kristallnacht

• gestapo ve ss birlikleri bu gecede 7500 den fazla yahudilere ait isyerini ortadan kaldirirlar. yahudilere karsi radikal hareket de bu gece itibariyle baslar.
• mein kampf romantizminin doruğa çıktığı gece
• 1938 yilinda, tam tarihini $imdi cikartamayacagim, almanya'da anti yahudi hareketinin nazi partisi firtina birlikleri vasitasi ile fiili $iddete dondugu gece. sadece bir gecede 800 yahudi olmu$, 1000'den fazla sinagog yikilmi$ onbinlerce ev ve i$yeri yagmalanmi$tir. ecnebi "broken glass night" der buna.
• bap ismindeki 80'lerin alman grubunun bu isimde, olayla ilgili parcasi vardir.
  
  es kommt vor, dass ich meine, dass etwas klirrt,
  dass sich irgendetwas zu mir verirrt,
  ein geräusch, nicht mal laut,
  manchmal klingt es vertraut,
  selten so, dass man's direkt durchschaut.
  man wird wach, reibt die augen und sieht
  auf einem bild zwischen brueghel und bosch,
  kein mensch, der auf sirenen etwas gibt,
  weil entwarnung nur halb so viel kostet
  es riecht nach kristallnacht.
  
  in der ruhe vor dem sturm, was ist das?
  ganz klammheimlich verlässt wer die stadt
  honoratioren incognito
  hasten vorbei,
  offiziell sind sie nicht gern dabei,
  wenn die volksseele - allzeit bereit
  richtung siedepunkt wütet und schreit
  "heil - halali" und grenzenlos geil
  nach vergeltung brüllt, zitternd vor neid
  in der kristallnacht.
  
  doch die, die alles, was anders ist, stört,
  die mit dem strom schwimmen, wie es sich gehört,
  für die schwule verbrecher sind,
  ausländer aussatz sind,
  brauchen jemand, der sie verführt.
  und dann rettet keine kavallerie,
  kein zorro kümmert sich darum,
  der pißt höchstens ein "z" in den schnee
  und fällt lallend vor lässigkeit um:
  "na und? - kristallnacht!"
  
  in der kirche mit der franz kafka- uhr
  ohne zeiger, mit strichen drauf nur,
  liest ein blinder einem tauben
  struwwelpeter vor
  hinter einer dreifach verriegelten tür.
  und der wächter mit dem schlüsselbund
  hält sich im ernst für so etwas wie ein genie
  weil er auswege pulverisiert
  und verkauft gegen klaustrophobie
  in der kristallnacht.
  
  währenddessen, auf dem marktplatz vielleicht,
  unmaskiert, heute mit einem wahren gesicht,
  sammelt steine, schleift das messer
  auf die, die schon denunziert
  probt der lynch-mob für das jüngste gericht.
  und zum beladen nur flüchtig vertäut,
  - die galeeren steh'n längst unter dampf -
  wird im hafen auf sklaven gewartet,
  auf dem schrott aus dem ungleichen kampf
  aus der kristallnacht
  
  da, wo darwin für alle herhält,
  ob man menschen vertreibt oder quält,
  da wo hinter macht geld ist,
  wo stark sein die welt bedeutet,
  wo kuschen und strammsteh'n entstellt.
  wo man sogar hymnen auf dem kamm bläst,
  in babarischer gier nach profit
  'hosianna' und 'kreuzigt ihn' ruft,
  wenn man irgendeinen vorteil drin sieht,
  dort ist täglich kristallnacht.
• (bkz: the final solution)
• 1938'e gelindiğinde 1936 olimpiyat oyunlarının yarattığı barış havası geçmiş, nazi hükümeti siyasi ve askeri açıdan dış tepkilerden çekinmeyecek kadar güçlenmişti. böylece yahudi toplumu üzerindeki baskıların gün geçtikçe artması, 17.000 polonya asıllı yahudinin 1938 ortasında sınırdışı edilmesiyle sonuçlandı. bu olay dış basından tepkilere yol açtı, ancak hitler artık bu tür tepkileri umursamıyordu. vagonlara doldurulan bu insanlar polonya sınırına 3 km kala trenlerden indirildiler ve ss muhafızlarının gözetiminde sınıra götürüldüler. ama polonya'nın da onları vatandaş kabul etmemesinden dolayı iki sınır arasında sıkışıp kaldılar. grynszpan'ın babası da bu insanlar arasında kalıp hayatını kaybetmişti. intikam olarak 7 kasım 1938'de almanya'nın paris büyükelçiliğini basarak gördüğü ilk subay olan ernst von rath'ı öldürdü. himmler ve heydrich uzun zamandan beri yahudilere karşı harekete geçmek için fırsat kolluyorlardı. bu olay aradıkları fırsat olacaktı. tezat olarak bu fırsatı yaratan kişi aynı zamanda gestapo tarafından anti nazi eğilimleri yüzünden izlenen ernst von rath'dı. bu olayı fırsat bilen göbbels, rath'ın öldürülmesini planlanmış bir yahudi komplosu olarak tanımladı ve alman halkının (ırkının) öcünü kanlı bir şekilde alması gerektiğini konuşmalarında ateşli bir tarzla halka empoze etti. sd'nin önderliğinde sa ve ss organize edildi. amaç halkın ani ve kontrolsüz şekilde harekete geçtiği imajı yaratmaktı. oysa ki olanlar o kadar organizeydi ki bunlara bir hareket planı dahi verilmişti. hatta bir takım kurallar belirlenmişti: sadece yahudi mal varlıklarına zarar verilecek, bu yapılar herhangi bir alman mal varlığına komşu değilse yakılabilecekti. ancak komşu olduğu durumlarda mal varlıklarının yakılmasına müsade edilmemişti. ayrıca hiçbir surette yağmacılığa izin verilmiyordu. yağmanın cezalandırılacağı söylenmiştir.
  
  9 kasım1938 gecesi sa ve ss, gestapo denetiminde 24 saat sürecek dükkanların, evlerin ve özellikle sinagogların tahrip edilmesi işine giriştiler. bu sürede 7500 yahudi işyeri yok edildi ve 250 kadar sinagog ateşe verildi. çıkan çatışmalarda 91 yahudi hayatını kaybetti.yaklaşık 30.000 yahudi toplama kamplarına gönderildi çoğu 3 ay sonra bırakılmasına rağmen 1000 kadarı kötü koşullar yüzünden öldü. yahudi mahallelerinin sokakları cam kırıklarıyla dolmuş ve ay ışığının altında parlıyorlardı. bu yüzden bu geceye 'kristal gece' adı verilmiştir.
  
  birşey vardı ki naziler orayı hesaplarında atlamışlardı: bu yahudi mal varlıkları alman şirketleri tarafından sigortalanmıştı. bu yıkım yüzünden doğan zararı bu şirketler ödemek durumunda kalacaklardı ve bu şirketlerin büyük bir çoğunluğunun iflasın eşiğine gelmesi kaçınılmazdı. bunu gören nazi yönetimi hemen bir yasa hazırladı. 12 kasımda yürürlüğe giren bu yasaya göre o gece olan olaylardan yahudiler sorumluydu, toplumu onlar provoke etmişlerdi. zararın faturasını onlar ödemeliydiler. 1 milyar reich marklık cezaya çarptırıldılar. bu yüzden birçok yahudi elindeki işyerini ve evini hükümete devretmek zorunda kaldı.
  
  kristal gece nazilerin yahudi politikalarında bir dönüm noktası oldu. 12 kasım kanundan sonra yahudileri alman toplumundan soyutlayan yasalar kısa bir sürede yürürlüğe girdiler. bunlardan biri de yahudi çocuklarının alman okullarında okumasını yasaklayan yasadır. yahudilerin artık varlıklarını sürdürebilmek için tek yolları almanya'dan göç etmekti, almanlar artık onları ülkelerinde istemiyorlardı. gestapo ve ss iç güvenlik kolu (heydrich'in yönetimindeki sd - sicherheitdienst) yahudilerin almanya için bir daha tehlike oluşturmamalarını sağlayacaktı.
  
  kristal gece boyunca silahlı ss^* rolü çok az olmuştur. sd olayın organizasyonunda yer almış ve sokak çatışmalarında sadece ss-totenkopfverbände askerleri yer almıştır, diğer silahlı ss alayları hiçbir şekilde bu geceye katılmamışlardır.
• bu gece ve olaylar sonrasinda alman yahudileri sigorta sirketlerine basvurmus - ki tamir edilebilsin evlerini is yerlerini vs.- paralarini almistir. ama sonrasi ilginc. nazi hukumeti bu alinan paralarin ustune kan parasi olarak yatmistir, sebep olarak bir hukumet gorevlisinin vurulmasini gostermistir ve butun yahudilerin suclu oldugunu one surmustur.
• adını, saldırıdan sonra sokakları kaplayan cam kırıklarının ışıltılarından almıştır.
• kristal gecenin ardından 10 kasım sabahı saat 4'e doğru 30.000 yahudi erkek gestapo ve ss tarafından tutuklanmaya ve buchenwald, dachau ve sachsenhausen'daki toplama kamplarına götürülmeye başlandı. avlularda, dondurucu soğukta, sabaha kadar hazır ol'da bekletilen bu zavallıların yüzlerine sanatoryumda değil krematoryumda oldukları ve ss'in istediği zaman onları vurma hakkı olduğu haykırıldı.
• jorn lande'nin vokaliyle aynı adlı, aynı konuyu işleyen inanılmaz güzel masterplan şarkısı için (bkz: crystal night)