soysuz

• tdk türkçe sözlük, bu sözcük için üç tanım veriyor. önce bu tanımları görelim:
  1. soyunun özelliklerini yitirmiş olan (kimse, bitki vb.).
  2. biyolojik ve toplumsal ölçüler yönünden göze batacak kadar kötüye giden (kimse), dejenere:
  "ağaç deyip geçme, onun da soylusu olur, soysuzu olur."- t. buğra.
  3. kötü tanınmış, ahlâksız.
  şimdi biraz geçmişe gömülelim. insanlar, insan olma sürecinde, cinsel edimlerini toplumsal kurallarla düzenleyerek sürüden soya geçmişlerdir. soy örgütü, bu anlamda hem aile, hem ekonomik bir birim, hem bir inanç topluluğu, hem de kolektif eylem örgütüdür. soyun evrim sürecinde katı kuralları gelişir. bu kurallar totemden tabuya, kardeşlikten dayanışmaya doğru evrilir, ama özünde soyun değerlerinin her şeyden üstün olduğu anlayışı sınıflı topluma (devlete) kadar varlığını sürdürür. bütün insan topluluklarını soy halinde olduğu bu dönemde soy dışında kalmak, yani soysuzlaştırılmak verilecek en büyük cezadır. bu ceza ancak kardeş katli, ensest, ya da topluluğun ortak malını bireysel mülke dönüştürme gibi soya karşı işlenmiş suçlar karşılığı verilir. bunu yapan kişi, o andan itibaren soydan kovulur ve soysuz olur. yani, türkçe sözlük'ün söylediği gibi soyun özelliklerini yitirmiş, dejenere olmuş, ahlaksızlık yapmış olduğu için soysuz olur.
  yalnız, bu noktada bir parantez açalım ve şunu da ekleyelim: bir soysuz ki, soysuzluğunu herkese kabul ettirmiş olsun, o soysuz ve onun soyundan gelenler artık soylu olarak anılırlar. inanmayan fatih sultan mehmet soysuzuna ve onun soyundan gelenlere baksın.