onnagata

• japon geleneksel sahne oyunu kabuki'de kadin rollerini oynayan aktorlere verilen ad.
• (bkz: oyama)
• japon kabuki tiyatrosunda edo döneminde kadınların sahneye çıkmasının yasaklanması nedeniyle zamanla bir ustalık konusu ve sanata dönüşen erkeklerin kadın rollerini oynamasına verilen ad.
• http://dergipark.gov.tr/…wnload/article-file/353260
  
  enteresan bir çalışma için
  
  geleneksel japon kabuki dans tiyatrosunun aykırı bedenleri “onnagatalar”
• onnagata sanati, onceki entrylerde de aciklandigi gibi kabuki tiyatrosunda kadinlarin genroku doneminde fuhustan oturu sahnelerden banlanmasinin ardinden(1629) genc erkeklerin yerlerini almasiyla dogmustur. sahnede kadinlarin yasak olmasindan oturu kadin rollerini de erkekler oynamistir. tabi ki amac sanat sepet degil yine fahiseliktir. bu ekstrem sekilde efemine oglan cocuklarina ise wakashu denir (wakashu tam olarak efemine demek degilken, ergen erkek anlamindadir ama onnagatalarin en parlak donemi ergenlik donemkerine denk geldiginden oturu ephebeler wakashu olarak tabir edilir.).
  
  escinsel ergenlerin sahne aldiktan sonra para karsiligi genellikle kendilerinden yasca buyuk erkeklerle cinsel iliskiye girmelerinden oturu 1652 yilinda onlar da sahnelerden banlanmistir.
  
  fekat onnagata sanati burada ölmemistir (suspense)
  
  yerine orta yasli dayilar sahne almaya baslamistir ki bu da kumadori makyajini tetikleyen hadiselerden biridir. ama ayni zamanda yetiskin bir erkek olduklarinin gostergesi olan tiraslanmis kafalarini bir peruk altina saklamalari bir sureligine yasaklanmistir cunku tarih tekerrurden ibaret ve kabukinin cinsel bir tetikleyici olmasi istenmiyor o donemde. bu sebeple sansur ustune sansur kural ustune kural tabi hic biri fiks degil surekli degisiyor gunumuze kadar.
  
  yoshizawa ayame i, genroku donemide sahneye cikmis ve tarihin ilk buyuk onnagata’si olarak anilmaktadir. ayame ile birlikte anilan bir diger buyuk onnagata ise ichikawa danjuro i’dir.
  
  ayame’nin felsefesine gore bir onnagata yalnizca sahnede degil sahne disinda kadin gibi yasamalidir. eger bir onnagata sadece sahnede kadin rolune giriyorsa bu onun inandiriciligini yok eder. bu sebeple gercek yasaminda bir kadinin zerafetink ve gorgu kurallarini da uygulamalidir. yani kadin gibi yasamali. bu da onnagatalarin 3. cinsiyet olarak kilinmasina sebep vermektedir. zira ayame escinsel degildi aksine evli ve cocukluydu ve kendi oglu da genc yaslarda onnagata egitimine baslamisti.
  
  bu da onnagata olmanin karanlik yuzune bizi goturur. onnagatalik babadan ogula gecer ve « kaderinde » onnagata olmak olan erkek evlat kucuk yaslardan itibaren bir kiz cocugu olarak buyutulur. buna hijyen kurallari da dahil. cocugun hic bir zaman gercekten erkek oldugu ise yok sayilmaz yani cocuk kadin gibi yasayan bir erkek oldugunun farkindali icinde buyur.
  
  bir cok onnagata hala ayame’nin bu felsefesini izlemektedir. kabukinin japon kulturune direk etkisini de bugunku pop kulturden gorebiliriz. japonlar icin kadin kiliginda sokakta takilan erkekler ya da elbiseyle konsere cikan visual kei sarkicilari normaldir. bu sebeple de escinsellik ve genel olarak herhangi bir cinsel eyilim, fetis vb seyler dusundugumuz kadar garip karsilanmaz.
  
  meiji doneminde kadin aktrisleri yeniden sahnelere dondurme calismalari yapildi fakat zamanla onnagata sanatinin topluma yerlestirdigi estetik fikrinden dolayi beklendigi kadar tutmadi. kadinin kadini portrelemesinin artik garip gelmesi, sekli ve davranislarinin cok dogal olusu, ve kadinlarin erkeklerin sahnedeki kadinda ne gormek istemedigini anlamadigi dusuncesi kadinlarin kabukiye donusunu sekteye ugratmis sebeplerdir.
  
  kisaca erkeklerin kadin olmak icin verdigi cabalar seyircinin daha cok hosuna gitmis oysa kadin zaten kadin ne eglencesi kaldi kabukinin mantigiyla.
  
  gunumuzde hala kabukide oynayan kadinlar onnagatalar kadar ilgi gormez bu sebeple de kabuki tiyatrosu sahnede kadin olmamasi gelenegini elinden geldigince kirumaya calismaktadir. kadinlarin belki kabukide yeri yoktur fekat bu japonya’da tiyatro yapmalarinin yasak oldugu demek degil. bu sebeple kabuki dunyada « kadinlara yer yok » diyerek elestirilemez. no ve kabuki geleneksel tiyatrolardir ve gelenegi devam ettirmek amaclaridir. japon tiyatrosunun onemli elementleri olmalarina karsin japon dtiyatro camiasi no ve kabukiden ibaret degildir.