terziler geldiler

• terziler geldiler.
  kırılmış büyük şeylere benzeyen şeylerle
  daha çok koyu renklere ve daha çok ilişkilere
  bir kenti korkutan ve utandıran şeylerle.
  kumaşlar bulundu ve uyuyan kediler okşandı.
  sonra sonsuz çalgısı sevinçsizliğin.
  çay içmeye gidenler vardı akşamüstü, parklara gidenler de
  duruma uymak kısaltıyordu günlerini artamayan eksilmeyen bir hüzünle...
  yorgun ve solgundular, kumaşları buldular, kenti doldurdular
  o çelenk on bin yıllıktı, taşıyıp getirdiler
  ölülerini gömmüşlerdi, kalabalıktılar, tozlarını silkemediler
  bütün caddeler boşaldı, herkes yol verdi,
  
  "tanrıtanır kadınlar ve cumhuriyetçiler
  piyangocular, çiçek satın alanlar,
  balıkçılar ağlarını, paraketenlerini, ırıplarını, oltalarını
  zokalarını, çevirmelerini ve kelepçelerini topladılar.
  sigaralarını yere atıp söndürdüler sigara içenler."
  
  bir şey vardı ısınmaz kalın kumaşların altında, kesip biçtiler
  patron çıkardılar, karşılaştırdılar,
  
  katlanılmaz bir uykunun sonunu kesip biçtiler
  şarkılara başladılar ölmüş olan bir at için
  makaslarını bırakmadılar
  bekleniyorlardı.
  
  "ey artık ölmüş olan at! -dediler-
  ne güzeldi senin çılgınlığın, ne ulaşılırdı!
  sen açardın,
  otuz üç bin at türünün tek kaynağıydın sen!
  tüylerin karaparlaktı. koşumların,
  -kokulu yağlarda ovulup parlatılan-
  nasıl yakışırdı sağrılarına ve göke.
  göke bir ululuk katardı sonsuz biçimin, at!
  toynaklarını liflerle ovardık
  uyandırırdı bütün karaları ve denizleri.
  çılgın kişnemeni duyardık sonsuzun yanıbaşından
  ne güzel gözlerin vardı kara at!
  binlerce kişi,
  -çocuklar, kadınlar, erkekler görkemli yahut
  darmadağın giysileriyle herkes
  körler ve cüzzamlılar,
  bütün kutsal kitaplar kalabalığı,
  ermişler, kargışlılar ve günahlılar
  gebe kadınlar, vaaz edenler
  ve dondurmacılar ve at cambazları ve
  tecimenler ve kıralcılar ve cemicilerle
  tanrıtanımazlar ve tefeciler ve
  yalvaçlar...-
  ormanlardan ve kıyılardan ve kıraç yerlerden gelmiş
  senin mutlu ovanı doldurup
  haykırırlardı.
  büyük sesler içinde sen, geçerdin..."
  
  terziler geldiler, bu güneşin odaların dışındaydı artık.
  herkes titrek ve sabırsız, titrek ve sabırsız evlerinde
  gazeteler yazmadı, dükkanlar dönemindeydik
  yüzlerce odalarda yüzlerce terziler, pencerelerini kapadılar
  parmakları uzun, kurusolgun yüzleri sararmış, eskimiş durmaktan
  yitik saat köstekleri, titrek ve sabırsız yorgun bacakları
  her şeylerine yön veren durmuşluğa olur dediler
  beğenip gülümsediler.
  
  "ey artık ölmüş olan at! -dediler-
  senin eyelerin ne güzeldi.
  dişi keçi derisinden, ofir altınıyla süslü
  nasıl yaraşırdı belinin soylu çukurluğuna.
  seninle öteleri ansırdık.
  öteler, baklanın ve pancarın duyarlığı
  kedinin varldığı erişilmez kişilik
  güneşli bir damda.
  içimizden gemiler kaldırırdın,
  suyunu büyük şölenlerle tazelerdik
  bayramımızdın. kuburlukların
  bütün kişniş ve badem doluydu.
  şimdi dar dünya
  ölümün büyük hızı kesildi."
  
  terziler geldiler. ateş ve kan getirmediler
  hüzünleri kan ve ateşti ama. uğultulu bir şey
  ekspresler garlarda kaldı, ilaçlar çıldırdılar
  kenti bir baştan bir başa dolaştım, tıs yok
  bütün odalara dağıldılar. sürahiler tozlu, pabuçlar kurumuş yerlerde kırpıntılar,
  
  "oyulmuş yakalar, kolevlerinden arta kalanlar
  vatka pamukları, verevine şeritler, kopçalar
  düğmeler, ilikler
  iplik döküntüleri, kumaş parçaları,
  karanlık akşamüstleri ve sabahlar,
  dükkan tabelaları, kartvizitler..."
  
  kasıklarına kadar çıkmış, en ufak bir ölüm bile yok,
  tarafsız bir aşk çağlıyordu onların solgunluğunda
  mutfaklarını kilitlediler, büyük atsı giysiler kestiler.
  
  "ey artık ölmüş olan at!-dediler-
  koşuşun büyütürdü dünyayı senin!
  sen nasıl da koşardın.
  biz güneyde yatardık, sen koşardın
  hangi at güzelse ondan da güzeldin
  kuyruğunun parlak savruluşuyla bölerdi
  bir kara göğü
  ve yüceltirdi, ince bezekli kuskununu.
  gemin güzel sesler çıkarırdı güzel
  ağzında,
  herkesi sevinçle haykırtan.
  başın yaraşırdı düşüncemize ve
  gözlerine saygıyla bakardık..."
  
  terziler geldiler. durgunlukta o dökük saçık giyindikleri
  yarım kalmışlardı. tamamlanmadılar. toplu odalarını sevdiler.
  ölümü hüzünle geçmişlerdi, ateşe tapardılar.
  kent eşiklerindeydi, ağlayışını duydular
  kestiler, biçtiler, dikmediler ve gitmediler,
  iğnelerine iplik geçirip beklediler;
  
  "ey artık ölmüş olan at!- dediler-
  en güzeli oydu işte, yüzünün
  savaşla ilişkisi.
  boydanboya bir karşıkoyma, denge
  ve istekli bir azalma. onu bilirdik.
  o agaç senin kanınla beslenirdi,
  hepimizi besleyen.
  bir ülkeyi yeniden yaratırdı şaşkınlığımız
  senin karşında
  alışverişin, alfabenin, iplik döküntülerinin ve
  her şeyi düzeltmeye kalkışmanın yok etiği..."
  
  turgut uyar, tütünler ıslak
• attila ilhan da öldüğüne göreturgut uyar'ın (benzer şekilde edip cansever'in de) halktan uzak, toplum sorunlarına kayıtsız, fazlasıyla 'bireysel' bir şiir yazdığını söyleyen kalmadı artık herhalde. özellikle 1965-1980 arasında toplumcu gerçekçilerin, sanatı indirgemek istediği düzlemin dışında çok katmanlı bir şiir yaratmayı başaran turgut uyar, birçok şiirinde olduğu gibi bu şiirinde de politik bir dil kuruyor. kaba bir slogancılığa yaslanmak yerine, epik denilebilecek bir söyleyişle tarihsel ve toplumsal çözümlemelere girişiyor.
  şiirin, uzun uzun, hatta dize dize incelenmesi mümkün ama özet geçersem, özellikle şu dizelerde betimlenenleri 27 mayısçılara benzetmek kadar, cumhuriyeti kuranlara benzetmek de bana mümkün görünüyor:
  
  "terziler geldiler. durgunlukta o dökük saçık giyindikleri
  yarım kalmışlardı. tamamlanmadılar. toplu odalarını sevdiler.
  ölümü hüzünle geçmişlerdi, ateşe tapardılar.
  kent eşiklerindeydi, ağlayışını duydular
  kestiler, biçtiler, dikmediler ve gitmediler,
  iğnelerine iplik geçirip beklediler"
• indirgenmeden, geniş geniş, gittiği yere kadar gitmesi hatta ötelere taşınmak için okunası şiirdir, yoksa her metafor her düşünceye oturtulabilir, değil mi ki terziler keser, biçer, patron çıkarır ve hatta karşılaştırılar... ama alışverişin, alfabenin, iplik döküntülerinin ve herşeyi düzeltmeye kalkışmanın yok ettiği bir ülkeyi yine de yeniden yaratabilir şaşkınlığımız... yeter ki hala şaşırabilelim...
• "her şeyi düzeltmeye kalkışmanın yok ettiği..." diyerek biten ve böylelikle kendisinden önceki yüz küsür dizeden daha vurucu olabilen bir son dizeyi barındıran şiir.
• 19 ağustos 2014 akşamı 20.20 ve 20.30 arasında pencere kenarında gökyüzüne biraz daha yakınken yüksek sesle okurken kafam güzelleşti. ellerle ve kollarla ve boyunla ritmine uymaya çalışırken fark ettim bu şiirin eyersiz bir ata benzediğini. at! ey her okunuşta yeniden dirilen ey ölmüş olan at. günlük işlerle meşgulken aklıma gelir bazen ve içimden üst üste haykırırım: "ey artık ölmüş olan at! -dediler-". "ey artık ölmüş olan at! -dediler-". "ey artık ölmüş olan at! -dediler-". ve içimden kişnerim. ve içimden koşarım. ve içimden vahşileşirim... şu an iş yerindeyim. ismet özel'den bir kez daha dinledim. ey yine dirilen at! kişneyerek ayağa kalkmamak için yine kendimi zor tutuyorum. aslında tutmamalıyım. tamam. peki. şimdi bi akıllılık yapıcam ve şahlanıcam at. "ey artık ölmüş olan at!". "ne güzeldi senin çılgınlığın".
  
  hadi yakışalım göke. at.
• 9. belki de en sevdiğim turgut uyar şiiri.
  
  ismet özel'den dinlemiştim bir gün ve epey de bir zaman geçti üzerinden. hâlâ zaman zaman zihnimde onun sesinden "terziler geldiler!" cümlesi yankılanıyor. resmen içime işlemiş gibi şiir. o kadar güçlü ve o kadar gerçek ki... turgut uyar'ın diğer şiirlerinden farklı bir tadı var bence.
  
  "bir ülkeyi yeniden yaratırdı şaşkınlığımız
  senin karşında
  alışverişin, alfabenin, iplik döküntülerinin ve
  her şeyi düzeltmeye kalkışmanın yok ettiği..."
  
  daha nasıl anlatılabilir ben bilmiyorum.
• soundcloud'a bir şey olacak da şu kayıt silenecek diye korkuyorum resmen, indirmedim de. yapanın da eline koluna sağlık.
  çalıyor arkada sürekli, ismet özel'in tonlaması, arkadaki müzik, turgut uyar, piyangocular, çiçek satın alanlar...
  
  v for vendetta gibi tüm şehre bir şey dinletip ihtiyacımız olmayan bir binayı havaya uçuracak olsam bunu dinletirdim, belki bir ülkeyi yeniden yaratırdı şaşkınlığımız, uyandırırdı bütün karaları ve denizleri...
  terziler geldiler, bu güneşler odaların dışındaydı artık. herkes titrek ve sabırsız, titrek ve sabırsız evlerinde gazeteler yazmadı, dükkanlar dönemindeydik.
  
  kenti bir baştan bir başa dolaştım, tıs yok.
  
  yeni link: https://soundcloud.app.goo.gl/o7qkc7jjczzrxsr58
• türk şiirinin aşılamayacak eşiklerinden olan eşsiz şiir.
• turgut uyar şiiri olmasına rağmen çoğu kişi gibi benim de ismet özel'den dinlediğim için akla ismet özel'i getiren şiirdir.
• türk edebiyat tarihinin yazılagelmiş en iyi işlerinden biridir açıkça. ismet özelin seslendirmesi ise bir başka güzeldir.