obşçina

• tipik rus köylüsünün hayatını biçimlendiren toplumsal yapıya verilen addır obşçina: komünal, dayanışmacı, mistik, dışa kapalı ve hiyerarşiktir. narodniklerin gelecek için ümit bağladığı bu yapı daha sonraları rus marksizminin gelişim sürecinde işlevsel önemini kaybetmiş ve hatta engel olarak görülmüştür. bunda şüphesiz en etkili isim plehanov'dur.
  
  bookchin, plehanov'un, rus marksizmini nasıl katı ve basit kanunlarla tehlikeli bir yola soktuğunu yakınarak anlatırken, plehanov ile birlikte vera zasuliç'in de marx'ın rus köylüsü hakkındaki görüşlerini kapsayan bir mektubu nasıl bile isteye yıllarca hasıraltı ettiklerini de yazar.
  
  plehanov'un rus köylüsünü ve obşçina'yı küçümseyen yaklaşımına marx, ironiktir, katılmıyordu. rus marksistler marx'ı okuyup narodovolstiden nefret ederlerken, marx avrupa kapitalizmi hakkındaki tahminlerinin rusya'ya da mekanik olarak uygulanabileceğine kesinlikle inanmıyordu. ölmeden iki yıl önce, 1881'de vera zazuliç'e yazdığı mektupta, kapitalizmin ortaya çıkışı için tarımsal üretimin kamulaştırılması gereğindeki "tarihsel kaçınılmazlığın" (ibareyi bizzat marx tırnak içine almıştır) kesinlikle batı avrupa ülkeleriyle sınırlı olduğunu söylemektedir:
  
  -----------
  dolayısıyla bu sürecin "tarihsel kaçınılmazlığı" kesinlikle batı avrupa ülkeleriyle sınırlıdır. (...) bu yüzden kapital'de sunulan çözümleme, kırsal komünün [obşçina'nın] sürüp süremeyeceği konusunda nedenler göstermez, ama bununla ilgili yaptığım özel çalışma ve özgün kaynaklardan elde ettiğim veriler, bu komünün rusya'da toplumsal canlanmanın dayanağı olduğuna beni ikna etmiştir, fakat böylesi bir işlev görebilmesi için en başta her taraftan ona hücum eden zararlı etkilerin ortadan kaldırılması gerekir; ancak o zaman onun için gerekli olan içsel gelişmenin normal şartları sağlanmış olur.
  -----------
  mektubun ingilizcesi şurada duruyor: https://www.marxists.org/…s/1881/zasulich/reply.htm
  
  marx bu mektubu, birkaç taslak çalıştıktan sonra hepsinden vazgeçerek, çok dikkatli biçimde yazmıştır. fakat plehanov ve zazuliç, - bookchin'in deyişiyle- kendi hesaplarına ihtiyatlı davranarak bu mektubu yıllarca hasıraltı etmişlerdir ve mektup 1924 yılına kadar, yani göçmen marksistlerle narodovolsti arasındaki konular stratejik önemlerini kaybedinceye kadar, rusya'da yayımlanmamıştır. bookchin daha da sertleşir: aslında plehanov marx'ın görüşlerine sansür uygulamış, marx'ın rus köylüsünü "küçük burjuva", hatta "sınıfsal durumundan" ötürü kapitalizmi desteklemeye yatkın gördüğü şeklindeki yanlış bir anlayışa yol açmıştır. bookchin, bu anlayış görüntüsünün lenin'in de köylüye bakışını derinden etkilediğini ve 1918'deki sol sosyalist devrimci müttefiklerine karşı ürpertici tavrını açıkladığını da ekler.
  
  marx'ın rusya'ya dair fikri gayet nettir: obşçina'da yapılacak ilerleme ve iyileştirmeler aracılığıyla rusya doğrudan kırsal komünizme geçebilecektir: "rusya'daki ortak toprak mülkiyeti komünist gelişmenin başlangıç noktası olarak işlev görebilir."
  
  ben parça parça "aktardım" ama kaynak şu: murray bookchin, üçüncü devrim, cilt 3, s. 60-61.
• rusya'da serflerin azatlık ilanından sonra merkezin toprak sahiplerinin zararını karşılamak amacıyla özgürleştirilen serfleri 49 yıllığına kiracı durumuna düşürdüğü,serfleri yeniden toprağa bağlayan sistem.
  köylüler obşçina'larda kolektif olarak sorumlu oluyorlar ve paylarına düşen borcu ödemedikleri sürece ayrılamıyorlardı.bu da topraktan elde edilen gelirle imkansıza yakın olduğu için köylüler kolektif üretime bağlı kalmışlardır.
  obşçina köylünün kolektif bilincini geliştirmiş ve rus devriminde çin devriminden farklı olarak bir arada durmalarını sağlamıştır.
• (bkz: kırsal komün)