• 1204 yılında haçlıların istanbul'u ele geçirmeleriyle kurulan bir imparatorluk. bizans imparatorluğu'nun yalnızca küçük bir bölümünü içine almaktaydı ve şehrin gerilemesine sebep olmuştur. halka otoritesini kabul ettiremediği için kısa sürede gerilemeye başlamış ve 1261 yılında bizanslılar'ın şehri geri almasıyla çökmüştür.

    kaynak: hürriyet, dünyayı değiştiren olaylar - haçlı seferleri eki
  • (bkz: dördüncü haçlı seferi)
  • istanbul'un en kibar tabirle amına koymuş devlet. (evet en kibarı bu)
    bugün osmanlı'nın yok ettiği söylenen eski istanbul tarihine asıl bunlar kan doğramıştır. 1261'de bizans asilerinin kurduğu iznik imparatorluğu tarafından yıkılıp geldikleri yere dehlendiler.
  • yüzyıllar sonra istanbul'un yağmalanması konusunda kendisine rakip çıkmış devlet:

    (bkz: istanbul'a ihanet ettik bundan ben de sorumluyum)
  • 1204 yılında dördüncü haçlı seferi'nin konstantinopolis'i işgal ederek kurduğu bir devlettir. haçlıların romanya adını verdiği bu devlet 57 yıl ayakta kalmış, 25 temmuz 1261 tarihinde iznik imparatoru viii. mikhail palaiologos'un konstantinopolis'i haçlılardan geri almasıyla ortadan kalkmıştır.

    bizans'ın latin haçlılar tarafından bölüşülüp latin imparatorluğu kurulması mart 1204'te venedik dükü yaşlı enriko dandolo ile haçlı orduları komutanları bizans imparatorluğunu parçalamak için partitio terrarum imperii romanie adı verilen bir antlaşma imzaladılar. buna göre bir venedik temsilcisi ve 6 haçlı orduları temsilcisinden kurulu bir imparator seçim komitesi kurulacaktı. eğer bu komite bir frank'i imparator seçerse konstantinopolis (katolik) patrik'i venedikli olacak ve aksi olursa patrik frank olacaktı. yeni latin imparatoru konstantinopolis'in ve ülkenin dörtte birini doğrudan doğruya idare edecek ve imparator payına haliç'te bulunan yeni blakhernai (bugüne kalan parçası tekfur sarayı) sarayı ve marmara'ya bakan eski saray bulunacaktı. geri kalan dörtte üç venedik'le kendilerine bölge verilecek haçlı seferi baronları arasında eşit olarak bölüştürülecekti. kendilerine bölge verilecek haçlı soylu idarecileri latin imparatoruna sadakat yemini edip onun vasalı olacaklardı. fakat venedik latin imparatoruna sadakat yemini etmeyecek ve onun vasali olarak kabul edilmeyecekti.

    nisan 1204 ortasında konstantinopolis haçlıların eline geçip, haçlılar tarafından tamamiyle talan edilip yakılıp yıkıldıktan ve geri verilen talanin bir kısmı ortaklaşa bölüştürüldükten sonra haçlılar imparator seçme sorununa eğildiler. haçlılar tarafından iki soylu latin imparatorluğuna adaydılar; montferratlı boniface ve flandre kontu ix. baudouin. montferratlı boniface önceden en iyi aday gibi görünmekteydi. o, bu haçlı seferi'nin hazırlayıcılarının başındaydı. bu görevi yapmayı çok istiyordu ve harap talan edilmiş konstantinopolis'i araştırıp eski bizans imparatoru ii. isaakios angelos'un eski karısı macar kralı bella iii'ün kızı imparatoriçe margit'i buldurup bu toplantıdan 3 gün önce evlenmişti. ama venedik dükü onu istemiyordu. 16 mayıs 1204'de bukeleon sarayı'nda toplanan imparator seçim komitesinde altı venedik temsilcisi blok halinde baudouin'i tuttular; altı frank temsilciden ancak biri boniface'a oy verdi. böylece, hiç beklenmedik şekilde, montferratlı boniface imparator olamadı ve latin imparatoru olarak hainaut ve flandre dükü baudouin seçildi. aynı gün talan edilmiş ve bir katolik katedrali haline getirilmiş ayasofya'da latin imparatoru i. baudouin olarak taç giydirildi. yeni katolik konstantilopolis patrik'i seçilmiş olan venedikli keşiş tommaso morosini daha konstantinopolis'e varmamıştı ve taç giydirme törenine katılmadı. böylelikle latin imparatoru venedikliler tarafından seçildi ama taç giydirilmesi venediklilerce yapılmamış oldu.

    flandralı baudouin saltanatı
    imparator seçilen baudouin ve franklar, birkaç yüzyıllık bizans kurum ve görenekleri yerine, kuzey batı avrupa cemiyetlerinde uygulanan feodal görenekleri, sosyal ve politik kurumları latin imparatorluğu içinde bulunan bütün bölgelere sokmaya ve kullanılmasını zorlamaya koyuldular. fakat yeni latin imparatorluğu'nda bunları benimsemiş latin ve frank asıllı kişiler ve ahali bulunmamaktaydı. bunun için latin imparatorluğu'nun tarihi, askeri seferler, isyancı bölgelerde tahkim edilmiş mevkilerin savunması ve bütün sınırlarda çarpışmalara girişmekten ziyade latinlerin ellerine zorla geçirmiş oldukları ülke içinde yaşayan rumca konuşan ahalinin hoşnutsuzluğu ve hatta onların kin ve nefret etmeleri ile devamlı uğraşmaları halinde gelişmiştir.

    şubat 1205'te dimetoka ve civarını kendi idaresi altına almış olan latin asıllı idareci frank soylu öldüğü zaman, şehir halkı bölgenin idaresini bulgar çarı kaloyan'a teslim ettiler. bunun üzerine bulgarlar üzerine yürüyen latin imparatoru baudouin bulgar ordusu ile 14 nisan 1205 te hadrianapolis muharebesi'ına girişti. latinlerin zırhlı ağır süvari birlikleri kaloyan tarafından bir pusuya yakalanarak imha edildi ve baodouin bulgarlara esir düştü. bulgarlar onu esir olarak başkentleri olan veliko tarnovo'ya götürüp (şehirde hala baudouin kulesi adıyla bulunan) bir sur kulesinde hapse kapattılar ve 1205de ölümüne kadar hapis kaldı.

    bu yenilgiden birkaç hafta sonra konstantinopolis'de hala bulunan yaşlı venedik dükü enriko dandolo'da öldü. böylece venedikliler yeni imparator seçilmesi sureci içinde bir otoriter direktiften yoksun kaldılar. bu imparator seçimi süreci sonunda baudouin'in kardeşi hainaut, flandreli henri latin imparatoru oldu.

    flandreli henry'nin saltanatı
    flandreli henry'nin latin imparatoru olarak 1206 ile 1216 döneminde kendinden önceki imparatorun uygulamaya başladığı batı avrupa feodal kurum ve göreneklerinin uygulanması siyasetine devam etti. epir despotluğu ile yaptığı çarpışmalarda galip gelip epir'i ve makedonya'yı da latin imparatorluğu'na bağladı. fakat bulgarlara karşı giriştiği mücadele sonunda yine bulgar çarı kaloyan'ın ölmesi üzerine latin imparatorluğu biraz rahatlayabildi.

    bulgar çarı kaloyan 1205-1206'da filibe (o zamanki philippopoli)'yi kuşattı ve şehri aldıktan sonra şehrin idarecilerini ve dinsel görevlilerini büyük işkencelerle öldürttü ve şehri yıkıp nerede ise yerle bir etti. sonra lüleburgaz (o zamanki arkadiopolis) ve vize'yi de eline geçirip bu şehirlerdeki ahaliyi kılıçtan geçirdi. bulgarların bu zalim fetihleri latin'leri karşı mücadeleye geçmeye zorladı. yeni imparator seçilen flandra'lı henri bir ordu ile bulgarların üzerine yürüyerek dimotaka'yı tekrar eline geçirdi. ondan sonra istanbul'a dönen henri 20 ağustos 1206da ayasofya'da bir törenle taç giydi. ama hemen oradan ayrılarak tekrar bir bulgar seferine girişti.

    1207 ilkbaharında bulgarlar tekrar edirne'yi kuşattılar. anadolu tarafında iznik imparatorluğu ile uğraşmakta olan flandreli henri hemen trakya'ya geçerek edirne'yi kuşatmadan kurtarmayı başardı. henri'nin şansı kendisine yardımcı oldu ve 1207'de bulgar çarı kaloyan selanik'i kuşatmakta iken kendi adamlarından biri tarafından öldürüldü. ertesi yıl henri tekrar taht kavgası içinde bulunan bulgarlar üzerine sefer yaptı. bu sefer trakya'da bulgarlara kaybedilmiş olan eski bölgeleri tekrar eline geçirdi. 1210da eski çar kaloyan'in kızı bulgar maria ile henri evlendi ve bulgarlar ile latin imparatorluğu arasında bir barış yapıldı.

    ayni dönemde i. mikhail komnenos dukas'ın hükümdarlığı altında bulunan epir despotluğu, latin imparatoruluğu'nun vasalları olan selanik ve atina'yı tehdit etmekteydi. henri bunu önlemek için i. mihail'den kendinin bir vasalı olduğunu kabul etmesini istedi. i. mihail bunu kabul edip vasal olduğunu açıkça göstermek için 1209 yazında kızını henri'nin kardeşi eustace ile evlendirdi.

    henri bu sefer de latinlerle uğraşmak zorunda kaldı. lombard asıllı montferratlı boniface öldü ve yerine geçen selanik baronları latin imparatoru olan henri yerine italya'da montferrat dükü olan giyom'i vasal olarak kabul ettiler. henri bunlara karşı savaşa girişti. en sonunda 2 mayıs 1210 tarihinde selanik'in konstantinopolis'daki latin imparatorluğu'nun bir bölünmez bir parçası olduğunu kabul ettirdi.
    fakat bu sefer epir despot'u i. mikhail selanik'e gözünü dikmiş ve 1210da ı. mihail selanik krallığına hücuma geçti ve şehri kuşattı. bu henri'yi güneyden tekrar selanik'e dönüp sehri mihail'in kuşatmasından kurtarmaya ve mihail'in tekrar henri'nin vasalı olduğunu kabullenmesine zorladı.

    1214 yılında i. mihail'in ölümü ile epir despotluğu'na teodore komnenos dukas geçti. theodore mutlaka selanik'i eline geçirmek istediği açıktı. henri, selanik surları'nı pekiştirmeye başladı. bununla uğraşmakta iken 11 haziran 1216da latin imparatoru flandreli henri öldü.

    courtenay'ler
    1216 yılında latin imparatoru olan flandreli henri, yerine geçecek bir varis bırakmadan ölünce baronlardan oluşan bir komite baudouin ve henri'nin kızkardeşi flandreli yolanda'nın kocası tonerre, auxerre ve namur kontu olan peter de courtenay'a imparatorluk tacını vermeyi teklif ettiler. peter, 9 nisan 1217 tarihinde roma'da tac giydirildi ve bu merasimde venediklilere verilmiş olan imtiyazları koruyacağına dair bir yemin etti. fakat balkanlara geçtiği zaman epir despotluğu tarafından yapılan bir baskınla arvavutluk'da yakalanıp hapse atıldı ve 1218-1219 dönemini hapiste geçirip konstantinopolis'i hiç göremedi.

    hamile olan dul karısı, yolanda kocasından ayrı olarak denizden konstatinopolis'e gelmişti ve orada sarayda oğlu baodouin'i doğurdu ve yolanda latin imparatoru olarak kabul edildi. ona naib olarak latin imparatorluğu önce bethuneli konon tarafından fiilen yöneltildi ve o 17 aralık 1219da ölünce geoffroy de merry, narjot de toucy ve théodore branas'dan oluşan bir naipler koleji fiilen idareyi ele aldı.

    1220de yolanda'nin oğlu robert'a imparator olarak tac giydirildi. robert de courtenay'in hükümdarlık yıllarında en önemli olaylar iznik'de kurulmuş olan iznik imparatorluğu ile ilişkilerin önce iyileşmesi; fakat sonradan 1224de iznik imparatoru iii. yannis vatatzes ile yapılan paimaneon savaşı'nın latinler tarafından kaybedilmesi ve iznik imparatorluğunun güçlenip latin imparatorlugu'nu tehdit etmesidir. zaten halk tarafından hiç beğenilmeyen latinler bu savaştan sonra anadolu topraklarından atıldılar.

    1227 yılında nüfuzlu baronlar robert de courtenay'i imparatorluk tahtından indirdiler ve yerine daha yetişkin olmayan ii. baudouin'i imparator yaptılar. robert, ocak 1228de mora'da öldü. bundan sonra naiplik eski kudüs kralı olan john de brienne verildi ve ii. baudouin ile ortak imparator olarak görevde bulundu.
  • eski bizans kralı venediklilerle iş birliği yapar. asıl amaç haçlı seferi için güç toplamakken kişisel ihtiraslar ve taht mücadelelerini konu olan bir imparatorluğun kurulmasına neden olur. konstantina polis öylesine gaddarca yağmalanır ki şehrin kendine gelmesi ve tekrar bizans olması yarım asır sürer.
  • (bkz: istanbul’un zaptı (1204))
    (bkz: dördüncü haçlı seferi kronikleri)
  • bizans kroniklerine göre;

    italyanlar, 110 adet kürekli dromonas, 160 büyük gemi ve 70'in üzerinde büyük
    yelkenli gemi, 1000 süvari ve 3000 piyade askerle istanbul'u işgal etmişler.

    başka bir kronik şehrin düşüşünü şöyle anlatıyor;

    latin kuvvetlerinin tamamı denizin kuzey tarafında savaştığı bir sırada, iki cesur latin alışılmadık bir eylem gerçekleştirerek petrion'da savaşan aleksios doukas'ın savaştığı yere merdivenin sonuna kadar atladılar ve oradaki kuleden kılıç kuşanmış olarak aşağı indiler. orada bulunan romalılar güçlü ve cesur oldukları için söz konusu yerden çıkarılmaları veya öldürülmeleri mümkün olmadı; latinlerin geri kalan kısmı da merdivenden kuleye sızdılar.

    buradaki kapıdan kente taarruz ederek ilk giren, petros isimli latin bir süvari oldu. o, orada bulunan romalıları korkutarak kaçmalarını sağladı. imparator yapayalnız kaldı ve o da firar etti. ve kente latinler tarafından tamamen egemen olundu. kenti terk eden romalılar ise latinlerin rızasıyla altın kapı'danı geçerek ayrıldılar. o zaman hıristiyan paskalyası 25 nisan'a rastladı. şehre latinlerin yaptığı büyük yıkımlar niketas choniates'in kitabında anlatıldı. o zaman olanlar çok ağıt yakmaya değer. şehir 58 yıl boyunca italyanlar latinler tarafından hükmedildi. latinler konstantinopolis'i 6712(1203) yılı, 12 nisan pazar günü aldılar, ona 58 yıl boyunca hükmettiler.
hesabın var mı? giriş yap