• beş iyi imparator çağı'nı doğu roma ya da popüler deyişle bizans imparatorluğu'na uygulayacaksak, bu çağın ilk imparatoru olarak adlandırılmayı hak eden imparator; nam-ı diğer trakyalı leon ya da i. leon.

    roma coğrafyası 450'li yılların sonunda tam bir karmaşa içerisindeydi. hem batı hem de doğu'yu yaklaşık altmış yıldır yöneten theodosius hanedanı sona ermiş, en büyük düşman attila bir anda ölüvermiş ve imparatorluğun her iki tarafının ordusu da barbar kavimlere muhtaç hale gelmişti. bu son nokta önemliydi ve imparatorların sarayda ve ordu içerisinde yavaş yavaş altlarının oyulması anlamına geliyordu.

    batı'da bu durumun engellenmesi söz konusu olamadığı gibi m.s. 457 ile 472 seneleri arasında barbar general flavius ricimer tamı tamına üç imparatoru tahta çıkartıp öldürttü. doğuda bu tehlikeyi erken sezen ve doğu roma ordusunun bilhassa got kökenli barbarlardan temizlenmesi gerektiğini düşünen i. leon, kendisinin tahta çıkmasında rolü olsa da general aspar'ı tasfiye etmesi gerektiğini biliyordu. ama aspar bir hayli yetenekli bir magister militum'du. hatta çoğu modern tarihçiye göre aspar, imparatorluğun son dönemlerinde stilicho'dan sonraki en yetenekli barbar kökenli askerdir.

    lâkin aspar ve leon'un baldızının eşi basiliscus önderliğide m.s. 468 senesinde düzenlenen afrika'yı vandallar'dan geri alma maksatlı sefer tam bir faciayla sonuçlanıp doğu roma donanmasının yüzde 80'i ve ordusunun da yüzde 30'u haşat olunca, istemeden de olsa leon'un eline aradığı fırsat geçti. sefer dönüşü aya sofya'ya sığınan basiliscus'u affederek hoş görülü ve bağışlayıcı tarafını halkına gösteren imparator, aspar'a ise pek öyle davranmadı. önce onu görevinden aldı, daha sonra ise sembolik olarak kızını aspar'ın oğluyla evlendirerek yine kitlelere oynadı. ancak m.s. 471 senesinde aspar'ın bir hayli beceriksiz büyük oğlu ardaburius tarafından kendisine suikast düzenleneceği bilgisini alan imparatorun sabrı taştı ve aspar ile tüm oğullarını öldürme kararı aldı. leon'un suikastçileri zaten şehirde de pek sevilmeyen got kökenli general ve ailesini katletti, yalnızca en küçük oğlu patrikios kurtuldu.

    bunun üzerine en büyük kızını evlendirdiği ve oldukça güvendiği, hemen herkesin de doğal varis olarak değerlendirdiği isauryalı zenon ile yoluna devam eden leon, çözülme sürecine giren batı roma imparatorluğu'na da julius nepos'u göndererek tahtı dolaylı yoldan ele geçirmek istedi. kısa süre içerisine tahta çıkan nepos ise çok kısa süre tahtta kalabilirken, zaten bu esnada da leon vefat etti ve yerini pek de sağlıklı olmayan küçük yaştaki torununa bıraktı. torun leon da kısa süre sonra ölünce taht zenon ile basiliscus arasında gidip geldi ve basiliscus isyanı'nı bastıran zenon, bence doğu roma'daki beş iyi imparator çağı'nın ikinci iyi imparatoru olarak taç giydi.

    (bkz: flavius zenon/@ncpzbsn)

    peki leon ne yaptı da bu kadar iyi anılmayı hak etti? sonuçta bir hayli başarısız bir afrika seferi var kendisinin döneminde. lâkin, ta theodosius döneminden beri ordunun en büyük problemi olan barbar askerler ve generaller meselesini çözmesi bile, imparatorluğun en azından doğu kısmının ayakta kalması açısından çok büyük bir adımdır. zaten bana sorarsanız, kendisinin roma imparatorluğu açısından en büyük mirası da budur.

    doğu'da bunlar olurken batı'da neler oluyordu ya da diyecek olursanız, buyrun:

    (bkz: majorian/@ncpzbsn)
    (bkz: julius nepos/@ncpzbsn)
hesabın var mı? giriş yap