foederati

• roma doneminde imparatorlugun muttefiklerine verilen ad.
• sadece imparatorluğun^* müttefiklerine verilen isim değil, imparatorluğun federesi olduğu için yani imparatorluk savaşa girdiği zaman destek verme vs. gibi sözleri verdiği için imparatorluğun müttefikidir, bir bakıma vasal.
  
  aslında roma'nın ikiye ayrıldığı ve hunların ortalığı kasıp kavurduğu zamanlarda imparatorluğun batısı bu sistem sayesinde topraklarını geçici de olsa korumuş -misalen ispanya'da vandallar ile süevler roma otoritesini pek sallamıyorlardı- ve hayatta kalmayı başarmıştır. imparatorluğun çöküşünün ardından ise diğer kabilelere karşı üstünlük sağlayan federeler devletler kurmuşlardır; misalen ispanya ve güney fransa sahillerinde vizigotlar, kuzey-kuzeybatı fransa'da frenkler vs vs.
• roma ordusunda askeri hizmet etme taahhüdü karşılığında imparatorluk topraklarına yerleştirilen yabancı bağlaşık güçler.
• antik roma'nın yabancı krallıklar ve barbar kabilelerle askerî destek karşılığında çeşitli imtiyazlar tanıdığı anlaşma biçimi şeklinde tanımlanabilir. söz konusu terim roma imp. içinde yaşayan kalabalık barbar paralı askerler için de kullanılır. iki çeşittir:
  
  1- a foedus aequum: anlaşmanın her iki tarafı da eşit değerlendirilir, hücum ya da müdafaa harbinde birbirlerine yardım etmeleri öngörülür.
  2- a foedus iniquum: roma'nın üstün güç olarak yer aldığı, hücum harbinde roma'ya yardım edilmesinin öngörüldüğü, anlaşmayı imzalayan tarafın bir nevi bağımsızlığının da roma tahakkümü altına girdiği vassal anlaşması denebilir.
  
  anlaşmanın yukarıda bahsedilen türlerinden hangisi olacağı romalı komutanlar tarafından tartışılır ve (bkz: comitia centuriata)da karara bağlanır.
  
  daha geç zamanlardan örnek vermek gerekirse; iv.yy'da tenuhîler ve vii.yy'ın başlarına kadar (bkz: gassaniler) bizans'la imparatorluk-foederati ilişkisinde bulunmuş arap kabileleridir.
  sasani tarafında ise (bkz: kindeliler)i ve (bkz: himyeriler)i foederati olarak görebiliriz.
  
  kaynaklar:
  1- foedus/britannica
  2- islâm - bizans ilişkileri (610-847) - prof. dr. casim avcı - türk tarih k. yayınları s.21
  3- foederati/wikizero
• barbarları, barbarlara kırdırmak amacıyla romanın uyguladığı paralı asker terimi. roma kavimler göçündeki kaosu azıcıkta olsa kontrol etmek amacıyla bazı barbar kavimleri roma sınırları içinde kalmalarına izin vererek karşılığında diğer barbarlar ile savaşmasını ister. hunlardan kaçan ve topraksız kalan bu kabileler roma ile anlaşarak geçici topraklara kavuşmuş olur.
  
  bu barbar paralı asker kabilelerinde birinin lideri olan odoacer batı romanın imparatorunu tahtan indirerek imparatorluğa son verir ve orta çağı başlatmış olur.
• roma'da para karşılığı savaşan askerdir aynı zamanda.