les biches

• 1968 yapimi claude chabrol filmi
• jacques brel şarkısıdır aynı zamanda
• francis poulenc'in bale müziği. "mozart 20.yy'da yaşasaydı nasıl bir müzik yapardı?" sorusuna cevab olabilir gibi gibi geliyor.
• kadının bir oluş olarak kendi dışında varlığa gelen varoluşun dayanılmaz ıstıraplarını yine bu ıstırabın bir ortağı olarak dışa vurumunu anlatan sinema olayıdır.
• müteveffa chabrol’un temelde sınıfsal çelişkiler üzerine şaşırtıcı yapıtlarından les biches, proleter why (jacqueline sassard) ile burjuva frédérique (stéphane audran) karşıtlığı ve gizli düşmanlığını görselleştirmeyi deneyen eleştirel, ironik bir yapıttır.
  
  avrupa sinemasında erotizm ve cinsel eğilimler genellikle doğal akış içerisinde kavranmaya çalışılmıştır. benzer durum bu film için de aynıyla geçerlidir; ama bazı nüanslar var. baştan söylemeli: les biches’de cinsel duygu ve patlamalar bir dekor, bir arka plan olarak durma riski taşır. neden? çünkü filmin derdi başkadır. burjuvazi-proletarya arasındaki uzlaşmaz çelişkiyi derinleştirmek filmin ana eksenini oluşturmaktadır. bu öyküye paralel olarak doğal bir eğilim olan cinsel arzu ve duygular söz konusu edilmektedir. bu açıdan hitchcockyen bir anlatı olarak tarif edilebilir; tıpkı yönetmenin diğer yapıtları gibi.
  
  why’ın sokaklardan gelen esrarlı bir genç kız olarak cinsel eğiliminin hemcinsine mi, yoksa karşı cinsine mi yöneldiği apaçık belli değildir. aynı şey frédérique için de geçerlidir, denilebilir. seksüel tercihi net olan erkektir; yani paul (jean-louis trintignant). ilk başta anlaşılabilen, why’ın, yeni tanıştığı varlıklı ve baştan çıkarıcı bir kadının (frédérique) gölgesinde ve onun dirketifleri doğrultusunda lezbiyen gibi davranmaya çalıştığı, daha doğrusu lezbiyenlik oyunu oynadığıdır. bu arada frédérique de paul’le birliktedir. dolayısıyla biseksüel bir kadındır. why, bu normal ilişkinin arasına sızan bir üçüncü şahıstır ve sorun (çelişki) bu noktadan itibaren başlamaktadır. ezilen kimliğine sahip why (ismi de tuhaftır. ‘niçin?’ anlamındaki ingilizce soru belirteci mi? olasılıkla evet.) kanlı devrimini karşıtını öldürerek gerçekleştirmeyi deneyecektir. `(mao zedung’un devrim üstüne sözlerinin öykünün bir yerinde alıntılanması böylelikle açıklık kazanmaktadır.) iki sınıfsal portrenin tebdili cinayette somutlaşmaktadır.
  
  kinik vizyonunu dayatan chabrol devrim laf-ü güzaflığını iki gey'e yaptırarak burjuva sınıfıyla dalgasını geçer. aslında eskiden beri aynı temaları sürekli araştıran chabrol'un vardığı sonuç şudur: proletarya ile burjuvazi arasında ne bir uzlaşma ne de bir dostluk söz konusu olabilir. iki sınıf birbirine karşı nefretle doludur. bunun vardığı uzlaşmaz noktalardan ikisi de la cérémonie ile la fille coupée en deux adlı filmleridir.
• bergman'ın persona'sının fransız yeni dalgası süzgecinden geçtiği ve chabrol'un daha sonra filmini "tam olarak istediğim gibi yaptığım ilk film" diyerek nitelediği bu kara kimlik, akıl sağlığı ve ruhsal belirsizliğin yaşandığı, bir tutam hitchcock'un vertigo'sunun yankılarının duyulduğu, biseksüel burjuva karakterimiz audran'ın amiyane tabirle kaldırım sanatçısı sassard'ı ile aralarındaki ilişkiye tanık oluyoruz.
  
  persona ile kültleşmiş sahneyi, audran'ın aynaya karşı dudak parlatıcısı sürerken sassard'ın arkasında durması, tıpkı bibi andersson'un saçını okşayan liv ullmann'a yapılan göndermeyi görmek hoştur. görsel