kral oidipus

• (bkz: oedipus kompleksi)
• (bkz: prophetie autorealisatrice)
• sophokles tragedyası
  
  (bkz: oidipous türannos)
• thebai kralı laios ile kraliçe iokaste nin kulağına şu kehanet ilişir: yeni doğan oğulları büyüyünce babasını öldürecek, annesiyle evlenecek ve ondan çocukları olacak.
  
  apollonun delfoi ocağından gelen bu uğursuz haber ile sarsılan ana baba çareyi, bebeği kithairon dağına gönderip orada yok olmasında bulurlar. bebek bir saray görevlisine verilir. kaçmasın diye değil de onu kimse kurtarmak istemesin böyle cins bişey olsun diye iki topuğundan da mıhlanır zavallı yavrucak. oidipus adı da buradan gelmekte olup şiş ayak olmaktadır. ancak saray görevlisi kişi bebeğe kıyamaz; onu korinthos kentinden gelen bir sığırtmaça emanet eder. bu adam bebeğe bir süre bakar, sonra da onu götürüp korinthos kralı polübos ile kraliçe merope ye verir. bu çift de evlat hasretiyle yanıp tutuşmakta fakat malum sebeplerden dolayı çocukları olamamaktadır. bebeğe canları gibi bakıp büyütürler, etrafa da çaktırmazlar, nasıl edindiklerini söylemez çakallar.fakat gün gelir oidipus serpilir ve elbette kehaneti öğrenir bir şekilde.
  
  başını alır korinthostan kaçar yazgıyı boşa çıkarmak için. bu yolculuk onu thebai yakınlarındaki üçyol kavşağına getirir. karşıdan bir araba içinde gelen yaşlı bir adam ve onun 4 görevlisi ile karşılaşır. yoldan geçiş hakkı nedeniyle taşaklı bir kavga çıkar aralarında. oidipus yaşlı demez başlı demez adamı ve 3 görevlisini de öldürür. kurtulan tek kişi thebaiye dönüp olanları kraliçeye anlatır.
  
  oidipus thebai kentine vardığında kenti tam bir kargaşa içinde. kralları laios kentten ayrılmış, bir daha da dönmemiştir. gövdesi aslan başlı kadın ejden sfinks thebai kentinin başına musallat olmuştur. insanlara bilmeceler sorar bilemeyenleri de öldürür. bilmeceyi çözebilen yegane kişi oidipustur ve thebailileri ejderden kurtarır. kurtarıcı olarak karşılanır. bir süre sonra da dul kraliçe iokaste ile evlenir.
  
  evet, artık olanlar olmuş aradan 15 yıl geçmiştir.yalnız thebai de yeniden çalkalantılar başlamıştır.insanlar, yurttaşlar kadın, erkek, genç, yaşlısı oidipus'un sarayının önüne gelirler. oidipus onları sessizliğe çağırır. thebai de veba salgını vardır ve bunun düzelmesi için ahlaksız bir olayın düzeltilmesi gerekmektedir. oyun da tam bu noktada başlamaktadır. oidipus bu davayı üstüne alır ve soruşturmayı bizzat kendisinin yapacağını halka duyuurur. fakat olayı deştikçe kaderinden kaçarken tam da yazgısının ortasına düştüğünü öğrenir.
• bedrettin tuncel tarafından çevrilerek türkçeye katılan yunan tiyatrosunun parlak bir eseridir.
• yunan mitolojisinin gelmiş geçmiş en bahtsız karakteri oidipus'un hikayesi günümüzden yaklaşık 2500 yıl önce sophocles tarafından antik yunanda dyonissos şenliklerinde oynanmak için yazılmıştır. kaderini yenmeye çalışan talihsiz bir karakterdir oidipus ve ne yaparsa yapsın kehanet gerçekleşecektir. oidipus ismi şiş ayak demektir. bebekken ayakları bağlandığı için şişmiş ve onu bulan kişi bu ismi vermiştir. tıpta da ebeveyne duyulan aşka denir oidipus kompleksi.
  
  italyanlar tarafından 60'lı yıllarda oidius rex adıyla sinemaya uyarlanan eser, pek iç açıcı değildir. oidipus bir prensten çok orman kaçkınına benzer.
• kaderinden kaçtığında, kaderine varılsın önermesinin tragedya halindeki baş kahraman.
  
  --- spoiler ---
  
  gerçeği öğrenince yazgısıyla ilgili olan, gözlerini kör eder sanki yaşananlar yaşanmamış olacakmış gibi, ya da bu duruma dair içinde ufak bir umut belirir. kör olmak olacakları görmemek demektir, olmuşları değil cevabını zaten kendi içerisinde verir yaşamının...
  
  --- spoiler ---
• kral oidipus'u antik yunan trajedya kurallarına uygun olarak sahnelenmiş halde izlemek için:kral oidipus.
• sigmund freud ''düşlerin yorumu'' adlı kitabında ''oidipus kompleksi'' temasının bir örneğini sophokles'in kral oidipus oyununda bulmuştur.
• sophocles tarafından kaleme alınmış tiyatro oyunlarından bir diğeri. "the three theban plays" olarak bilinen derlemede, antigone ve oedipus at colonus^* eserlerinin arasında yer alır. oedipus, sophocles'in tiyatro sahnesi için yarattığı bir karakterken, freud'un oedipus kompleksine de ismini verir.
  
  --- spoiler içerebilir ---
  
  oedipus the king^*, oedipus'un sphinx'in bulmacasını çözmesinin ve thebes tahtına çıkmasının üzerinden yıllar geçtikten sonra, şehri kuşatan veba salgını sırasında geçiyor. halk bulmacayı çözebilen krallarının şehri bir kez daha kurtaracağından umutludur. ancak; bu kez tanrıların öfkesi, bizzat kurtarıcı krala yönelmiştir. tanrıların, thebes'i vebayla cezalandırmasının nedeni kral oedipus'un yaptığı bir hatadır. fakat ne halk, ne de kral bunun farkındadır. tanrı apollo, eski kral laius'u öldüren kişinin şehirden sürülmesini emreder. oedipus var gücüyle laius'un katilini ararken içinde bulunduğu durum dramatik ironinin ta kendisidir.
  
  --- spoiler içerebilir ---