takdir etmek

• (bkz: takdirname)
• beğenisini dile getirmek.
• zor beğenir, nadir takdir eder insanlar genelde. özellikle de görüp dokunabildikleri şeyleri. her şeye bir kusur buluruz zira zaten her şey kusurludur, ama devede kulak kusurları - ki kime göre - gözardı etmekte zorlanırız hep. sanki mükemmelliği sunubiliyormuşuz gibi.
  
  bundan daha da yaygını beğeniyi dile getirmekte yaşanan güçlüktür sanırım. sürekli eleştiren bizler birilerine beğenilerimizi aktarmakta zorlanırız. misal hiç duyulmamış küfürler başlığında birine yöneltildiklernde şahane hakaret olabilecek cümleler bulunabilir lakin hiç duyulmamış iltifatlar diye bir başlık tarih itibarıyla bir çeşit küfürler antolojisine de ev sahipliği yapan sözlükte bulunmamaktadır. neden? çünkü çok az kişi - onların da çoğu bardan diskodan hatun kaldırmak gibi nedenlerle; ki onlara takdir demek bile zordur - takdir etmek üzerinde kafa patlatır.
  
  enteresan bir şekilde insanları bir şeylere karşı olmak bir araya getirir de hep, bir şeyleri beğenenleri bir araya toplamak daha zordur. atatürk severler zirvesi düzenlesek on onbeş kişi ancak katılır ama britney spears karşıtları toplantısı kitlelere ev sahipliği yapabilir.
  
  (ara: siktir) (ara: takdir)
• kendini ifade etmekte zorlanan insanın yapmaktan çekineceği şeydir takdir etmek, zira takdir edince niyedir nedendir izah etmek ve akabinde bu açılmış saçılmış duygularımızla, eleştiriye açık halimizle gurur duyabilmek ve hatta güçlü olmak gerekmektedir. oysa sevmeme hakkı bunun aksine çok kolay edinilebilen, sevmiyorum, beğenmedim, ı-ıh'la geçiştirilebilen bir haktır, böyledir. öyleyken niye böyle olsun yoksa.
• insanların oldukça önemli bir yüzdesi, takdirin bir çeşit hemfikirlik, ortak ilgi alanı sahipliği hali içerdiğini düşünürler. misal fizikten matematikten hoşlanmayan insanların janli bey/hanım'ı takdir etmesi zordur zira söylediklerinin anlamını ya da inceliğini farkedemezler denilebilir. durum böyle iken takdir, üstünlüğün kabulü olarak algılanır kimi bünyelerce.
  
  öte yandan bir kısım insan da takdir etmenin kendinde olmayana öykünme oldugunu düşünür. fizikten matematikten anlamıyorsam, bahsettikleri çok karmaşık ve anlaşılmaz görünüyorsa bana anlayanların, onlara saygı duyarım gibi mesela. janli'yi takdir etmek onun anladıklarından anlamadığımı kabul etmek olarak görülür düşüncesi hakimdir.
  
  tüm bunlar yukarda anlatılmış takdir edenin kendini savunmasız ve zayıf hissetmesi durumu ile birleştiğinde takdiri gündelik hayatımızdan çıkartıverir.
• aslında takdir etmek, beğenisini dile getirmekten öte bir kavram. bir insanı takdir edebilmek için, takdir ettiğiniz konuda bilgi sahibi (bakın fikir sahibi demiyorum), tecrübe sahibi vs. olmak gerektiğine karşı derin bir inanç besliyorum. derseniz ki; "ben bilgi sahibi değil fikir sahibiyim, şimdi ne bok yiyicem?", beğenin, yetmezse çok beğenin derim.
• begenmek ve sevmekten ustun bir dusunce seviyesi olsa gerek. bazen "su kisiyi takdir ederim ama sevmem" diyen kisilere raslariz. bunlar, sezara sezar der hurmet eder ancak sezari sevmezler. acimasiz olabilme yetenegini takdir ediyorum diyebilirsiniz birine mesela. ya da kendini satma yetenegine hayranim diyebilirsiniz. aslinda burda asagilamaya calisiyorsunuzdur ancak yaptiklari seyi onaylamasaniz da yapabilme yeteneklerini de takdir^* etmissinizdir. o zaman takdir etmekle sevmek ve begenmek degisik meyveler midir. biri digerinin turevi veya altkumesi degildir. elbette. ancak bazen hem takdir edebilip hem sevmek degil midir en iyisi. cunku neyi sevdiklerini algilayamadan seven insanlar bazen salaklasip, onlara ters bisey yaptiginizda sizi hemen siktiredemez mi, cunku anlarlar ki aslinda sevdikleri sey sizin oldugunuzu sandiklari seymis. takdir etmenin yuce yani, sevmek veya sevmemek gibi aslinda en yakinlarla iliskiler disinda cok da gerekmeyen duygusal ayakbaglarini bir yana birakabilip ayaklari yere basan degerlendirmelerle hem anlayabilmek hem taniyabilmek hem de sefkat gosterip kisinin oldugu veya olmadigi seyi derinden takdir edebilmek...baydi..neyse sarki soyleyelim..oh bir huzur almaya geldim kalamistan.
• spotty'e karşı kullanılmasını pek sevmediğim bir kelimedir. sen kimsin de böyle ukalaca "seni takdir ettim" le başlayan cümleler kuruyorsun, lafı gelir dilimin ucuna. bazen çıkar ağzımdan dilimin ucundaki, bazen çıkmaz...
• günümüzde bireyler arasında o kadar cok rekabet ve birbirinin kuyusu kazma eylemi var ki gunumuz kosullarında gerceklesmesi zor bir eylem baska birinin bir konuda basarılı oldugunu kabul edip ona o konudaki begenisini dile getirmek...
• "takdir etmek" yaşça büyüklerin hakkıdır. kişi, kendinden büyükleri takdir edemez.