mississippi balonu

• sozlukte bu konuda bilgi bulamamak beni sasirtti. kesin baska bir başlik altında incelenmiştir.
  her neyse, 1717 yılinda fransız menseli bir şirket mississippi'yi kolonize etmek icin yola çıkar, bu sirada hazir eli degmisken new orleans'i da kurar. fransız şirketi kendisine finansal kaynak yaratmak icin hisselerini satmaya baslar. sirket, batakliklarla ve timsahlarla dolu olan mississippi'yi cennetten bir kose diye pazarlamakta, şirketin gelecekte çok yüksek kar edeceğini düşünen fransiz'lar deli gibi şirketin hisselerine hucum etmektedir. bu arada sunu da belirtelim, sirketin direktörü ayni zamanda hem fransız merkez bankası baskani, hem de ekonomi bakanıdır.
  
  cok gecmeden duruma uyanan büyük hissedarların bir kismi ellerindeki hisseleri satmaya baslar. bir sure sonra da buyuk hissedarların sattigini goren orta ölçekli hissedarlar da panik halde kendi hisselerini satmaya baslar. sirketin direktörü hisselerin degeri düşmesin diye merkez bankası araciligiyla hisseleri satin almaya baslar. bankada para bitince, 'dur bir de tuy dikeyim' diyerek para basmaya baslar.
  
  sonuc olarak fransız merkez bankası, elinde hiç bir degeri olmayan bir suru hisse senedi ve boş bir kasayla kalır. borclarini ödemekte zorlanan fransızlar kredi bulmakta zorlanir. ekonomik cikmaza girmeleri deniz asiri kolonileşme yarısında ingiliz/ispanyol/hollanda'li rakiplerine gecilmelerine yol acar.
  kaynak yaratamayan, ve surekli yüksek faizli kredi kullanmak zorunda kalan fransız ekonomisi 1780'li yılların basında artık batma noktasına gelir. 1789 hepinizin malumu...
  
  (kaynak: harari, y.n., "sapiens", 2018, pp. 322-324)
• ekonomi bakış açısıyla güzel bir yazı için link.
  
  dibe vurmak, devrim yaratır.
  (bkz: #86066336)
  (bkz: #87439394)
• arkasindan fransiz devrimleri patlamistir.
  
  merkez bankasi eliyle hisse sisirme nedense cok tanidik geliyor. 2019 da...(negatif faiz donemi)
  
  hatta boktan bir yer olan yeri cennetten bir koseymis gibi satisida (zarar eden tech sirketlerinin dunyanin sirlarini bulan sirket gibi pazarlanmasi) ...
  
  sanirim yine tarih tekrar edecek.
• tarihteki en büyük çöküşlerden biri.
  “fransa'nın denizaşırı imparatorluğunun ingilizlerin eline geçmesinin en önemli nedenlerinden biriydi”
  
  sapiens
  yuval noah harari
  
  not: üstteki alıntı sapiens kitabına aittir.
• 1789 fransız devriminin en büyük nedeni olan mevzu.