charter party

• içerisinde normal bir kişinin ne manaya geldiğini anlaması mümkün olmayan binbir tane kısaltmanın bulunduğu ve okudukça uyku hapı etkisi gösteren sözleşme.
• (bkz: navlun sözleşmesi) gemi kira kontratosu.
• bu terim latince "karta partita"dan gelmektedir; bölünmüş senet demektir. eskiden çarter sözleşmesi için düzenlenen belge ortasından zikzak şeklinde ikiye ayrılır, bir parçasını kaptan, diğer parçasını yükleten alırmış. varma limanında iki parça bir araya getirilir ve böylece taşınan yükü talep etmeye yetkili şahıs tespit edilirmiş.
  konşimentodan farklı olarak çarter parti sadece bir ispat vasıtasıdır, kıymetli evrak değildir.
• genellikle bimco tarafından onaylanmış matbu anlaşma olarak kullanılan kira sözleşmeleridir. taşınan yüke göre değişiklik gösterip, gencon, graincon, synacomex gibi isimler alırlar. sözgelimi demir-çelik, mineral gibi yükler gencon üzerinden bağlanırken özellikle fransa'dan çıkan hububat yükleri için synacomex kullanılır.
  
  bu matbu sözleşmelerin ön sayfalarında genellikle geminin ismi, yükleme-tahliye limanı, yük cinsi-miktarı ve shipper-receiver'ın yazıldığı tablo gibi birşey vardır. arka sayfalardaki maddeler kiracı ve armatör tarafından anlaşılan şartlar üzerinden değiştirilir, gereksiz yerlerin üzeri çizilir ya da matbu sözleşmeye dahil olmayan maddeler rider adı altında sözleşmeye eklenir.
  
  brokerlar her ne kadar küçük gemiler için charter partyle uğraşmadan recapla olayı kotarırsalar da, gemi büyüdükçe sorumluluk da büyüyeceği için genellikle 10-20.000 dwt'in üzerindeki gemiler için charter party düzenlenmesi elzemdir.
  
  daha ayrıntılı bilgi için: http://www.bimco.org/…s/voyage charter parties.aspx
• taşınan mal geminin tamamını kapsıyorsa tam çarter, bir kısmını kapsıyorsa kısmı çarter denilir.
• deniz ticaretinde, söz konusu vasıta ve sefer ile ilgili tüm şartların yazlı olduğu; kiralayan ve kiracı arasında imzalanan sözleşmedir. 10 yabancı dil bilse de, konuya aşikar olmayan birinin anlamasının mümkün olmadığı kendine has bir dili vardır. uzun süreli okunduğunda ortaya çıkan yan etkileri; gözlerde sulanma, beyinde uyuşukluk, hepsini fırlatıp atma isteği olup; bu gibi durumlarda kendisinin özet hali olan recap tercih edilmelidir. ancak muhakkak suretle taraflarca kaşelenip imzalanmış olan charter party elde bulunmalıdır.
• türk ticaret hukukunda bulunmayan bare boat charter,voyage charter,time charter çeşitleri de vardır.bu charter çeşitleri ttk'ya değil borçlar kanundaki kira sözleşmeleriyle değerlendirilir.
  her charter çeşidinin kendine ait charter party formu vardır ve bunlar genel formlar olarak nitelendirilir.(bkz: gencon)
• dökme yük(tramp) taşımacılığında kullanılan kira sözleşmesidir.
• yarısından fazlası kısaltmalardan oluşur. bu kısaltmalara birkaç örnek vermek gerekirse:
  
  shinc
  eiu
  aaaa
  wwww
  b/l
  nor
  t/c
• (bkz: asbatankvoy charter party)