• hertzsprung-rushell: isildama guclerine ve yuzey sicakliklarina gore siniflandirilan yildizlarin evriminin farkli evrelerini ortaya koyan diyagram.
  • hertzsprung rushell diyagrami yıldızların ışıma şiddetleri ile yüzey sıcaklıkları arasındaki ilişkinin grafiğidir.

    evren'deki yıldızların çoğu ana kol adı verilen ve kabaca x³ eğrisinin grafiğine benzeyen bir eğri çevresinde toplanmışlardır. bu alan yıldızların hidrostatik denge içerisinde olduğu dönemi gösterir. (bkz: yıldızların yasam dongusu)
    ana kol eğrisi üstünde, yukarılarda olan yıldızlar sıcak ve parlak, alt kısmındakiler ise soğuk ve sönüktürler. barnardın yıldızı altlarda, güneş orta bölümde sirius a tepeye yakın bir yerde bulunur. bilinen yıldızlarla oluşturulan diyagramda genelde en tepede regulus vardır.

    diyagramda, ana kol'un üstünde kalan yıldızlar - yüzey sıcaklıkları düşük oldugu halde güçlü parlayan yıldızlar - ya dev yıldızlar ya da kızıl dev veya super devdirler. (bkz: pollux) (bkz: betelguese) (bkz: aldebaran)

    ana kol'un altında kalan yıldızlar ise yakıtlarını tüketmiş, hayatlarının sonundaki beyaz cüce'lerdirler. (bkz: sirius b)
  • ejnar hertzspung (1911'de) ve henry norris russell (1913'de) isimli iki astronom birbirlerinden bagimsiz olarak bu diagrami olusturmuslardir. bu yuzden bu diagramin ismi hertzsprung-rushell degil hertzsprung russelldir. fakat avrupa kokenli ozellikle almanca kaynaklarda hertzsprung-russel diye gecer, zannimca bu tamamen almanca ve ingilizce arasindaki ses farkindan kaynaklanir, fakat muhim olan sudur ki hic bir kaynakta hertzsprung-rushell diye gecmez.
  • kimi bilgilerin kaynakçalardan degil de zihinden sözlüğe aktarıldığını bulan bilim adamlarına ithafen adları ile anılan hertzsprung rushell'in doğru yazılışı.
  • yıldızların tayf türlerine ( veya renklerine ve etkin sıcaklıklarına ) ve ışınım güçlerine ( veya salt parlalıklarına ) göre sınıflandırılmasının grafik gösterimi.
    bir yıldızın fiziksel özellikleri bu diyagramdaki konumuyla ilgilidir. yıldız evrimi diyagramda konum değişimiyle belirlenebilir.
  • hr diyagrami da zaten aynı kapıya çıkar.
  • 22,000 yıldızdan oluşturulmuş bir h-r diyagramı:

    http://upload.wikimedia.org/…ons/6/6b/hrdiagram.png
  • yıldızların doğumlarından ölümlerine kadar, evrimi boyunca izleyecekleri yolları daha kolay anlamamızı sağlayan diyagram. sanırım tek eksiği ömrünü bir karadelik ya da nötron yıldızı olarak sonlandıran yıldızların son duraklarını gösteremiyor oluşudur. ayrıca g2 tayf türünden olan güneşimiz diyagramın tam ortasında ve anakol üstünde bulunur.

    anakol üzerindeki yıldızlar ömürlerinin en uzun dönemindedirler. daha sonra diyagramda devler bölgesine ve daha da sonrasında sahip oldukları kütleye göre, ya beyaz cücelerin yanına ya da diyagramın sol alt köşesinden dışarı fırlayarak bir nötron yıldızına ya da kara deliğe dönüşürler.
  • şematik hr diyagramı kaynak
  • diyagramda soldan sağa sıcaklık azalır, yani o'dan (-b, a, f, g, k-) m tipi yıldızlara giderken maviden kırmızıya kayarız. ben 'em spectrum'unun spiritüel bir tarafı olduğuna da inanıyorum. güneş'imiz 'g' sınıfı bir yıldız olduğu için belki de bu klasifikasyon, insanlığın ruhsal düzeyi hakkında da bir ipucu veriyordur, neden olmasın? evrende maviye kayan tekamül planları var mıdır diye, düşünüyorum mesela. gökler anlam ve sembol çıkarmak için gerçekten inanılmaz bir kaynak. hayata salt pozitivist bir kafayla bakamıyorum. illa spiritüel mevzulara gireceğim yani, kaçış yok. neyse devam. diyagramda aşağıdan yukarıya giderken de parlaklık artar. orada bile 4 sayısının bir düzenleyiciliği var. 7 yıldız tipi, aynı elementler gibi 4 farklı grup şeklinde sınıflandırılıyor, kutsal haç her yerde: hot bright, hot dim; cool bright, cool dim.
hesabın var mı? giriş yap