makam mezar

• içinde gerçek naaş bulunmayan sembolik, temsili mezar, anıtmezar, mozole, kenotaf.
  
  bir mezar mimarisi türü olan makam mezarın türkiye'de en bilinen örneği, anıtkabir'dir ki zaten adı üstünde: anıt+kabir. taziyeye yönelik sembolik bir mezar olan atatürk'ün mozelesinin metrelerce altında ise asıl mezar odası bulunmakta.
  
  bunun dışında, anadolu'nun farklı yerlerinde ulu kişilerin, erenlerin makam mezarına rastlamak mümkün. örneğin yunus emre'yi, sarı saltuk'u falan halk o kadar sahiplenmiştir ki gerçek mezarları nerede olursa olsun, kendi memleketlerine de bir makam mezar yapmışlardır.
  
  bazı durumlarda ise defin başka bir yerde gerçekleşse de asıl ölüm yerine de mezar inşa edilebilir. bunun en güzide örnekleri, savaş meydanında ölen murad hüdavendigar'ın kosova'daki, kanuni'nin ise zigetvar'daki makam mezarlarıdır. aynı şekilde hac sırasında öldükleri ve şehit addedildikleri için mekke'deki cennet-ül mualla mezarlığına gömülen bazı şeyhler için memleketlerinde yapılmış makam mezarlarına rastlamak mümkün.
  
  çoğunlukla makam mezarların makam mezar olduğu bilinmez, zaten bilinir başka yerde gömülü oldukları. mesela atatürk'ün 15 yıl yattığı ankara etnografya müzesi'ndeki mezarı esasında bir tür makam mezardır ama üzerinde "makam mezar" falan yazmaz. görsel. oysa kendisiyle aynı tarihte ölen eski genelkurmay başkanı, harbiye nazırı, orgeneral cevat çobanlı'nın 50 yıl boyunca yattığı erenköy'deki sahrayıcedit mezarlığındaki mezarında, "makam mezar" yazar görsel zira şu anki mezarı ankara'da görsel.
  
  cevat paşa ile birlikte 11 kurtuluş savaşı komutanının asıl mezarlarının makam mezara dönüştürülmesi, 1981 tarihli devlet mezarlığı hakkında kanunla icra edilir ki bu kanun, anıtkabir'de gömülü olan atatürk ile inönü dışındaki kişileri, yani 1966'da buraya gömülen cumhurbaşkanı cemal gürsel'i ve dp iktidarında devletçe öldürülen ve 1960 darbesi sonrası milli birlik komitesi'nce devrim şehitleri ilan edilen turan emeksiz, ali ihsan kalmaz, ersan özey, nedim özpulat ve sökmen gültekin ile talat aydemir’in 21 mayıs 1963'teki başarısız darbe girişimleri sırasında öldürülen askerler fehmi erol, cafer attilla, hasan aktar, mustafa şahin, mustafa çakır ve mustafa gültekin'i etkilemiş.
  
  bugün anıtkabir'i ziyaret edecek olsanız ne cemal gürsel'in ne de 24 ağustos 1988 günü mezarlarından çıkarılarak kemikleri belediye temizlik işçilerince torbalara doldurulup görsel görsel ankara cebeci şehitliği’ne nakledilen hürriyet şehitleri ile 21 mayıs şehitlerinin anıtkabir'deki makam mezarlarını bulabilirsiniz; çünkü bu mezarlara dair en ufak bir iz bile kalmış değil!
  
  ha ama merakınızı hemen gidereyim: amerikan sancak direkleri ve malzemesi imal eden kumpanyanın sahip ve umum direktörü nazmi cemal tarafından 1945'te newyork'tan anıtkabir'e gönderilen 33.5 m uzunluğundaki bayrak direğinin hemen yanındaki merdivenlerden aşağı inip doğruca karşıdaki çimenliğe yürüyün. işte o çimenlik bir zamanlar mezarlıktı görsel