otomatik portakal (kitap)

• orjinal adı clockwork orange olan kitabın adı. çevirisini aziz üstel yapmıştır.
• (bkz: ceviri harikalari)
  (bkz: automatic portugal)
• anthony burgess'in modern klasikler arasına giren romanından stanley kubrick'in sinemaya aktardığı başyapıttır.
  
  burgess, kitabına ilişkin olarak "tüm hayvanların en zekisi, iyiliğin ne demek olduğunu bilen insanoğluna sistematik bir baskı uygulayarak onu otomatik işleyen bir makine haline getirenlere kılıç kadar keskin olan kalemimle saldırmaktan başka hiçbir şey yapamıyorum." ifadesini kullanmıştır.
  
  kubrick, romanı alıp bambaşka bir zirveye taşımıştır. filmin arka fonunda sürekli önemli klasik müzik eserleri seslendirilir. insan vicdanına aykırı şiddet sahnelerinde arka fonda beethoven'ın dostluk, kardeşlik, barış temalı 9. senfonisinin çalması bambaşka bir ironi olarak hafızalarda kalır.
  
  film, 1971 yılında çekilmiştir ama ülkemizde sanırım ancak 1995 ya da 1996 yılında gösterime girebilmiştir. o dönemden önce yasaklı bir eserdi türkiye'de..
• bir meslektaşının elinde bu kitabı gören bir edebiyat öğretmeninin "artık ne değişik isimli kitaplar çıkarıyorlar yahu" dediği bilinmektedir.
  
  otomatik portakal, anthony burgess'in en iyi eserlerinden biri olan roman. eserin orijinal ismi a clockwork orange'dir. eser türkçe'ye aziz üstel tarafından çevrilmiştir.
  
  yayınlanma tarihi: 1962
  yazar: anthony burgess
  özgün dili: ingilizce
  karakterler: alex, deltoid, georgie, dim, pete
  türler: hiciv, kurgu, novella, bilim kurgu, distopya, spekülatif kurgu, ütopyacı ve distopyacı kurgu
• (bkz: çakozlamak)
• okurken mideme kramplar girmişti. etrafımdaki herkes okuttum.
• --- spoiler ---
  
  siddete basvurmanin bagimlilik yaptigini dusunduren kitap .
  --- spoiler ---
• öyle kitaplar vardır ki ya bir çırpıda bitirirsiniz ya da yokuşlu bir yola çıkış gibidir. işte anthony burgess'in otomatik portakal'ı da böyle bir kitaptır. konusu oldukça farklı, filmi de çekilmiştir. hem okudum hem de izledim. ikisi de her kesime hitap eden türlerden değildir.
  
  --- spoiler ---
  
  özellikle argo olan kısımlar, zira okuyanlar ne demek istediğimi anlamışlardır. onbeş yaşında ki alex karakterinin öyküsü çok iyi anlatılmış. başta kendisine çok kızdırıp, kitabın sonuna gelince önyargı yaptığımı fark ettirdi. modern hayatta insanın nasıl değiştiğini, suçu anlatırken insanı dehşete düşüren durumları gördükçe gerildim.
  
  --- spoiler ---
• olayların iyi bir karakter üzerinden değil de, kötü kalpli bir ana karakter ağzından yazılması ile ilginç bir kitap. yaptıklarını günümüzde haberlerde duysak çoğumuzun idam cezası isteyeceği bir insan olan alex'e kitap ilerledikçe alışıyoruz. hatta çoğu yerde başına gelenlere üzülüyoruz bile... farklı bir bakış açısı ile yazılmış, eğlenceli kitap. anlatım olarak da argo kelimelerin bolluğu hem ayrı bir hava, hem de doğallık katıyor.
• sayesinde "orange" sözcüğünün malaycada "canlı" anlamına geldiğini öğrendiğim anthony burgess kitabı. stanley kubrick tarafından filme de uyarlanmıştır. yazarın yazarlık serüveni de ilgi çekicidir.