morötesi

• (bkz: ultraviolet)
• ışın
  ana haber programına çıkarttığı adamların kim olduğunu bilmeyen adam lafı (bkz: ali kirca) (bkz: mor ve otesi)
• gökkuşağı'nda "mor" rengin yanında olup gözümüzle göremediğimiz ışıkları belirtmek için kullanılır.
• mavera-i benefşevî
• (bkz: ideolojilerin renkleri)
• gözle görülmeyen, dalga boyları yaklaşık 4000 angströmle 200 angström arasında olan, mor ışının ötesinde yer alan, yapay olarak da elde edilip tıpta kullanılan bir ışınım, ultraviyole.
• yüksek enerjili ışık ışınlarıdır.
• dalga boyu 10 ile 400 nm arasındaki ışınıma denir. gözümüz, 400 ile 700 nm dalga boyları arasına duyarlıdır.
• insanın göremeyeceği spektrumda olan ışın dalgalarına verilen isim. genel olarak üç türü vardır. ultraviolet a, ultraviolet b ve ultraviolet c.
  
  ultraviolet a, yani uva, ozon tabakasının filtreleyemediği güneş ışınlarıdır ve üçü arasında en uzun dalga boyuna sahiptir. uva ışınları yeryüzüne ulaşan uv ışınlarının yüzde 90'ının oluşturur. direkt bir dna hasarı vermez ama ciltteki protein sentezi işleyişini bozarak dolaylı dna hasarı verir. cildi yakan ışın uva değildir ancak görünmez hasarlar verdiği için cilt kanseri dahil çeşitli hastalıkların sorumlusudur. çoğu güneş kremi bundan on yıl öncesine kadar uva ışınlarına koruma sağlamıyordu ama artık amerika ve avrupa'da bu konu ile ilgili standartlar getirilmiştir.
  
  ultraviolet b, yani uvb, ozon tabakasının çoğunu filtrelediği bir ışındır. güneş yanığı ve bronzlaşmanın sorumlusu budur çünkü direkt dna hasarı verir ve vücut hasarın tamir edilmesi ve ilave hasar alınmaması için melanositleri devreye sokar ve melanin üretimine başlanır. melanin de koyu kahverengi bir madde olduğu için cilt kararır ve bronzlaşma gerçekleşir. aynı şekilde d vitamini sentezlenmesini uva ışınlarından daha fazla uyarır. uzun vadede altında kalınması sonucunda ciddi cilt zararı verir ve birinci derecede melanoma sebebidir.
  
  ultraviolet c, yani uvc, ozon tabakasından hiçbir şekilde geçemeyen uv tipidir. en tehlikeli ultraviyole ışınıdır ve tıpta germosit, yani mikrop öldürücü olarak kullanılır. uzun süre altında kalınması sonucunda ölüm kaçınılmazdır ancak ozon tabakası kaldığı sürece uvc ışınlarının dünyaya ulaşması mümkün değildir.
  
  uv ışınları korunmasız cilde uzun süre etki ederse cilt yaşlanması, alerji, yanma ve cilt kanserine sebep olabilir. sküamoz hücreli cilt kanseri ve en tehlikeli cilt kanseri tipi olan malign melanoma aşırı uv maruziyetinden kaynaklanır. uv ışınlarının en zararsız cilt kanseri olan bazal hücreli cilt kanserine sebep olduklarına dair bulgular kesinleşmemiştir.
  
  uv ışınları güneşin yaydığı ışığın yaklaşık yüzde 15'ini oluşturmaktadır. kalan oranın yüzde 55'i doğal ışık, yüzde 30'u da infrared yani kızılötesi ışınlardır.
  
  kısacası azı karar çoğu ciddi zararlıdır. öğlen saatlerinde özellikle uv indeksi 7 ve üzeriyse kendinizi güneşten korumanız gerekir.
• güneş spektrumunun morötesi bölgesi, toplam güneş spektrumunun atmosfer dışında % 12’lik, yeryüzüne ulaşan güneş ışınlarının ise % 7’lik bir kısmını oluşturmaktadır.