publius aelius hadrianus

• selefi traianus gibi günümüzde sevilla'nın birkaç kilometre dışında kalan italica kasabasında doğmuş olan m.s. 117 ile 138 yılları arasının princeps'i.
  
  selefi traianus döneminde askeri ve idari, halefi antoninus pius döneminde ise iç barış ve güvenlik anlamında zirvesini gören roma imparatorluğu, kendisinin döneminde de refah, felsefe ve imar bakımından en verimli dönemini yaşamıştır.
  
  bilhassa antik yunan kültürü ve felsefesine olan hayranlığını hiç gizlememiş olan hadrianus, atina başta olmak üzere klasik antik dönemde sivrilmiş efes, larisa, bergama ve antakya gibi şehirlerin kalkınması için ciddi çalışmalar yapmıştır. mali, kültürel ve sosyal gönenç ve zenginliği roma'dan dışarı çıkarma konusunda belki de ilk somut adımları atan imparatordur ve bu sebepten senatörler arasında pek sevilmez.
  
  traianus ile askeri strateji hususunda çok ciddi anlamda ayrışık fikirlere sahip olan hadrianus, selefi döneminde imparatorluk topraklarına katılan pek çok eyaletten geri çekilmeyi ve bu bölgeleri vasal krallıklara ya da müttefik olarak gördüğü liderler yönetimindeki imparatorluklara bırakmayı yeğledi. bu kararı ve hadrianus duvarı gibi imparatorluğun sınırlarını güçlendirme odaklı defansif bir askeri strateji benimsemesi da onun roma'nın elitleri arasında sevilmemesine katkıda bulundu. bir de claudiopolis'li antinous ile meşhur bir aşk hikayesi vardır ki bu hadise ve devamında aşığını tanrılaştırma kararı, kendisini elitlerin gözünde hepten düşürmüştür.
  
  öte yandan, kendisinin barışçıl bir imparator olduğu da ufak çaplı bir safsatadan ibarettir. eğer yanılmıyorsam, kendisinin hükümdarlığı döneminde yirmiye yakın senatör öldürülmüş ya da şüpheli koşullar altında ölmüştür. buna ek olarak, yaklaşık yüz yıla yakın bir süredir sürekli isyan kovalayan ve roma'dan yediği her darbeden sonra daha da güçlü bir şekilde ayrılık planları ve bunların ışığında şiddetli isyanlar planlayan yahudiler'e karşı da bir hayli sert bir politika benimsemiştir. sünneti yasaklaması ve kudüs halkını titus'un bile daha evvel uygulamadığı şekilde roma tanrılarına tapmaya zorlaması gibi ideolojik hamlelerin sonrasında ortaya çıkan bar kokhba isyanı, imparatorluk tarihinde en kanlı ve en sert şekilde bastırılan isyan olmuştur. bazı kaynaklara göre 12, bazı kaynaklara göre 16^* lejyonla kudüs'ün ve hatta komple yahudiye'nin adeta içinden geçen hadrianus, üç yıl süren isyanı yaklaşık 600 bin yahudi'yi öldürerek, iki milyondan daha fazlasını göçe zorlayarak, elli civarında kenti yakıp yıkarak ve en nihayetinde eyaletin ismi olan yahudiye'yi^* "syria palestina" olarak değiştirerek bastırmıştır. yahudi diasporası dediğimiz şey bugün var ise, bunu hadrianus'un acımasız ve tavizsiz bir şekilde uyguladığı güç gösterisine borçluyuz.
  
  tam bir helenizm aşığı olan hadrianus'un 21 yıl boyunca bütün imparatorluğu karış karış gezdiği ve helen mimarisine uygun sayısız eser diktirdiği zaten malumunuz, lâkin şunu da eklemek lazım gelir ki kendisi antik yunan felsefesine de ciddi bir ilgi duymaktadır ve bilhassa sinisizm akımına ve retorik sanatına ilgisi bir hayli fazladır. hatta atina'ya yaptığı ziyaretlerden birisini sadece dönemin ünlü düşünürü ve sinisizm savunucusu "sessiz secundus" ile tanışmak için gerçekleştirdiği bilinmektedir.
  
  (bkz: secundus/@ncpzbsn)
  
  bu döneme değin sinek kaydı tıraşla verdikleri pozlar ve büstleriyle görmeye alıştığımız imparatorlar arasında sakal modası da kendisinin helenizm tutkusunun doğal bir sonucu olarak başlamıştır. sakal bırakarak kendisini antik yunan filozoflarına benzetme yönünde bir takıntısı olduğu hep söylenegelmiştir.
  
  ölümünden evvel antoninus pius'u varisi ilan eden ve bunu da pius'un marcus aurelius'u daha o dönemden varisi ilan etmesi şartıyla kabul ettiren hadrianus, 138 senesinde çok ciddi sağlık problemleri yaşayıp vefat etmiş ve yerini de pax romana'nın zirvesini yaşatacak olan antoninus pius almıştır.
  
  roma'nın soyluları kendisi hakkında o dönemlerde her ne düşündüyse düşünsün, imparatorluk tarihindeki en başarılı 3-4 imparatordan birisi olduğu su götürmez bir gerçektir.