ludiler

• afganistan'da yasayan halac turklerinin bir kolu ve bunların hindistan'da kurdukları hanedanlık. (bkz: halac)
• ludilerden bir kısmı, delhi türk sultanı firuz şah, üçüncü tuğluk devrinde hindistan'a göç ettiler. tuğluk hanedanının ortadan kalkması ile devletin iç siyasetinde söz sahibi olmaya başladılar. delhi'ye hakim olan seyyidlerin, hanedanın türk ve afgan askeri sınıflarına seçilmesi ludilerin işlerini daha da kolaylaştırdı. seyyidlerden alemşah'ın tahttan çekilmesi üzerine, serhend ve lahor eski valisi ve ludi reisi behlül ludi, delhi tahtını ele geçirdi (1451).
  
  behlül ludi içerdeki durumunu sağlamlaştırmak için çeşitli tedbirler aldı. dağlık bölgelerde yaşayan afganlıları kitleler halinde kuzey hindistan düzlüklerine yerleştirdi. delhi'yi aldığı zaman, hazinesindeki bütün parayı ludi afganlarına dağıtarak kendisi de herkes kadar pay aldı. delhi'yi kuşatan cavnpur sultanını yendikten sonra, cavnpur'u işgal etti (1478).
  
  behlül, çok mütevazi olmaya, büyük oymak başkanlarına kendisi ile aynı derecedeymiş gibi davranmaya, her işi onlarla istişare ederek yapmaya, kendisiyle görüşmek isteyen herkesi kabul etmeye, hiçbir zaman beylerini taht üzerinde otururken kabul etmemeye ve onları ayakta bırakmamaya önem verdi. behlül ludi, 1489 senesinde ölünce, epey çekişmeli geçen toplantılardan sonra beyler, oğullarından nizam hanı, iskender lakabıyla tahta geçirdiler. iskender ludi, 1495 senesinde bihar'ı fethetti. bengal devleti ile antlaşma yaptı. merkezi otoriteyi temin edip, ıktaların hesaplarını ciddi şekilde denetleyip devletinin hakkını aldı. o da, beylerine babası gibi arkadaşça davranırdı. çok dindar olup, hayır sahibi bir kimseydi.
  
  1517 senesinde vefat eden iskender ludi''nin yerine oğlu sultan ibrahim geçti. sultan ibrahim'in beylerine karşı davranışı dede ve babasından çok farklı idi. çevresini kırdı. sultan ibrahim'in beylerine karşı şüphelerinin artması ve birçoğunu gizlice yakalatıp, öldürmesi üzerine, bir grup bey, kabil sultanı babür şaha başvurup, hindistan'a davet ettiler. babür şah, çeşitli hazırlık ve deneme seferlerinden sonra, 1526'da hindistan'a yaptığı son seferde, delhi'nin kuzeyinde pani püt'te sultan ibrahim'in ordusunu bozguna uğrattı. sultan ibrahim savaş esnasında öldü. böylece delhi afgan sultanlığı (ludiler) de sona erdi. toprakları, babür'ün eline geçti.
  
  ludiler
  
  behlül ludi1451-1489
  
  iskender ludi1489-1512
  
  ibrahim ludi1512-1526
  
  babür hakimiyeti1526
  
  kaynak: rehber ansiklopedisi