non bis in idem

• aynı suçtan dolayı iki kere yargılanılamayacağını anlatan, latince hukuk terimi.
• ceza hukuku'nun ünlü ilkelerinden biri. anlamına dair hiç kuşkumuz olmasa da, bu ilkenin non bis in idem mi, yoksa ne bis in idem mi olduğu pek heyecan yaratmıştır latince seven bünyelerde. hiç çıkamadık bu işten, çıkamayacağım da korkarım ki. istihareye yatayım da, gaius görünsün rüyamda. kitaplardan, internetten ümidi kestim, iusquintet dinleyeyim bari...
• double jeopardy adli filmin konusu.
• bu ilke yurtiçinde tam olarak geçerlidir. ancak olayda yurtdışı bağlantısı varsa, bir takım istisnaların mevcudiyeti söz konusu olacaktır. aşağıdaki hallerde kişi aynı fiili nedeniyle tekrar yargılanabilecektir:
  -diğer ülkede yapılan yargılama hukuk devleti kreterlerine uygun değilse
  -diğer ülkede sanığa verilen ceza az ise, türkiye'de tamamlayıcı ceza çektirilebilir.
• "non bis in idem" ilkesine göre yurtdışında yargılanıp hüküm giymiş kişi, türkiye'de tekrar yargılanamaz. aksi görüşe göre böyle bir durumda türkiye'de yeniden yargılama yapılabileceği ve yargılama sonunda verilen ceza fazlaysa yabancı ülkedeki cezanın bundan indirilerek, kalan kısmın infaz edileceği savunulmaktadır.
  uygulama bu iki görüş arasında bocalamıştır. yargıtay'ın son kararları "non bis in idem" ilkesinin katı bir biçimde uygulanması yolunda olmuş. yani yeniden yargılanmayacağı ifade edilmiştir. ytck m. 11 "non bis in idem" ilkesine açıkça yer vermek suretiyle tartışmalara son vermiştir.
• bir eylem için yabancı bir devletin verdiği "kesin hüküm" niteliğindeki kararlar dolayısıyla failin geri verilemeyeceğini ifade eder. ancak kişi hakkında kovuşturma yapılmamasına veya yapılan kovuşturmanın devam edilmemesine^* yönelik bir karar alınması durumunda faili geri vermesi istenilen ülkenin takdir yetkisi vardır. isterse verir.
• kisinin kendine yakisani giymesidir.
• non bis in idem yani "soruşturma bir kez olur" ilkesi, suçluların geri verilmesi konusunda istisnai bir durum olarak yer almıştır. nitekim talep edilen devlet ülkesinde veya üçüncü bir devlette, iade talebine konu olan suçundan dolayı hakkında bir hüküm veya kovuşturmaya son verilen şahıs iade edilmez. aksi bir çözüm yolu, şahsın bir fiilden dolayı iki defa yargılanmasına neden olur.
• bir koyundan tek post çıkar olarak özetlenen latince hukuk terimi
• mehmet ali ağca'nın italya ve türkiye'de işlediği suçlar nedeniyle yargılanması ve aldığı cezalar, bu ilkenin uygulanması konusunda örnek vaka olarak kullanılabilir. belki de kullanılmıştır ya da halen kullanılıyordur; emin değilim.