negatif özgürlük

• orjinali "freedom from something" olan özgürlük türü. negatif özgürlük günümüz medyasında çok sık kullanılır, talep edilir. amiyane tabiriyle "birşeyi yapmama özgürlüğü" de denebilir.
• liberal yaklaşımın özgürlük kavrayışıdır. negatif özgürlükte dışsal tehditlere karşı özgürlük esastır. devlet de bir dış tehdittir. o nedenle çoğulcu demokrasi anlayışının izleri vardır negatif özgürlükte. bir tehdit olarak devlete karşı sivil toplum örgütleri, basın ve benzeri güçler vardır. kuvvetler ayrılığı vardır.
• bu kavram en yetkin ifadesini isaiah berlin'in 'iki ozgurluk kavrami" anlatiminda bulmaktadir. bu makalenin turkcesi cogito'nun yaz 2002 sayisinda bulunabilir.
  
  konuyla ilgili olarak (bkz: pozitif ozgurluk)
• tas atmaktan baska çıkar yolu olmayan filistinli çocugun örnek gösterilebilecegi özgürlük türü^**
• kant'a göre, tür olarak insanda bulunan, doğa/tanrı tarafından belirlenmeyebilme, on/lardan bağımsız olabilme olanağıdır negatif özgürlük.
• cocukca bir hataya du$tugunuzde, anne ya da babanizin takindigi pasif agresif tavir da sizi bu tip bir ozgurluge haiz kilabilir.
  
  nice ozgurlukler vardir, annenin iki dudaginin arasindan cikan bir "aman ne halin varsa gor!" ile murdar edilmi$; mahkumiyeti, teslimiyeti aratir insana. amac da budur zannimca, ebeveyn perspektifinden bakildiginda.
  
  not: bu tanim, genel kabul gormu$ negatif ozgurluk tanimi ile alakali degildir. yalnizca bildiginiz ozgurlugun, negatif, tatsiz tuzsuz, insanin burnundan getirilmi$ halidir.
• liberal öğretide özgürlük, negatif özgürlük ve pozitif özgürlük diye sınıflara ayrılr.
  negatif özgürlük, kişinin üzerinde başka kimsenin otoritesi olmadan kişinin yapmak istediği şeyi eyleme dökmesidir. yani kişinin kendisini yönetmesi,denetlemesi ve motiflerini tamamen kendi kendine seçmesi durumu negatif özgürlük oluyor. devletin keyfi müdehalesinden uzakta, özel alanlara sahip birey negatif özgür birey oluyor.
  liberal öğretide, negatif özgürlüğün, pozitif özgürlükle ikame edilemeyeceği savunuluyor. ama negatif özgürlük, kısıtlı kalıyor. yani "kağıt üzerinde bize baskı yapan yok, o halde sınırsız özgürüz" diyemiyoruz... somut bir şekilde o özgürlüğü hayata geçirebildiğimiz anda pozitif özgür oluyoruz. bu duruma pozitif özgürlük deniyor. pozitif özgürlüğü sağlamanın önkoşulu genelde maddiyat ile ilgili bir konu oluyor.. bedensel yeterlilik, rasyonellik gibi kıstasları da cabası...
  
  locke ve hobbes negatif özgürlük üzerine açılımlar yapmıştır hep... rousseau, kant, spinoza, marx ve hegel ise pozitif özgürlük üzerine.. uygulamada pek ayrı tutamayacağımız teorilerdir her ikisi de... marxist özgürlük, pozitif özgürlüğe daha yakındır. ama temelde avrupa düşünce sisteminin ortaya koyduğu, uygulamaya gelince patlayan, haliyle birbirinden çok farkı olmayan nosyonlardır.
• negatif özgürlük kavramı felsefi olarak, bireyin başkaların otoritesine maruz kalmadan özgür olması anlamına gelir. bu negatif anlayışta, kişinin, etkinliğini kimse tarafından karışılmadan özgürce gerçekleştirebileceği düşünülür. pozitif ve negatif özgürlük ikilemi, sosyalizm, sosyal demokrasi, liberteryen sosyalizm ve marksizm yandaşı filozoflarca sahte bulunur. kimilerine göre pozitif ve negatif özgürlük, uygulamada ayırt edilemez, kimisine göre ise bir özgürlük türü diğerinden bağımsız olarak var olamaz. genel bir kanı ise negatif özgürlüğün korunması için hükûmetin veya toplumun pozitif hareketler yapması, aksi takdirde bireylerin birbirlerinin özgürlüğünü almasının engellenemeyeceği yönündedir.
• marksist literatürde çok temel bir farka işaret eden kavram.
  negatif özgürlük freedom,
  pozitif özgürlük emancipation (özgürleşim) meselesidir.
  bilerek ya da bilmeyerek, sayısız yok edilemez özgürlüklerin yerine, o tek insafsız özgürlüğü, ticaret özgürlüğünü koyuyorsanız liberalizme hizmet edersiniz.
  piyasanın özgürlüğü, serbest ticaret hakkı, serbest mülkiyet hakkı zırvaları negatif özgürlüktür esasen.
• kaba tabirle negatif özgürlük 'bir şey'den özgürlüktür, pozitif özgürlük ise 'bir şey'e özgürlük. yani, gerekli potansiyelin, kaynakların yoksa, sırf kimse seni seyahat edince dövmüyor diye pozitif özgür olmuyorsun seyahat etmeye.