sinir hücresi

• sinir sisteminde bulunan hücrelerin geneline verilen ad.
• sheffield üniversitesi’nden araştırmacılar travmatik kazalarda hasar gören sinir hücrelerinin doğal olarak onarılmasına yardımcı olan bir yöntem geliştirdi. yöntem hasar gören uzuvlarda hissin ve hareketin yeniden kazanımını sağlama potansiyeli taşıyor.
  
  araştırmacıların almanya’daki laser zentrum hannover’la ortaklaşa yürüttükleri çalışmanın geçtiğimiz ay biofabrication’da yayımlanan sonuçları, sinirler için kılavuz oluk ya da kısaca ngc adı verilen özel tıbbi cihazların üretildiği bir yöntemi içeriyor.
  
  karmaşık yapıların bilgisayar dosyalarından cad/cam (bilgisayar destekli tasarım/üretim) yoluyla üretilmesini sağlayan bir doğrudan lazer yazımına dayanan yöntem, araştırma ekibinin daha öncekilere göre çok daha gelişmiş ngc’ler üretebilmesini sağladı.
  
  günümüzde şiddetli travmatik sinir hasarına uğrayan hastalar etkilenen uzuvlarında yıkıcı biçimde his ve/veya hareket kaybına maruz kalıyor. geleneksel yaklaşım mümkünse sinir uçlarının birbirine dikilmesi ya da sinir parçalarının nakli şeklinde. ancak bu tür ameliyatlar genellikle tam iyileşme sağlamıyor.
  
  sheffield üniversitesi’nde biyomühendislik profesörü john haycock kollardaki ya da bacaklardaki sinirlerin omuriliktekilerden farklı olarak yeniden büyüme yeteneğine sahip olduğunu, ancak bunun için yardım
  gerektiğini söylüyor. haycock yaralanmış bir bölgeyi destekleyen ve bu bölgeye sinirlerin büyümesini uyarmak amacıyla fiziksel ve kimyasal işaretler sağlayan “iskele implantlar” oluşturduklarını belirtiyor.
  
  yeni geliştirilen oluk, polilaktik asite dayalı, biyolojik olarak parçalanabilen sentetik bir polimerden yapılmış ve zarar gören sinir hücrelerinin bir dizi küçük kanal içinde büyümesine kılavuzluk edecek biçimde tasarlanmış.
  
  araştırma ekibinden, sheffield üniversitesi malzeme bilimi ve mühendisliği bölümü’nde araştırmacı dr. frederick claeyssens sinirlerin tek bir uzun kablo gibi olmadığını, demetlerden oluştuğunu belirtiyor. claeyssens yeni teknikle her bir sinir dizisinin ayrı ayrı büyüyebileceği oluklar oluşturarak sinir liflerinin sağlam sinirdekine benzer bir yapıda oluşmasını sağlayabildiklerini söylüyor.
  
  sinir tamamen oluştuktan sonra oluk doğal biçimde parçalanıyor. araştırmacılar bu yaklaşımın çok sayıda çevresel sinir hasarı vakasında tam iyileşme sağlamasını umuyor.
  
  laboratuvar denemelerinde polimer oluğa eklenen sinir hücreleri, oluğun kanallı yapısı içinde doğal biçimde büyüdü. araştırma ekibi şimdi de klinik denemeler için çalışıyor.
  
  claeyssens bu iskeleler başarıyla çalışırsa yöntemin sadece çevresel sinir hasarı vakalarına değil omurilik hasarı vakalarına da uygulanabileceğini öngördüklerini belirtiyor. çalışmanın heyecan verici yanının sadece sinirlerin büyümesini sağlayan kılavuz iskeleler oluşturulması değil, aynı zamanda mikro kalıplama ile bu iskelelerin hızlı bir şekilde üretilebilmesi olduğunu vurguluyor. claeyssens bu teknolojinin şiddetli sinir hasarı gören hastaların hayatını değiştirebileceğini düşünüyor.
  
  -ilay çelik
• sinir sisteminde bulunan ve bölünemeyen(yani çoğalamayan) hücrelerdir.
• sinir hücresi özelleşmiş bir hücre çeşidi olup duyu sinirlerinden uyarı almada, iletmede, değerlendirmede ve daha sonra bu cevap için iletiyi taşımakla görevli hücre topluluğuna verilen isimdir.sinir hücresi ile ilgili bazı kavramlar:
  
  perikaryon: sinir hücre gövdesine verilen isimdir.
  
  akson:sinir hücresinin sitoplazmik uzantısı olup bazı hücrelerde miyelin kılıf ile çevrilidir.miyelin kılıf sinir hücresinin iletim hızının miyelinsiz olana göre çok daha yüksek olmasını sağlar.içerisinde nörotransmitter maddeleri taşıyan kinezin ve dinein bulunur.dinein ve kinezin mikrotübül yapıları üzerinde taşıma yaparlar.
  
  dinlenim zar potansiyeli:membranda herhangi bir uyarı olmadığında yani hücre dinlenim durumunda olduğunda ölçülen potansiyele denir. bu sinir hücresi için -70mv iken kas hücresi için -90mv civarındadır.bunu polariteyi sağlayan ise hücre içindeki fosfat grupları,potasyum ve potasyum kanal geçirgenliği,sodyum ve sodyum kanal geçirgenliği gibi çok çeşitli faktörlerin etkisiyle belirlenen dinamik bir dengedir(steady state).goldman-hodgkın-katz ile hesaplanır.
  
  sodyum kanalı: membran(zar) da bulunan bir kanal olup hücrenin polarize halde kalmasına ve ileti geldiğinde aksiyon potansiyeli oluşturmayı sağlayan kanala denir..ileti hücre zarına geldiğinde dışarıda çok daha fazla bulunan sodyum hücre içine girmeye başlar ve zarı depolarize ederler ve iletinin gerçekleşmesini sağlarlar. bu kanal sodyumun içeriye girmesinin diğer sodyumları etkilemesine bağlı olarak pozitif feed-back ile çalışır.hücre depolarize hale geldikten sonra hücre içinde bulunan inaktivasyon kapısı kapanır ve daha fazla sodyum içeriye giremez. eter bu kanalı bloke ettiği için sinirde ileti olmaz.ayrıca çeşitli kurbağa zehirleri bu kanalı bloke ettiği için iletinin gerçeklemesini engellerler.
  potasyum kanalı: sodyum ile beraber hücrenin depolarize olmasına yardım eden ve bunu repolarizasyon dönemine kadar sürdüren bir kanaldır.aktivitesi oldukça yavaştır(dinlenme zamanında sodyuma göre çok hızlı, ileti zamanında sodyuma göre çok yavaş.)
  
  sodyum-potasyum pompası: depolarize olan hücreyi tekrar eski konumuna yani polarize evreye döndürmek için sodyumu dışarıya verip potasyumu içeriye alan ve bunu yaparken atp harcayan bir pompadır.
  
  miyelin kılıf :sinir hücre aksonunun etrafını saran bir yapıya sahiptir.bazı noktalarda boğumlar yapar.bu noktalara ranvier boğumu denir.periferik sinir sisteminde schwann hücreleri, merkezi sinir sisteminde ise oligodentrositler miyelin kılıfı yapar.
  
  ara nöron:iletinin değerlendirildiği sinir hücresi çeşididir.
  
  motor nöron:iletinin değerlendirilmesinden sonra uyarıyı götüren hücrelere denir. doku ile temas ettiği noktada çeşitli dallar verir ve bunlara akson terminalleri denir. akson terminallerinin etrafı miyelin kılıf ile çevrili değildir. akson terminallerinde veziküller içinde çeşitli nörotransmitter maddeler yer alır ve bunlar salındıklarında diğer hücre membranında depolarizasyona sebep olarak hücre yanıtının ortaya çıkmasını sağlarlar.
  
  duyu nöron: uyarıyı almada işe yararlar.bazıları aracılı olarak (çeşitli kimyasallar) bazıları ise doğrudan uyarıyı almada iş görürler.
• insan manyağı hem sarılmak hem yalnız kalmak istiyor. nefes al, nefes ver. yaşam sadece bu. beyin üretir^* nasıl olsa, sen en iyisi nöronlarına tapınma^*.
  
  (bkz: sinir/@ibisile)
  (bkz: sinirler)
• sen de mi #nöron?
  
  bir yetişkin beyninde sinir hücresinden yaklaşık 100 milyar adet bulunmakta...
  ama maalesef tek bir tanesi hiçbir işe yaramıyor. işe yaraması için kendi gibi yine 10 binden fazla dalcıkla diğer bir sinir hücresine bağlanmaya ihtiyaç duyar. yani hayat kalitemiz bu hücrelerin ne kadar sıkı fıkı olmasına bağlı gibi bir şey. öğrendiğimiz tüm bilgiler (gerek yapılandırılmış gerekse yaparak ve yaşayarak öğrenilmiş olsun) bu nöron adı verilen sinir hücrelerine depolanır. tabi iş sadece bağlantı kurmakla bitmiyor, herbirinin kendi bilgi birikimini birbirine aktarması ve bilginin yeni kombinasyonlarının da oluşturulması sağlanıyor.
  ınsan evladının cennetten kovulmasına sebep olduğu anlatıla gelen bu bilgi mevhumu beynimizin sağ ve sol lobları arasında sürekli iletişim halinde ve sürekli yeni bir bilgi sentezi oluşturmaya devam etmektedir.
  zihnimizin tüm bu bilgiyi işleme çabası kendini koruma altına alma gibi basit bir ihtiyaçtan ileri geliyor. yeni bilgi dediğimiz şey zihnimizde eskileriyle bir araya gelerek korunma güdümüzü daha da artıyor.
  takdir edersiniz ki olasılıkları artırılmış bir mekanizma da yaşam standardını ve hayatta kalma şansını arttırmış olacaktır.
• (bkz: nöron)