• fizyolojik aktivitenin insanin kararlarini etkilemede etkili oldugunu soyleyen bir hipotez. duygularin karar vermedeki onemini vurgular genel itibariyla. misal amigdalaniza hasar aldiysaniz mantikli (mantikli derken, genel olarak deneyimlediginiz sey ustune) karar verme yetiniz de etkilenir. zira duygular daha onceki deneyimlerle birleserek insanlara bir uyarici rolu uslenebiliyor. misal, avucunuzun icini terleten mekanizmanin isliyor olmasi dogru karar verebilmek icin muhim. ama mesela sadece hardkor analitik mantik yurutmeniz gerektiginde amigdalaniz buna kostek de olabiliyor. yani misal amigdalaniz ve ventromedial korteks zarar gorduyse bu hardkor analitik hesaplari daha dogru yapabilirsiniz. damasio ozellikle bundan bahsediyor muydu hatirlamiyorum. duygular diyor, cok onemli.
  • damasio hipotezini şöyle tanımlıyor.
    "belirli bir yanıt seçeneğiyle kötü bir sonuç aklınıza geldiğinde, kısa süreli hoş olmayan içgüdüsel bir his deneyimlersiniz. his, bedenle ilgili olduğu için teknik olarak somatik durum ("soma" yunanca beden demektir) terimini kullandım ve bir imgeyi "işaretlediği" için işaretleyici olarak adlandırdım."

    "somatik işaretleyici ne yapar? bizi, belirli bir eylemin yol açabileceği olumsuz sonuca dikkat etmeye zorlar ve "bu sonuca götüren seçeneği tercih edersen, ilerideki tehlikeye dikkat et!" diyen otomatik bir alarm sinyali gibi işlev görür. sinyal, olumsuz eylem biçimini derhal reddetmenize ve böylece diğer alternatifler arasından seçim yapmanıza neden olabilir. otomatik sinyal, sizi daha fazla ileri gitmeden gelecekteki kayıplara karşı korur ve ardından daha az alternatif arasından seçim yapmanızı sağlar. burada, hâlâ maliyet/fayda analizi yapma ve bütünden sonuç çıkarma yetkinliğini kullanma olanağınız vardır ama bu yalnızca, otomatikleşmiş aşama, seçeneklerin sayısını önemli ölçüde azalttıktan sonra geçerlidir."

    "somatik işaretleyiciler, ikincil duygulardan kaynaklanan hislerin özel bir örneğidir. bu hisler ve duygular, öğrenme yoluyla, belirli senaryoların gelecekteki sonuçlarını tahmin etmekle ilişkilendirilmişlerdir. gelecekteki belirli bir sonuç negatif bir somatik işaretleyiciyle yan yana getirildiğinde, ortaya çıkan kombinasyon alarm zili işlevi görür. pozitif bir somatik işaretleyici ile yan yana getirildiğinde ise, teşvik edici bir yol göstericiye dönüşür."

    "somatik işaretleyiciler bizim için düşünmezler. bazı seçenekleri (tehlikeli ya da elverişli olarak) vurgulayarak ve bunları bir sonraki değerlendirme sürecinden eleyerek düşünme sürecimize yardımcı olurlar. bunu, isteseniz de istemeseniz de sizden önce harekete geçen, öngörülen geleceğin son derece çeşitli senaryolarımı değerlendiren otomatik bir tahmin sınıflandırma sistemi olarak düşünebilirsiniz. bunu bir önyargı aygıtı olarak düşünün. örneğin, son derece riskli bir yatırımın alışılmadık derecede yüksek faiz getirisi ihtimali ile karşı karşıya olduğunuzu hayal edin. dikkatinizi dağıtan diğer işlerin ortasında iken hızlı bir şekilde evet ya da hayır demenizin istendiğini düşünün. olumsuz bir somatik durum yatırımı yapma düşüncesine eşlik ederse, bu seçeneği reddetmenize yardımcı olacaktır ve sizi potansiyel zararlı sonuçlar hakkında daha ayrıntılı bir analiz yapmaya zorlayacaktır."

    "somatik işaretleyici hipotezinin özü budur."

    (bkz: descartes'ın yanılgısı) (bkz: antonio damasio)
hesabın var mı? giriş yap