gulf cooperation council

• körfez ilkeleri işbirliği konseyi. bölgedeki ülkeler arasında ekonomik bütünlüğü sağlamayı amaçlar. suudi arabistan, kuveyt, bae, bahreyn, katarve umman tarafından 25 mayıs 1981 tarihinde kurulmuştur.
• basra körfezi'ne kiyisi olan alti petrol zengini ulkenin kurdugu ortaklik. temelleri ekonomik olmaktan cok siyasidir. bu devletlerin bircogu koyu derecede sünnidir, nüfusunun yüzde 40'a yakini sii olan bahreyn'de bile saltanati elinde bulunduran el-halife hanedani sünnidir. iran ile iliskileri de oldum olasi pek limonidir bu ulkelerin, eski caglarda korsanlar kiyisi olarak da bilinen simdiki birlesik arap emirlikleri kiyilarina ve umman'a akinlar duzenleyen iran'in hâlâ bahreyn'i bagimsiz bir devlet degil de 'iran körfezi'nde bulunan bir iran adasi' olarak tanimasi ve üzerinde hak iddia etmesi de buna tuz biber ekmistir.
  
  iste bu yuzden, 1971-72 yillari arasinda, ingiltere'nin bolgedeki askeri varligini cekecegini aciklamasinin ardindan apar topar bagimsizliklarini ilan eden ve o yillarda kurulan opec sayesinde petrolden de koseyi donen ama devlet sistemlerini ve ordularini tam olarak oturtamamis bu ulkeler, 1979 yilindaki iran islam devrimi ve sonrasinda iyice sii'lesen iran'in agresifliginden iyice tirsmislar, humeyni'nin gozu donmus fedailerinin kiliclarini kusanip devrim ihraci askiyla basra körfezi'ni isgale cikmasi ihtimaline karsilik boyle bir birlik olusturmuslardir. senelerce birbirleriyle savasan kuveyt-suudi arabistan ve katar-bahreyn gibi ulkeleri ayni masada bulusturan da iste budur.
  
  birligin resmi adi cooperation council for the arab states of the gulf'dur, yani korfez arap ulkeleri yardimlasma konseyi. yapilan körfez ve arap vurgusu yemen ve iran gibi ulkelerin neden uye olmadiklarini gayet guzel aciklar. irak ise ilk kurulus yillarinda, iran'a karsi tampon gibi gorulerek birlik tarafindan hos gorulmus, gözlemci statüsünde birligin calismalarina katilmistir. iran ile savasan saddam hüseyin'in ordularina da ciddi para yardimi saglamistir birlik. tabi iran-irak savasinin bitmesinin ardindan saddam'in rotayi kuveyt'e cevirmesi sonucu birlik ile irak arasindaki iliskiler aninda kesilmistir.
  
  bugun artik iran daha cok kendi varligini, bekasini saglamakla yorgun dustugunden ve humeyni devrinin atesli yayilmaciligi gorulmediginden, ortaklik ekonomik paydalarda yogunlasmis, 2003'te yilinda imzalanan anlasmayla birlige uye olan ulkeler arasinda gumruk duvarlari kaldirilmistir. ayrica bu anlasmaya gore birlik 2010 yilina kadar ortak para birimine gececektir. en buyuk ihracatlarinin^* fiyati amerikan dolari uzerinden belirlenen ve butun para birimleri zaten yillardir dolara simsiki capalarla bagli bu ulkelerin ortak para politikasini düzenleyecek korfez merkez bankasi'nin yeri icin simdiden riyad ve dubai arasinda rekabet baslamistir.
• abd'nin ekonomik olarak yaziflamasi, ileride iran'a karsi gecislere donanmalari yan yana eskisi gibi dizemeyecek olmasinin verdigi zoraki dönüsüm baskisinin üstüne arap bahari nin patlar vermesi biraz daha fazla götlerini tutusturmustur, özellikle su dönem savunmaya saglam para gömüyorlar.
• (bkz: körfez işbirliği konseyi)