otomatik şanzıman

• manuelden farkı akşam trafiğinde bahçeşehir'den bostancı'ya yapılacak tek bir yolculukla anlaşılabilecek şanzımandır.
  böyle bir konfor varken şunu bunu gerekçe kabul edip manuel otomobil almaksa düpedüz insanın kendine eziyet etmek istemesi olabilir.
• (bkz: otomatik vites)
• otomatik sanzımanların iki ana tipi bulunur; yağ basıncı ile çalışan mekanik kontrole sahip otomatik şanzımanlar ve elektronik kontrollü otomatik şanzımanlar. aslında elektronik şansızmanlarda yağ basıncı ile çalışırlar lakin kotrol bir eeprom üzerine yazılı bilgiye göre sistemin çalışmasını düzenleyen bir mikroişlemcidedir.
  
  elektronik kontrollü olanlar düşük cevap süresi, kolay ayarlanabilme, kolay hata bulma ve çözme gibi avantajlara sahiptirler. mekanik olanın avantajı ise içerisinde dolaşan pembe yağın hoş bir rengi olmasıdır.
  
  aslına bakarsanız mekanik alanında yapılmış en şahane aletlerden biridir mekanik kontrollü otomatik şanzıman. valfler ve kanallar öyle iyi ayarlanmışlardır ki makine, vitesi, motor devrinin ve şanzıman çıkış şaftının dönme hızına göre değiştirebilmektedir.
• tork konvertöründen sonra şanzıman giriş ve çıkış şaftları üzerinde birer governör bulunur. bu governörlere yağ pompası tarafından sürekli basınçlı yağ gönderilmektedir. motor devri artıp governör kanatları yeterli merkezcil kuvveti sağlayamadıkları için açılmaya başladıklarında buraya ulaşan yağın basıncı düşer; makine bunu motor devrinin artması olarak yorumlar. aynı bilgi çıkış şaftına bağlı governörden de gelmektedir. yağ basıncı yeterince düştüğünde, merkezi kanallarca kontrol edilen valflerden uygun vitesinki açılır, diğer viteslerinki kapanır (gerçekte vites kanalı ve forward açıktır) ve ilgili kanala yağ dolarak kanal ucundaki balataların sıkışmasını ve o kanalın kumanda ettiği vitesin seçilmesini sağlar.
  
  elektronik şanzımanlarda governörlerin yerini bobinler kumanda kanalcıklarının ve valflerin yerini de transistörler almıştır.
• pahalı oldukları için az sayıda vites ile üretilirler. lakin 735li gibi 120'bin euro'luk arabalar 6 ileri otomatik şanzıman ile geliyorlar.
  
  genelde otomatik şanzımanların düşük performansa sahip olduguna dair, çok da doğru olmayan, bir genel inanış vardır. evet yağ pompaları, kanallar, yağ kaçakları enerjilerini motordan almaktadırlar ama gerçekte şanzımana ithaf edilen güç kaybının önemli bir kısmı tork konvertöründen kaynaklanır. formula 1 gibi milisaniyelerin önemli oldugu alanlarda bu konvertör de yerini elektronik sistemlerce çok hızlı bir şekilde açılıp kapanan balatalı sistemlere bırakmıştır ki bu haliyle otomatik şanzıman - aramızda 100 milisaniyede debriyaja basıp vitesi değiştirip debriyajı tekrar bırakan birileri yoksa - gayet üstündür.
• (bkz: otomatik vites arabada sol ayak sorunsalı)
• hiçbir bilgisayarın insan reflekslerinin hızınıgeçemeyeceğinin pratikteki uygulaması.
• mclaren, bmw, ferrari, honda ve toyota mühendisleri bizler gibi düşünmüyor olacaklar ki izin verilen her otomobil sporunda otomatik şanzımana sahip araçlarla yarışıyorlar. siz ne kadar büyük bir yetenek oldugunuzu iddiaya devam ededururken michael schumacher otomatik şanzımanlı araba kullanıyor olacak.
  
  zannederim konuyla ilgili anlaşılmayan nokta, otomatik şanzımanların, şehir içi yollarda yarış yaparlarsa yüzleri kara çıkmasın gençlerin ereği ile üretilmedikleri. yoksa şanzımanın ayarları ile oynayarak tork konvertörü hariç tüm gecikmeden ve ağarlıktan kurtulmak mümkün.
• konu formula1 arabaları oldugunda otomatik vites avantajlıdır. zira f1 otomobilleri son derece teknolojiktir ve evet bizim degistiremeyecegimiz hızda vitesi degistirebilirler.
  
  ancak standart araçlarda otomatik vites, "surus teknikleri uygulamayı seven" surucuye haz getirmeyecektir, zira vitesi kendisi ayarladıgındaki motorun verdigi o tepkiyi alamayacak,
  sol ayagının cabuklugu ve "kendi tercihi" ile degistirdigi vitesten ise elbette kendisi tam olarak istedigi reaksiyonu alabilecektir.
  
  burada sorun f1 muhendislerinin neler dusundugu degildir... zira çogumuzun f1 aracları kullanmak gibi bir lüksü yoktur ve de çok buyuk ihtimalle olmayacaktır. gunluk hayatta kullandıgımız standart araclar ile f1 araclarının sistemi arasında daglar kadar farklar bulunur...
  
  otomatik şoyle ıyıdır manuel boyle ıyıdır vb. yargılara varmadan once bahsedilen aracların şanzıman "dişli"lerinin de degisik vites oranlarındaki olculerini bilmek gerekir. elbette ki her manuel vites her otomatik vitesten iyi degildir. ancak birbirine "eşit" kuvvetteki standart araclarda manuel şanzımanın otomatik vites severleri hayal kırıklıgına ugratması son derece dogaldır.
• (bkz: tiptronic)