stabat mater

• (bkz: pergolesi) eseri.
• bircok bestecinin ornekler vermis oldugu dini muzik turu ve bu muzikte kullanilan dini metin.
  
  pergolesi'nin^* son bestesi.
  ozellikle, finali olan "quando corpus morietur & amen" bolumuyle insanin icine isler ve divine bir his verir. westminster abbey korosu tarafindan kaydedilen ve amadeus filminde de kullanilan yorumu asmistir. 4 yasimdan beri en sevdigim muzik bu koro tarafindan kaydedilmis olan stabat mater'in son bolumudur. armoni, kontrpuan gibi teknik ozellikler acisindan zayiftir. buna ragmen erdemli bir barok uyumu icinde yazilmistir ve zorlama dikeylikler icermeyen sade yapisiyla, benzerleri arasinda bir istisna olarak yerini korumustur.
• pek çok değişik versiyonu olan bu metnin analecta versiyonu şöyledir:
  
  stabat mater dolorosa
  iuxta crucem lacrimosa
  dum pendebat filius
  
  cuius animam gementem
  contristatem et dolentem
  pertransivit gladius
  
  o quam tristis et afflicta
  fuit illa benedicta
  mater unigeniti!
  
  quae moerebat et dolebat,
  et tremebat cum videbat
  nati poenas incliti
  
  quis est homo qui non fleret,
  christi matrem si videret
  in tanto supplicio?
  
  quis non posset contristari,
  piam matrem contemplari
  dolentem cum filio?
  
  pro peccatis suae gentis
  vidit iesum in tormentis,
  et flagellis subditum.
  
  vidit suum dulcem natum
  moriendo desolatum
  dum emisit spiritum
  
  eia mater, fons amoris
  me sentire vim doloris
  fac, ut tecum lugeam
  
  fac, ut ardeat cor meum
  in amando christum deum
  ut sibi complaceam
  
  sancta mater, istud agas,
  crucifixi fige plagas
  cordi meo valide.
  
  tui nati vulnerati,
  tam dignati pro me pati,
  poenas mecum divide.
  
  fac me vere tecum flere,
  crucifixo condolere,
  donec ego vixero.
  
  iuxta crucem tecum stare,
  te libenter sociare
  in planctu desidero
  
  virgo virginum praeclara,
  mihi iam non sis amara
  fac me tecum plangere
  
  fac, ut portem christi mortem
  passionis eius sortem,
  et plagas recolere.
  
  fac me plagis vulnerari,
  cruce hac inebriari,
  ob amorem filii
  
  inflammatus et accensus
  per te, virgo, sim defensus
  in die iudicii.
  
  fac me cruce custodiri
  morte christi praemuniri
  confoveri gratia
  
  quando corpus morietur,
  fac, ut animae donetur
  paradisi gloria. amen.
  
  (bkz: sozlukte latince kasmak)
• paskalyadan yaklaşık 2 gün önce kutlanan^* ve 14 duraktan oluşan chemin de croix sırasında, her durakta bir bölümünün söylendiği metin.
  2000 yılındaki chemin de criox ayininde papa jean paul ii tarafından stabat mater'in sırayla 1-2-3-4-5-6-7-12-9-10-11-8-13-20 bölümleri kullanılmıştır.
• yüzlerce türevi olan stabat mater'i komoze eden kompozitör^*'lerden bazıları:
  
  1490 - john browne
  1490 - richard davy
  1500 - alonso de alba
  1500 - william cornysh
  1500 - josquin desprez
  1500 - pedro de escobar
  1500 - franchino gaffori
  1570 - antónio carreira
  1570 - giovanni maria nanini
  1585 - orlando di lasso
  1588 - iacobus regnart
  1590 - giovanni pierluigi palestrina
  1600 - sebastian de vivanco
  1614 - antonio coma
  1638 - giovanni felice sances
  1640 - juan gutiérrez de padilla
  1660 - giovanni salvatore
  1666 - alessandro della ciaia
  1670 - marc antoine charpentier
  1680 - marc antoine charpentier
  1685 - nicholas lebègue
  1700 - pietro antonio fiocco
  1702 - sébastien de brossard
  1707 - emanuele d'astorga
  1707 - agostino steffani
  1710 - antonio bononcini
  1710 - alessandro scarlatti
  1715 - domenico scarlatti
  1715 - antonio vivaldi
  1725 - antonio caldara
  1736 - giovanni batista pergolesi
  1740 - joão rodrigues esteves
  1748 - johann sebastian bach
  1750 - francesco ferdinando arbesser
  1750 - girolamo abos
  1750 - giovanni benedetto platti
  1750 - tommaso traetta
  1750 - frantisek tuma
  1750 - johann zach
  1764 - giovanni gualberto brunetti
  1766 - kurfürst maximilian iii. joseph
  1767 - joseph haydn
  1770 - andrea luchesi
  1775 - fedele fenaroli
  1775 - francesco saverio giaj
  1775 - antonio soler
  1775 - johann baptiste vanhal
  1780 - francesco pasquale ricci
  1781 - luigi boccherini
  1781 - franz christoph neubauer
  1783 - franz ignaz beck
  1785 - paquale cafaro
  1791 - meingosus gaelle
  1792 - josé joaquim dos santos
  1800 - luigi boccherini
  1800 - giuseppe gazzaniga
  1803 - giovanni simone mayr
  1810 - giovanni paisiello
  1815 - franz schubert
  1816 - franz schubert
  1820 - joão de deus de castro lobo
  1825 - juan crisóstomo de arriaga
  1837 - nicolás ledesma
  1837 - gioacchino rossini
  1849 - peter cornelius
  1850 - dom fonteinnes
  1865 - saverio mercadante
  1866 - franz liszt
  1871 - felipe gorriti
  1875 - théodore gouvy
  1884 - alexandre guilmant
  1885 - camillo de nardis
  1877 - antonin dvorak
  1890 - joseph gabriel rheinberger
  1896 - alphons johannes maria diepenbrock
  1898 - giuseppe verdi
  1898 - zoltán kodály
  1904 - lorenzo perosi
  1906 - charles villiers stanford
  1919 - toivo kuula
  1926 - karol szymanowski
  1931 - virgil thomson
  1949 - josé antonio de donostia
  1950 - francis poulenc
  1960 - jacques berthier
  1962 - krzysztof penderecki
  1965 - herbert howells
  1967 - frank martin
  1970 - roger calmel
  1974 - poul ruders
  1975 - ennio morriconi
  1984 - pietro allori
  1984 - jószef karai
  1985 - arvo pärt
  1986 - knut nystedt
  1987 - somei satoh
  1988 - kamillo lendvay
  1988 - urmas sisask
  1988 - piet swerts
  1988 - amaral vieira
  1988 - peter zagar
  1989 - ermano maggini
  1989 - amaral vieira
  1989 - ivan parik
  1990 - vytautas barkauskas
  1991 - yuri kasparov
  1991 - kamillo lendvay
  1992 - humphrey clucas
  1994 - francis bebey
  1994 - felicia donceanu
  1994 - jan erik hansen
  1994 - pawel lukaszewski
  1994 - brian schober
  1995 - pietro arcangeli
  1995 - anna ignatowicz
  1995 - bronius kutavicius
  1995 - ramona luengen
  1995 - györgi orbán
  1996 - thierry bara
  1996 - philippe leduc
  1996 - marcin mateusz wierzbicki
  1998 - javier busto
  1998 - frank ferko
  1998 - sami klemola
  1998 - jaakko mäntyjärvi
  1998 - james patten
  1998 - nicola piovani
  1998 - marek sewen
  1999 - fausto farroni
  1999 - giorgio lanzani
  1999 - erkki raiski
  2000 - arjan van dijk
  2000 - aaron garber
  2000 - wolfgang rihm
  2000 - piotr zychowicz
  2001 - brian blyth daubney
  2001 - william copper
  2001 - serge mühle
  2001 - pierre thilloy
  2002 - thomas oboe lee
  
  biz sıralamakla yetiniyoruz. ama şüphesiz. stabatmaterfil dostlarımız önemli addettiklerini ince ince anlatacak, göremediğimiz noktalarda bizi aydınlatacaktır..
• her kompozisyonun farklı tadlar verebildiği ama pergolesinin daha dramatik, daha karamsar eserinin her zaman gönüllerde ayrı bir yeri olduğu pek tartışılmayan eserdir. ^{* *}
• bir kis gecesi st.antuan'da istanbul devlet senfoni orkestrasi esliginde ferda yetiser (alto) ve feryal turkoglu'ndan (soprano) dinledigimiz muhtesem eser^*. turkiye'de ilk seslendirilisinde, istanbul devlet senfoni orkestrasi cocuk korosu da gorev almisti. daha sonra, o cocuklar icin hicbir sey artik eskisi gibi olmadi..
• (bkz: dvorak)
• stabat mater(pergolesi) bir donemin cocuklarinda(la traviata, nesta , fearofthedark, big bad mama ve niceleri) ayri bir tad birakmis ve her dinlediklerinde o gune geri donmelerini saglamistir.
  
  soprano sesleri cikartilabilen cocukluk yillarindan, bas lığa, bariton luğa terfi edilmiştir ama ne zaman ki kafa sesiyle çok sesli birşeyler söylemek ister gönül, işte o zaman yine akla gelen ilk isimdir stabat mater
  
  (orjinal cd si elimde var oldugundan, isteyen sozluk pergolesi asiklarina kopyalayabilecegimi belirtirim)
• istanbul oda korosu'nun koro sefi yesua aroyo tarafindan tenor-bas-alto ve soprano sesler icin aranje edilmis halini yorumladiklari pergolesi eseri.