leukippos

• leukippidler’in babası. perieres’in oğlu. bir leukippos da, şöhretini bütün anadoluya yayılan lykia’lı bir kahramandır. ksanthios’un oğlu olup kendi öz kızkardeşine aşık olmuş, bu yüzden babasının kanıyla ellerini kirletmiş, sonra anadolu’dan girit’e sürgün edilmiş sonra yurduna geri dönmüş. miletus civarında kretinaeon şehrini kurmuştur.
• hilara ve phoibe'nin babasi, messinia krali.
• (bkz: abdera düşünürleri)
• demokritos'un hocasıdır.
• atomizmin kurucusudur. filozofa gore, 'eger bosluk olmasaydi, devinim -hareket- de olmazdi; ancak boslugu yokluk olarak tanimlamak da dogru degildir.' leucippus, uzay boslugunun varligini iddia eden ilk filozoftur.
  
  (bkz: materyalizm)
• m.ö 5. yüzyılda yaşamış yunan filozof.
• w.k.c. guthrie'den çevirdiğim bazı bilgiler:
  
  - epiküros'a göre aslında leukippos hiç yaşamamıştır.
  
  - demokritos'un eserleri itinayla yandaşları tarafından yazılıp yayımlanırken, leukippos'un bu tip bir yayını bulunmamaktadır. onun yazdıkları olsa olsa okulunda yazdıkları denemelerdir.
  
  - milet'li, abdera'lı ve hatta elea'lı olduğu yönünde varsayımlar var.
  
  - zenon'un öğrencisi olduğu yönünde görüşler de var.
  
  - parmeniedes ve xenophanes'in tam zıttı bir felsefe benimsemiştir.
  
  - "küçük dünya sistemi" adlı bir çalışması vardır, demokritos'un da bilindiği gibi "büyük dünya sistemi" adlı bir çalışması var idi. bu küçük ve büyük sıfatları, iki filozofun kozmoloji anlayışlarındaki görece farklılıkları göstermesi bir yana, aynı zamanda ayrı yazarlar olduğunu ve en azından leukippos'un yaşadığına bir kanıt oluşturabilir.
  
  - bazı varsayımlara göre demokritos leukippos'un kozmoloji hakkında yazdıklarını genişleterek, bunları, "insan yaşamı" ve "uygarlık"ların kökenine ve gelişimine dair fikirleriyle desteklemiştir. böylece demokritos "küçük dünya" ya da "mikrokosmos" kavramını ilk öne süren kişi olmuştur.
  
  - leukippos'tan günümüze, "zihin üzerine" adlı eserinden şu ünlü cümle miras kalmıştır:
  
  << hiçbirşey rastlantısal oluşmaz, herşey bir akla ve gerekliliğe dayanır >>
• kendisinden kalan tek fragman stobaeus 1.4.7c kaynaklıdır, literatürde "l1" diye geçer, democritus fragmanlarının yanında yer alır. bu fragman derlemesinin editörü, akademik çalışmalarda bilinen kod adıyla taylor'dır.
  
  fragmanın yunancası: https://twitter.com/…kewl/status/514525385342472192
  türkçesi: https://twitter.com/…kewl/status/514525928332853249
  
  muhterem hiçbir şeyin boş yere olmadığını, aksine her şeyin akıl ve zorunluluk/kaçınılmazlık gereği olduğunu söylerken, bir tür determinizm işletiyor ama bu determinizm sondan değil, baştan bakıldığında sönen bir iç-mantığa sahiptir.
  
  şöyle ki, leucippus bu fragmanda atomlardaki rastgeleliğin kendi içinde yarattığı düzene işaret etmekle kalmıyor, aynı zamanda mevcut algı ve düşün dünyamızın biriktirdiği bilincin "düzen" olarak yorumlayabileceği genel/evrensel yapının (doğanın) aslında basit bir neden-sonuç silsilesi içerdiğini kabul ediyor. buna göre "evrendeki düzen", "düzendeki neden-sonuç ilişkisi", "olabilecek/kurgulanabilecek en iyi dünya" gibi çıkarımlar sondan, son halin gerektirdiği bakış mantığına göre, oldukça tutarlıdır. oysa son hal ona dönük epistemolojik birikimi de içerir ve bir nevi ona meyleder:
  
  evinize geldim ve masanın üstünde ne var ne yoksa, hepsini yere attım, diyelim. siz yerdeki dağınık görüntüye uzun süre bakarsanız, dağılmış cisimler arasında bir bağ ve bu son manzarada tümel bir düzen olduğuna inanabilirsiniz. kaos fikri huzur kaçırır, anarşik, gominisçe bir şey bu. kurulu düzenim bozulmasın, hükümet yıkılmasın, babamız hep başımızda kalsın demenin başka türlüsüdür. dolayısıyla dağınıklığın kendi düzen fikrine ikna edebilmesi pek zor bir şey değildir, dağınıklıktaki sürece bağlı dağılma evreleri, insanlığın çoğunda da huzur telaşı olduğu sürece yerleşik dağınıklığın daha fazla dağılamayacağına ya da dağılmaması gerektiğine duyulan inanç algıları köreltmeyi sürdürecektir.
  
  demem o ki, leucippus'un her şeyin dayandığını söylediği akıl ve zorunluluk aslında son halin algısal ilüzyonundan başka bir şey değildir. leucippus, öğrencisi democritus gibi, bunu bilmeyecek adam değildi. muhtemelen mevcut yapının ve algısal dayatmalarını sorguya çekmek konusunda yetersiz kalan zihinleri ürkütmemek için muhakemesini burada kesmişti ya da muhakemesinin devamı günümüze ulaşmamıştı, tahminim o ki, ulaşsa da ikna olmayacak olanlar olacaktı. günümüze ulaşmış olan düzendeki kaosa ilişkin yaklaşımların itelenmesi, hor görülmesi temel dayanak noktamı oluşturuyor. dombili olmak tehlikeli ve yasaktır.
• çoğunlukla demokritos ile görüşleri iç içe geçmiş olan filozof. hatta gerçek hayatta yaşayıp yaşamadığı bile sorgulanmaktadır.
  "...her iki filozofun görüşleri birbirine karışmış hangisi hangisine ait olduğu günümüzde kesinlik kazanamamaktadır. genel kanı atomcu görüşü ilk leukippos’un ortaya attığı, demokritos’un ise onu geliştirdiğidir."
  "...epikuros, onun gerçekte yaşamadığını ima edecektir. ancak gerek aristoteles gerekse öğrencisi teophrastos, leukippos’a birçok gönderme yapacak, ondan alıntılarda bulunacaklardır. yine de hala yaşayıp yaşamadığı kesin değildir. eğer gerçekten böyle biri var olduysa yaklaşık olarak i.ö. 490’lı yıllarda millet şehrinde doğduğu, elea’ya gidip parmenides ’in öğrencisi zenon’dan dersler aldığı ve sonunda trakya’da bulunan abdera şehrine yerleştiği düşünülmektedir. burada atomculuğu kurmuş ve demokritos’u yetiştirmiştir..."
  (bkz: https://www.onurcoban.com/…ippos-ve-demokritos.html)
• leukippos'un 450 yıllarındaki ana düşüncesi şudur: hiçbir şey plansız meydana gelmez. her şey, bir nedenden ötürü zorunlu olarak meydana gelir. varlık kadar, yokluk da vardır. yokluk, varlığın zorunlu koşuludur. varlığı sonsuz sayıdaki maddeler meydana getirirler. bu maddeler bölünmez (atom) niteliktedir. hareket, ruh nedeniyle meydana gelmez, maddelerin özünde vardır.
  evrenin yasası, zorunluluktur. rastlantı (tesadüf) diye bir şey yoktur.
  insanlar, rastlantı sözünü, nedenini bilmedikleri olaylar için ve nedenini bilmediklerinden ötürü uydurmuşlardır.
  bu ana düşünce, hemen hemen tüm maddecileri, auguste comte 'u, herakleitos ana düşüncesi ile birleşerek (bkz: karl marx)'ı doğuracaktır.