• hicri 540-618, miladi 1146-1221 yılları arasında yaşamıştır. iran mtasavvıflarının en mühim şahsiyetlerindendir. kübreviye ve zehebiye diye anılan tarikatlerin müessisidir. münâzarayı çok sevdiği ve her defâsında hasımlarını yendiği için kendisine et-tâmmetü'l kübrâ lâkâbı takılmış, sonradan kübrâ olarak kalmıştır. moğolların harzem'i istilasına karşı şehri terk etmeyip, kahramanca çarpışarak şehid düşmüştür.
  • kübreviyye tarîkatının kurucusu şeyh necmeddîn kübrâ tasavvuf tarihinin önemli sîmâlarından birisidir. tam adı ahmed b. ömer b. muhammed b. abdullah el-hîvekî’dir. 540/1145 yılında harezm/hîve’de dünyaya gelmiş ve 618/1221’de doğduğu topraklarda şehâdete ermiştir. şeyh kübrâ, türkler’in yoğun olarak yaşadıkları harezm bölgesinde tasavvufî faaliyetlerde bulunmuş dikkate değer bir mutasavvıftır. mecdüddîn bağdâdî, radıyyüddîn ali lâlâ, sa’deddîn hammûye, aynüzzaman cemâleddîn gîlî, necmeddîn dâye, seyfeddîn bâharzî ve baba kemâl cendî gibi zamanının önemli sûfî şahsiyetleri onun halifeleri arasındadır. şeyhin fevâihu’l-cemâl, usûlü’l-aşere, risâle ile’l-hâim ve âdâbü’s-sûfiyye gibi arapça ve farsça telif ettiği pek çok risâlesi de vardır.
  • *allah’a ulaştıran yollar, mahlûkâtın nefesleri adedincedir.

    *iki zikir bir yerde bulunmaz. devamlı eşyayı zikir ve dert eden kimse allah’ı gerçek olarak zikredemez.

    *şeriat gemi gibidir, tarikat deniz gibidir, hakikat inci gibidir. kim inciyi elde etmek isterse gemiye biner, denize açılır ve inciye ulaşır. bu sıralamaya tabi olmayan inciyi elde edemez.

    *her şeyden sonra allah’ı gördüm, sonra onu her şeyle beraber gördüm. daha sonra ise her şeyden önce o’nu gördüm.
  • talebeleri arasında, mevlana celaleddin'in babası bahaeddin veled de bulunan, harezmşah devleti döneminde hayatını sürdürmüş, türk tasavvufuna özellikle mevleviliğe önemli katkılar sunmuş mutasavvıf.

    cengiz han'ın harezmin anasını bellediğinde ve celalettin harzemşah kaçtığında, kendisi semerkand'da kalmayı tercih etmiş ve delikanlı gibi vuruşmuş ve moğol ordusunca hayatına son verilmiştir. ancak moğol ordusu gelmeden önce, mevlana'nın babası gibi önemli talebe ve halifelerine diyar-ı rum'a gitmelerini emretmiştir. işte o öğrencilerin, anadolu tasavvufu üzerinde önemli etkileri bulunacaktır.

    özellikle sema ayininin ilk tertibini ve uygulamasını necmeddin kübra yaptırmıştır. kübreviye tarikatı'nın sema ayini, anadolu mevleviliğinde daha geliştirilerek daha geniş kitlelere ulaşmıştır. musiki ve raksın mevlevilikte oynadığı rol o kadar büyüktür ki osmanlılar devrinde edebiyat ve musikinin gelişmesinde sema ayinlerinin rolü yadsınamaz.
hesabın var mı? giriş yap