makable şamil olmak

• "zaman kötü" oldugu zaman unutulmaması gereken bir kural.
• (bkz: makabline samil)
• kabul edildiği tarihten önceki zamanlarda da geçerli olmak manasında deyim.
• yenilenen hukuk mevzuatında "geriye yürürlü olmak"/"geçmişe etkili olmak" olarak uyarlanmış kavram.
  
  bir sözleşme yahut kanun (daha doğrusu hukuksal nitelikteki her metin) için geçerli olabilecek bu kavram, esas itibariyle şunu belirtmektedir: bu işlem yapıldığı tarihten önceki zaman için de hüküm doğuracaktır. yahut kabul edildiği, icazet verildiği vs. durumlarda yapıldığı andan itibaren hüküm doğurur gibi geri yürüyecektir^*.
• arapça kabl yani ön edatından, kabala (yöneldi) kökünden gelmektedir. kıble de bu kökten gelmektedir. makabl de önceki, öndeki anlamına gelmektedir. makable şamil olmak da, kendinden önceki yani geçmişteki olaylara uygulanabilir olmak, yani geçmişe etkili olmak demektir.
  
  işin ilginci yukarıdaki geçmiş anlamına rağmen, kabl ön edatından, kabala (yöneldi) kökünden gelen, istikbal ve müstakbel kelimeleri ise gelecek, gelecek zaman anlamına gelmektedirler. bu da böyle bir naçizane bir tespitimdir.
  
  edit: aslında günümüz türkçesinde de ön kelimesi nereden baksan hem "önce" kelimesinde geçmiş anlamı, "önümüzdeki günler" derken ise gelecek anlamı taşıyabiliyor. çok da şaşırmamak lazımmış. önünüzü arkanızı karıştırmayın siz yine de, götünüz başınız ayrı oynamasın!
• ing. (bkz: backward compatibility) bence oyle.
• bu terimin halk dilinde çok enteresan kullanımları vardır :
  
  - makublene şamil
  
  - makbele şamil
  
  - maklubeyi şamil
  
  - maklebeyi amir
  
  - makabiline dair
  
  - makapline sair
  
  gibi.
  
  neler duyacağız daha bilmiyorum. insan söyleyemediği kelimeyi/terimi niye ısrarla söylemeye çalışır ki?
  
  bir diğer türü için (bkz: binaenaleyh)