın özelliklerine bakacak olursak;
  
  1-oniki köşelidir ki bu alevilikteki oniki imam inancını simgeler.
  
  2- altında ve üstünde iki taş bulunur ki bu soy’un hazreti hasan ve hazreti hüseyin’den devam ettiğini simgeler. bektaşi pirleri ve dedeleri tümü hz. muhammed’in ve 12 imam ‘ın soyundandır
  
  3-en altındaki düğüm katledilen nesimi’yi simgeler
  
  4-bir iple boyna asılır. bu ip kızıldır ki buda kızılbaş mantığını simgeler.
  
  bektaşi irfan geleneği ve de yolunda teslim taşının kaynağına dair anlatılan güzel bir hikaye vardır. şöyleki; allah, hz.musa´ya “ey musa kullarım arasındaki en alçak mahluku bana getir.” der. hz. musa´da -hakk´ın, insanı yücelttiği gerçeğinden hareketle- işe kendine inananların haricindekilerle başlar. putperest, mecusi ve inançsızlar arasında dolaşır; her bakımdan zelil, perişan durumda olanları götürmek ister. sonra onların, insan olarak ne kadar mükemmel bir şekilde yaratıldıklarını görür ve insanlar arasından kendinden “aşağı” bir yaratığı bulamayacağını anlar.
  
  bu sefer işe, hayvanlar aleminden başlar. her düşkün, bitkin, perişan, tiksindirici hayvanın boynuna bir tasma takıp götürmek ister. bu sefer de, her hayvanın farklı bir uzvu dikkatini çeker ve vazgeçer. çaresiz giderken, önüne herkesin tiksindiği, yara, bere içerisinde uyuz bir köpeği çıkar. “işte buldum” der ve boynuna ip bağlayıp yola koyulur. arkasına dönüp baktığında; köpeğin inci taneleri gibi dişleri gözüne çarpar. bu esnada köpek hal dili ile “ey musa, benim en alçak yaratık olduğumu nereden biliyorsun” diye sorar.
  
  hz. musa yaptığından hicap duyar “ben ne yapıyorum; bu köpeğin bir tek tüyünü, o inci tanesi dişlerinden bir tanesini bile yaratmaktan acizken, onu allah’ın huzuruna en aşağılık yaratık diye nasıl çıkarabilirim. ya rabbi hata ettim. estağfirulllah el- azim” diyerek, kendi boynuna bir taş asıp acziyetini izhar eder. işte nazenin tarikatında boyna asılan teslim taşı “acziyetimizi fehmedip teslimiyet kapısında bulunuruz” manasına gelmektedir.taş2
  
  taşın kaynağından çıkıp olduğu gibi ham haliyle boyna asılmayıp bir üstadında elinde şekil verilmesi ise kişinin teslimiyet babına gelmeden evvel acziyetini fehmedecek idrake ulaşmasını sağlayan, eğriyken düzeltme, kıvamına getirme manasındaki “takvim”in, “ahsen” yani en güzel şekil haline getirilmesini sembolize eder.
  
  taşı takan derviş, insan-ı kamil olma yolundadır. kur’an emirlerine, peygamber ve 12 imam sünnetine tabidir. 12 köşe 12 imam imanını ve islam anlayışını temsil eder.
• bektaşi dergahına teslimiyet manasına gelen, dervişlerin boynundan çıkarmadıkları taştır. teslim taşının iç yüzü batını hz.ali'yi dışa bakan yüzü ise zahiri yani hz. muhammed'i temsil eder.
  teslim taşı bektaşi dervişlerinin taşıdığı bir eşyadır. 12 köşesi 12 imama denk düşer.
  bektaşiler teslim taşını, yüzünü allah'a dönmüşlerin taşı olarak tarif ederler. teslim taşını boyunda taşımak, pir'e bağlılığı ifade eder.
  pir, yol ve erkanına giren dervişe, teslim taşını tekbirle takardı.
• hacıbektaş taşı. bektaşilerin simge olarak kullandıkları on iki köşeli yassı taş. teslim taşı (balım taşı: balım sultan'dan dolayı) ya da "tılsım taşı" bektaşi dergâhına teslimiyet anlamına gelen, dervişlerin boyunlarından çıkarmadıkları taştır. bu taşın ana kaynağı hacı bektaş-ı velî'nin türbesinin bulunduğu yere yakın bir yerden temin edilir. başka bir rivayete göre ise; hacı bektaş-ı velî’nin zehirlendiğini fark edince kustuğu ve taşın bu kusuntudan meydana geldiğine, bu taşı taşımanın da pir’e bağlılığı ifade ettiğine inanılır. teslim taşının iç yüzü yani bâtını hz. ali’yi, dışa bakan yüzü ise zahiri yani hz. muhammed’i temsil eder. teslim taşı bektaşi dervişlerinin taşıdığı bir eşyadır; 12 köşesi 12 imama denk düşer. tahir harîmi balcıoğlu, bu taşın ilk köklerinin tevrat’a dayandığını söylüyormuş. bunların dışında dervişlerin karınları acıkmasın diye kemer ya da kuşak bölgesinde onikigen bir akik taşı olduğu rivayet edilir.
  
  (bkz: oniks), onyx