modified newtonian dynamics

• kısaca mond olarak anılan, galaksilerin standart newton mekaniğiyle açıklanamayan yönlerini açıklamak için israilli bir fizikçi tarafından 1980'lerde ortaya atılan teori. bazı açılardan karanlık maddeden daha tutarlı sonuçlar vermişken, birçok başka açıdan da kendisine yenik düşmüştür.
  
  şurada neil degrasse tyson'ın yaptığı (yetersiz) bir tanımı var.
  şurada bir tedx konuşması var, adam akıllı bir introduction olduğu söylenebilir.
  şuradaysa arxiv'de bulunan, biraz introduction tadında bir makalesi var 2009 yılında yayımlanmış. makaleyi yazan da teoriyi ortaya atan fizikçi zaten.
  ve tabii wikipedia.
• galaksilerin gözlemlenen özelliklerini açıklamak için newton yasalarının değiştirilmesini öneren bir teoridir . gökadaların oluşumunun neden şu anda bilinen fizik yasalarına uymadıklarını açıklamak için "karanlık madde" teorisine bir alternatiftir .
  
  (bkz: kayıp kütle) problemi
  (bkz: karanlık madde)
  (bkz: baryonic matter)
• modified newtonian dynamics (modifiye edilmiş newton dinamiği), belirli yıldız sistemlerinde gözlemlenen çekimsel anormallikleri açıklamak için geliştirilen alternatif bir fizik teorisidir. mond, geniş çift yıldızlar gibi gevşek yörüngedeki nesnelerin düşük hızlanma durumlarında gözlenen hareketlerin geleneksel kütle çekim modelleri ile uyumsuzluklarını vurgulamaktadır.
  
  astronom kyu-hyun chae, avrupa uzay ajansı'nın gaia gözlemevi verilerini kullanarak 26.000'den fazla geniş çift yıldızın hızlanmalarını analiz etmiş ve bu analiz sonucunda yıldızların çok zayıf hızlanmalarında gözlenen hareketlerin, modifiye edilmiş newton dinamiği teorisine daha uygun olduğunu öne sürmüştür. bu durum, newton'un çekim yasası ve einstein'ın genel görelilik teorisinin düşük hızlanma durumlarında yetersiz kalabileceğine işaret etmektedir.
  
  mond teorisi, çekim anomalilerini açıklamak için karanlık madde kavramına dayanmadan bir yaklaşım sunmaktadır. bu bulgular, evrenin temel fiziksel yasalarının sınırlarını yeniden değerlendirmemize ve kozmolojik anlayışımızı derinlemesine etkilememize neden olabilir. ancak, bu keşfin tam anlamıyla anlaşılabilmesi ve teorinin daha fazla geliştirilmesi için ileri gözlemler ve teorik çalışmalar gerekmektedir.