charles lyell

• jeolojinin babası sayılır. doğa tarihi yönteminin de kurucusudur.
• charles darwin'in beagle seyahati esnasında edindiği principles of geology kitabıyla darwin ve evrim teorisi üzerinde hatırı sayılı etkilerde bulunmuş iskoç asıllı aslen avukat amatör jeolog. buna rağmen köktenci bilim çevrelerinde modern jeolojinin babalarından biri olarak kabul edilir. lyell'in bahsi geçen kitabında yansıttığı bilgilerin en temelinde "dünyanın bugünkü (ya da o günkü) durumunu alması milyonlarca yıl süren yavaş ve aşamalı bir süreç sonunda mümkün olmuştur" görüşü ve nuh tufanı gibi olağan işleyişi sekteye uğratan felakat senaryolarına itibar etmemesi yatar. günümüzün modern evrimcileri dahi lyell'in uniformitarianism fikrine sıkı sıkıya sarılan taraflı yaklaşımından ve bilimdışı saplantılarından dem vururlar.
• darwin'in dört atlısından biri
• lyell'e göre tarih tekerrürden ibarettir. jeolojik süreçlerin döngüsel olduğunu savunmuştur. canlıların da bulundukları çevre koşullarına "olası en uygun" varlıklar olduklarını ve bu koşullar değişince yerlerini yeni "olası en uygun" türlere bıraktıklarını savunduğundan nesli tükenmiş türlerin ileride tekrar ortaya çıkacağını savunur. tabi onlar ortaya çıktığında biz burada olamayacağız. henry de la beche çizdiği bir karikatürde kendisiyle kafa bulmuştur. ichtyrosaura'nın yeniden ortaya çıkışının canlandırıldığı karikatürde, ders anlatan prof ichthyosaurus bir insan kafatası göstererek onun "aşağı bir tür" olduğunun aşikar olduğunu söyler, zira kafatasından da anlaşılacağı gibi, zayıf bir çene ve acınası dişlere sahiptir. ne yer ne içermiş bu zavallılar diye düşünürler.
• tarihte yıl olarak milyonlardan bahseden ilk kişilerdendir. ayrıca darwin'in kankasıdır.
• jeolojik değişimlerin, milyonlarca yıl boyunca yavaş yavaş olduğunu savunan jeologtur.
  
  bu fikri darwin'e de ilham olmuş ve canlıların milyonlarca yıl içinde değiştiğini söyleyen evrim teorisinin temellerini atmıştır.
• lyell’ın jeoloji görüşü birörneklilik (üniformitarianizm) olarak bilinmeye başlandı. bunun nedeni ise onun yerküreyi değiştiren süreçlerin tarih boyunca aynı kaldığı düşüncesindeki şiddetli ısrarıydı.
• aslında dünyanın tek bir eylemle yaratılmadığını ortaya koyan (bkz: principles of geology)(1830-33) jeolog
• dünya tarihinin birkaç bin yıldan ibaret olduğu fikrinin kabul gördüğü bir ortamda sonsuz zaman kavramının gelişmesine sunduğu katkı, bilimin dogmalardan sıyrılması için gereken şok etkisi olmuştur.
  
  sonrası evrim işte.
• "mademki üzerinde yaşadığımız yerkabuğu, rüzgar, su, ısı, don, volkan ve zelzele gibi doğal güçlerin etkisiyle her an çözülüp, yeniden oluşuyordu; bu sürecin kuruluştan bu yana aynı biçim ve düzende süregeldiği kabul edilebilirdi" düşünsesi ile dünyanın kaç yaşında olduğu sorusunun cevabını kutsal kitaplarda değil yerkabuğunun katmanlarında saklı olduğunu ileri sürmüştür. bu düşüncesi ile de doğal tarih yöntemi kurulmuş oldu.
  
  doğal tarih yöntemi: doğadaki en güvenilir tarih arşivinin doğanın kendisi olduğu ilkesinden yola çıkan, gözlemle veri toplayıp, sınıflamaya ve genellemeye giden, biyoloji ve jeoloji gibi doğa bilimlerinin geliştirdiği ve kullandığı yöntemdir.