reciprocal altruism theory

• karşılıklı çıkar ilişkisi gözetmek -ileride bir karşılık almak için bugünden fedakarlık yapmak- ve prisoners dilemma denilen kavramla bağlantılı teori.
• genel olarak bir başkasına iyilik yapmak yani basitçe kendinden ödün vererek bir başkasına yardım etmek durumu evrim teorisine ilk bakışta aykırıdır. altruizm olarak adlandırılan bu yapıya haiz canlılar, rekabet içinde bulundukları diğer bireylere yardım ederek (ve kendileri de zarar görüyor bu işten) kendi genlerinin bir sonraki nesle aktarılma ihtimalini azaltıyorlar. bu nedenle, altruistik davranışların binlerce yıllık evrim süreci içerisinde kaybolmaları gerekirdi. yani kısaca bugün hiçbir insan bir diğerine yardım etmemeliydi. ama durum öyle değil. insanoğlu sıklıkla altruistik davranışlar gösteriyor.
  
  öte yandan yapılan davranışlar gösteriyor ki, insanoğlu bir başkasına yardım ederken ulvi nedenler gözeterek tamamen karşılık beklemeksizin yardım etmiyor. bilakis, insanlar genelde sadece karşılık görebileceklerine inandıklarında diğer bir bireye yardım ediyorlar. reciprocal altruism theory yani karşılıklı yardımlaşma teorisi bu durumu açıklıyor.
  
  öte yandan, yine biz biliyoruz ki, insanoğlu bazen hiçbir karşılık göremeyeceğini bildiği zamanlarda dahi bir başka bireye yardım ediyor. nadir de olsa, var olan bu durumların bir çok açıklaması var. mesela, yapılan bazı araştırmalar göstermiş ki, insanoğlu karşı cinsi etkilemek için yardımsever davranışlar gösterebiliyor. kadınlar kendilerinden beklenen fedakarlık (çocuk bakmak için gerekli) vasfının kendilerinde fazlasıyla bulunduğunu ispatlamak adına, erkekler de kendilerinin çok güçlü olduğunu, yapılan bu yardımın (maddi) kendilerine hiç koymayacağını yani cephanelerinin bol olduğunu ispatlamak adına yardımsever kesilebiliyorlar.
• richard dawkins'in gen bencildir (1976) isimli kitabında incelenmiş teoridir.
• trivers, bireylerin özgeci davranışları
  karşılığında, yardım ettikleri kişilerden yardım gördüklerini savunur. birey, başka birisine yardımcı olarak kısa vadede zarara girse de, uzun vadede karşılığında alacağı yardım sayesinde kara geçmektedir. karşılıklı özgeciliğin işleyebilmesi için bireylerin yardımlarının karşılığını alacaklarından emin olmaları gerekir.