tariş direnişi

• bu konuda bir kitabi olan bir yazar: (bkz: hacay yilmaz)
• izmir halkının faşizme karşı emeğini, işini, özgürlüğünü, geleceğini savunduğu bu direniş 12 eylül darbesinin gerekçelerinden biridir. direnişin öncülerinden ilyas has ve hıdır aslan idam edilmiştir.
• (bkz: yeni celtek)
• direnilen taris fabrikasının başına getirilen mc hükümetinin icra askeri olan genel müdür aydin tanyel adli mhp'li kisidir. direnis daha cok bu kisinin fabrika işçilerine karsı yaptıgı uygulamalara karsı yapilmistir.
• yakında yeniden başlayacaktır.
• direnişini kırmak için foça komando alayı indirilir. ege polisleri yığınak yapılır.
  
  alayın fabrikaya indirilmesi emrini veren ise süleyman demirel'dir.
• bilen çok azdır: ezginin günlüğü grubunun şu anki söz yazarlarından, bestecilerinden, solistlerinden olan hüsnü arkan; o günlerde elinde sazı, tariş tütün, tariş üzüm, tariş kombina diyerek dolaşıyor ve direnişçilere bir igd'li olarak minik konserler verip destek oluyordu. o sırada bu yerlerde direniş vardı ve çoğu işletmenin kapıları lehimliydi. genellikle gizli yollardan içeri alınan hüsnü arkan, sarı passatlı bir başka igd'li tarafından polisin elinde kaçırılıyordu. ne günlerdi yahu... sanki tarihe tanıklık zamanları.
• (bkz: hidir aslan)
• sendikalist panayırı.
• türkiye sendikacılık ansiklopedisi'nden kronolojisi:
  
  aralık 1979
  iktidara gelen yeni hükümet tariş genel müdürlüğü’ne ismail gürün’ü getirdi. yeni yönetim, daha önceki dönemde işe alınmış işçileri işten çıkararak, yerine sağ görüşlü kişileri getirdi. bu durum disk’e bağlı sendikaların ve işçilerin tepkisini çekti.
  
  22 ocak 1980
  güvenlik güçleri bütün tariş işletmelerine, aynı saatte, arama yapmak gerekçesiyle girdi. bu durum işçilerin protestosuna neden oldu. çiğli iplik fabrikası, zeytinyağı kombinası ve üzüm işletmelerinde polisle işçiler arasında çatışma çıktı.çıkan olaylarda 5 işçi ve 1 polis yaralandı, 100 işçi gözaltına alındı. aynı gün, 2000 işçinin çalıştığı çiğli iplik fabrikası’nda arama nedeniyle olaylar çıktı. polis ve jandarmanın sabahleyin fabrikayı kuşatmak istemesi nedeniyle, makine bölümünde başlayan ve 6 saat süren bir çatışma yaşandı. güvenlik güçleri fabrikayı terk ettiler. olaylar üzerine işçiler iş bırakma eylemine başlayarak üretimi durdurdular. eylem izmir’deki diğer yerlerde çalışan işçiler ve ege üniversitesi öğrencileri tarafından da desteklendi. gültepe belediyesi’nde 260 işçi iş bıraktı. çamdibi, altındağ ve balçova’da belediye işçileri iş bıraktı. üniversite öğrencileri ankara-izmir karayolunu keserek lastik yaktı. ege üniversitesi tıp fakültesi çalışanları da iş bıraktılar.
  
  23 ocak
  tariş olaylarını protesto eden binlerce üniversite öğrencisi izmir-ankara yolunu kestiler. jandarma ve polis duruma müdahale etti. güvenlik güçleri üniversite alanına girince sosyal bilimler fakültesi’nde toplanan 200’e yakın öğrenciyle polis arasında yaklaşık 4.5 saat süren bir çatışma oldu. 3 jandarma, 3 polis ve 70 öğrenci yaralandı.
  
  25 ocak
  izmir’de disk’e bağlı sendikalara üye işçiler, olayları protesto etmek için saat 11.00 ile 13.00 arasında iş bırakma eylemi yaptılar. tariş genel müdürü ismail gürün, işçilerin işbaşı yapmamaları halinde iş akitlerinin feshedileceğini bildirdi.
  
  26 ocak
  disk’in düzenlediği demokrasi yürüyüşü ve mitingi’ne binlerce kişi katıldı.
  
  30 ocak
  disk yürütme kurulu direnişe son verme kararı aldı. tariş’te iş bırakan işçiler bu karara uyarak, barikatları kaldırdılar. ertesi gün de işbaşı yaptılar.
  
  6 şubat
  ticaret bakanlığı’nın aldığı kararla, tariş’in işletmeleri bir hafta süreyle kapatıldığı bildirildi. eylemlere katılan işçilerin saptanmasının ve hasarın onarılmasının amaçlandığı söylendi. işçiler kapatma kararına uymadılar, üretimi sürdürdüler. taper-iş üyesi 100 büro memurunun işlerine son verildi. üzüm işletlesinde çalışan 80 işçinin çıkışları yapıldı.
  
  7 şubat
  3000’e yakın işçinin çıkışı yapıldı. işletmeler polis tarafından boşaltıldı. alsancak’taki boşaltma işlemleri sırasında çatışma çıktı. işçiler gaz dökerek caddeyi ateşe verdiler. işçilerin 600’ü gözaltına alındı, 50 işçi yaralandı. üzüm işletmesinden 500 işçinin çıkışı yapıldı.
  
  8-9 şubat
  izmir’de disk’e üye 55,000 işçi 1 günlük iş bırakma eylemi yaptılar. bankalar, fabrikalar, otobüsler çalışmadı. pamukyağı kombinası ve bornova’daki üzüm işletmesi, işçiler ve öğrenciler tarafından işgal edildi. çiğli iplik fabrikası’nda 1,500 işçi fabrika kapılarına barikat kurdu. olaylar varoşlara, gecekondu mahallelerine sıçradı. gültepe’de halk yürüyüşe geçti, esnaf kepenk indirdi.
  
  10 şubat
  çiğli iplik fabrikası’ndaki işgali kırmaya gelen polis panzerlerine ve toplum polisi ekiplerine ateş açıldı. polis mahallelere girdi; kadın ve çocuklar polise engel olmak üzere hareket ettiler. çimentepe sırtlarında 500 kişi polisle çatıştı.
  
  11 şubat
  bir grup ap il binasını bastı, ve binayı bombaladı. ege üniversitesi’nde ve odtü’de öğrenciler dersleri boykot ettiler. misk temsilciliğine, benzin istasyonlarına saldırılar gerçekleşti. olaylar geceye kadar sürdü ve istanbul’da, ankara’da protesto gösterileri başladı.
  
  13 şubat
  tariş’in bazı bölümleri polis nezaretinde ve mhp’lilerin işçi olarak çalışması sayesinde açıldı.
  
  14 şubat
  10,000 kadar güvenlik gücü çiğli iplik fabrikası’ndaki direnişi kırmak için saldırıya geçti. saat 11.00’den 16.00’ya kadar çatışmalar sürdü. 1000 işçi teslim oldu; 1500 işçi gözaltına alındı. disk 2 günlük greve çıktı. greve 50,000 işçi katıldı. türk-iş’e bağlı işletmeler de greve çıktı. ancak 15 şubat’ta işçiler işbaşı yaptılar.
  
  16 – 17 şubat
  gültepe’de polisle çatışmalar sürdü. 3 polis öldü, 17 polis ve 2 asker yaralandı. halktan 100 kişi yaralandı. 17 şubat’ta 9 saatlik bir operasyon düzenlendi; tüm evler boşaltıldı. 700 kişi gözaltına alındı.
  
  18 şubat
  tariş pamukyağı kombinası ve üzüm işletmeleri polis ve jandarma nezaretinde üretime açıldı. mhp eğilimli 800 kişi işe alındı. raporlu olan, hastanede yatan işçilerin işlerine son verildi. 1,200 yeni işçi kooperatiflere atandı. işlerine son verilenlere tazminat verilmedi.
  
  20 şubat
  tariş’te üretim tekrar başladı.