narodnizm

• lenin'in "halkın dostları kimlerdir ve sosyal demokratlara karşı nasıl savaşırlar" eserinde eleştirdiği, kelime anlamı "populizm"e denk düşen düşünce yapısı. davalarını daha sonra sosyalist-devrimciler devralmış, bireysel terörü desteklemişlerdir.
• rusya’da narodnizm,siyasal bir akım olarak 1860’lı yılların başında ortaya çıktı ve rusya’daki toplumsal mücadeleyi 1885 yılına kadar etkileyen esas akımlardan biri oldu.bu tarihsel aralık,rusya işçi sınıfının devrimci bir sınıf olarak henüz tarih sahnesine çıkmamış olduğu demokratik devrim yıllarıdır.narodnizmin rusya tarihi içerisindeki işlevi ve rolü,bu tarihsel aralıkla sınırlı değildir;kökleri itibariyle,herzen ve çernişevski’nin görüşlerine dayanır,etkileri daha sonraki tarihsel süreç içinde ağırlıklı olarak izlenir.naronnizm’in en iyi ifadesi,onun başlıca şiarı olan ‘’halka gidelim’’ şiarıdır.bu şiarla,1870’li yılların başında binlerce devrimci köylere akın ettiler.büyük çoğunluğu sorgudan geçirildi ve tutuklandı.ancak,birleşik bir önderliğe sahip olmadıkları için,köylülük içinde etkili olamadılar.bununla birlikte bu şiar,halkçı devrimciliğin rusya içinde ve dışında yayılmasında önemli bir rol oynadı. ‘’halka gidelim’’ ,narodnizm’in düşünsel ve siyasal düzlemdeki ikili karakterini yansıtır: tarihi yaratanın halk olduğu düşüncesi ile bunun zıddı,devrimi gerçekleştirecek olanların halktan farklılığı düşüncesi,devrimi aydınların yaratacağı düşüncesi.
  öte yandan,narodnizm,yalnızca rus özgürlük mücadelesi ile sınırlı kalmamış:rusya’daki milliyetlerin,ulusal mücadelelerinde dayandıkları ana fikri temeli oluşturmuştur.
  otokrasinin ve serfliğin bütün halk ve köylü kitleleri üzerindeki ağır baskısı narodnik hareketin ortaya çıkışının maddi temelidir.kapitalist üretim ilişkileri,henüz işçi sınıfının tarihsel rolünün kavranmasını imkan dahiline sokacak bir gelişkinlik düzeyine ulaşmış değildi.narodniklerin siyasal programı,toprak ağalığının tasfiyesi,toprakların köylülere dağıtılması ve demokratik bir halk hükümetinin kurulması maddelerini içeren bir milli demokratik devrim programı idi ve sonuç olarak, ‘’kapitalist olmayan yol’’ dan sosyalizme geçişi öngörmekteydi. ‘’kapitalist olmayan yol’’ teorisi,o koşullarda bir düşünsel devrimi ifade ediyor ve rus edebiyatının ve düşünce tarihinin büyük sinaları herzen ve çernişevski’nin fikirlerine dayanıyordu.
  lenin çarlığı karşı herzen ve çernişevski’ nin fikirleri temelinde yürütülen mücadeleyi,’’köylü sosyalizmi’’ olarak nitelendikten sonra , ‘’özel bir toplumsal düzene , rus halkının komin sistemi biçimine sadakat ,bir köylü sosyalist devriminin imkanina sadakat ‘‘in çarlığa karşı kahramanca mücadele yürütenlerin esin kaynağı olduğunu belirtir.eşitlikçi eski rus komünal sistemi, rus toplumsal devriminin kadim tarihteki köküdür.
• (bkz: halkin dostlari kimlerdir)
• rusya’ya özgü ütopyacı sosyalistler.
  
  önemli dönemeçleri olarak, kırın parçalanmasının da etkisi ile hareket 1890lar üzerinde değişmiş, sahip olduğu ilerici niteliğini kaybederek "en sıradan küçük-burjuva radikal teorisi halinde yozlaşması"nı getirmiştir hareketin.
• bir ayağı da türkiye'de cumhuriyetin kurulması yolunda önemli bir fikir öncülüğü yapmıştır diyebilirim bunlar hakkında.
• bir de murray bookchin'den dinleyelim maceralarını:
  
  ------------
  1870'li yılların başına damgasını vuran şey, köylülerle yaşamak, onlara "hizmet" etmek, toplumsal özgürlük ve ahlaki arınış mesajlarıyla onları değiştirmeye çalışmak gibi, başta öğrenciler olmak üzere genç insanların yaptığı herzen^* tarzı işlerdi. takılan müstehzi ismiyle bu "çocukların haçlı seferi", 1874 yılının yazında büyük bir istekle, "v narod!" ("halkımıza!') sloganıyla yola çıktı. hevesli fakat saf on beş, yirmi yaşlarındaki genç kalabalıklar köylü kıyafetleri giyip köy yollarına düştü, yerleşebildikleri köye yerleşip kurtarıcı gibi toplumsal diriliş mesajları verdi. hevesli v narod "haçlı seferinin" genç narodniki, özellikle okuma yazma ve diğer temel becerileri köylülere öğretmek için sıradan bir öğretmen gibi hizmet vermeye çalışıyordu. genellikle iyi karşılanmalarına ve kimi köylülerin onların fikirlerini dikkatle dinlemesine rağmen, popülistlerin büyük bölümü, köylülerden çok, sinik bürokratlarla konuşacak donanımdaydı. kimi zaman daha aşırı "haçlılar" köylüleri isyan etmeye davet ettiğinde ya görmezden gelinir ya da alay konusu olurlardı. zamanla köylüler genç narodnikleri ayrıcalıklı kent sakini ya da köylülerin yaşam tarzına yabancı, kendilerini pek anlamayan aydınlar olarak görmeye başladı -en kötüsü kimi zaman onları polise teslim ettiler. çocukların haçlı seferi en sonunda, mesajları geri çevrildiği için hevesi kırılan genç idealistlerin düş kırıklığına uğramasından değil, bu gençlerin memleketlerine, üniversitelerine dönmesiyle bitti. 800 kadarı tutuklanıp çok kötü koşullarda hapiste tutuldu, bunların 160'tan fazlası yargılandıktan sonra onlarca yıl hapis cezasına çarptırıldı, yahut sürgüne gönderildi.
  ------------
  
  murray bookchin, üçüncü devrim, cilt 3, s.46.
• rusya’da ortaya çıkan halk demokrasisi akımı.
• maksim gorkinin de benim üniversitelerim kitabında, kendisinin de içinde bulunduğu sosyalizmin bu 'kısa paçalı' gençler arasında benimsenme sürecinde bir arkadaşına ithafen kullandığı bir yakıştırma, tespit.
  
  " derenkov'un bir narodnik olduğunu söylemişlerdi bana. narodnik benim için devrimci demekti ve bir devrimci tanrı' ya inanmamalıydı..."
  maksimoviç peşkov, benim üniversitelerim, s. 27
• rus imparatorluğu'nda 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan sosyal-devrimci bir harekettir. bu hareketin başlıca temsilcileri alexander ıvanoviç herzen, nikolai gavriloviç çernişevski ve piyotr lavroviç lavrov'dur. kısa tanımı ile narodnik çarlık rusya'daki devrimci küçük-burjuva topluluğudur. devrimi itici sınıfın değil, devrimcilerin (narodniklerin) gerçekleştirebileceğini savunmuşlardır.
• narodnizm rusya’daki ilk devrimci dalgalardan biridir. kızıl başlangıç kitabından çara suikastlerini okuyabilirsiniz. bu devrimciler öğrencilerden oluşuyor. çoğunluğu hali vakti yerinde ailelerden geliyor. fransız sosyalizmi ve alman romantizminin rusya’daki etkilerinden sayılabilir. öğrenciler halkın acılarına bir karşılık veriyor. yola çıkışları çok romantik. lenin’in en büyük eleştirisi de bu noktada oluyor zaten. vicdani bir hareket olarak ele alınabilir. büyük şehirden kalkıp köylere gittiklerinde hayal kırıklığı yaşıyorlar tabi. (bir köylülük eleştirisi çıkarılmalı kesinlikle.) köylüler kabul etmiyorlar. hatta onları suçluyorlar. köylerden kötü bir vaziyette dönüyor devrimciler. bu hezeyandan sonra rotalarını çara çeviriyorlar. çarı öldürüyorlar. çarı öldürme süreçleri film gibi. saraya adam sokmak, tünel kazmak, tren raylarına patlayıcı yerleştirmek çok fazla girişimleri oluyor. hepsi de soluksuz okunur. devrimcilerdeki cesareti güzel yansıtıyor bu oluşum. muhteşem figürler çıkarıyorlar. birçok gruba ilham veriyorlar. o dönem marx’a ulaşmaya çalışıyorlar. hatta marx’ın ben devrimi avrupa’dan beklerken rusya’dan mı geliyor diye düşünmesine sebep oluyorlar. engels ile mektuplaşmalarında bulabilirsiniz. sözün özü çok romanesk bir örgüt oluyorlar. teorik yoksullukları çok açık zaten. güçlerini kaybediyorlar zamanla da.