• (bkz: cesm i cihan)
  • fatih sultan mehmet han'ın amasra'yı fethetmek üzere yola çıktığında bakacak mevkiinde duraklayıp güzel beldeyi tepeden görmesiyle hayran olup hocası akşemseddin'e "dünyanın gözbebeği burası mı" manasında söylediği kelamdır.

    amasra'yı çeşm-i cihan olarak betimleyip, "bu kadar güzel bir yere zarar vererek almak istemem, kalenin anahtarını bana getirin" mesajını da kale komutanına göndererek şehri kolayca almıştır.
  • po'nun günbatımını izlerken lala'ya sorduğu veciz soru. (bkz: teletubbies)
  • amasra'ya adım atar atmaz fatih sultan mehmet'in lalasına hitaben sorduğu “lala, lala, çeşm-i cihan bu mu ola?” sorusu meğerse bir teyit sorusuymuş. dikkat edin fatih, amasra'ya çeşm-i cihan demiyor, çeşm-i cihan dedikleri yer burası mıymış, yani dünyanın gözü/gözbebeği dedikleri yere geldik mi nihayet diyor. demek ki o dönem etrafta dolaşan ve fatih'in de muttali olduğu böylesi bir bilgi varmış.

    işte o bilgi fatih'ten yüzyıllar önce amasra'nın amastris adıyla paflagonya'nın bir kenti olduğu dönemlere kadar gidiyor. 9.yy'da yaşayan ünlü bizanslı yazar paflagonyalı nichetas (niketas david paphlagon) karadeniz'in en yoğun ticari ilişkilere sahip ve refahı en yüksek kenti amasra'yı "paflagonya'nın gözü" olarak tanımlıyor.

    paflagonyalı nichetas'ın bu tanımı yıllarca dilden dile aktarılıyor ve istanbul'u aldıktan 7 yıl sonra, 1460'ta kuşatmak için amasra'ya giden fatih sultan mehmet'in sorusuna dönüşüyor: "lala, lala, çeşm-i cihan bu mu ola?”
hesabın var mı? giriş yap