• osmanlı döneminde kurulmuş özel bir bilim kuruluşudur. daha anglo-saxon tarzındadır. amacı osmanlı’da batı bilimini geliştirmek ve yaygınlaştırmaktır. kendine esin kaynağı olarak “royal society of england “ı almıştır. modernleşmenin anglo-sakson damarını oluşturacaktır daha sonra. ayrıca osmanlı’da ilk bilim dergisi olan mecmua-i fünunu (fenler dergisi) yayınlayan kuruluştur. 2. faaliyeti, kurulması düşünülen darül fünun’a hazırlık amacıyla halka açık konferanslar vermekti. ayrıca bunun da çok önemli bir kütüphanesi vardı. çiçek pazarında (eminönü tarafında) “kıraathane” (okuma saloınu) açılmıştı. bütün dillerde yayınlanan gazete, dergi, kitaplar burada bulunurdu. 1000 ciltlik bir kütüphaneydi. (günümüz şartları için belki az ama o dönem için büyük bir rakam). ayrıca yabancı dil dersleri başlatıldı. fakat bu cemiyet de kısa ömürlü oldu ve 1865te kapatıldı.
  • (bkz: mecmua-i fünun)
  • 1861 yılında, petersburg ateşeliği yapmış olan halil bey'in kurduğu bir dernek. işin başında aslında münif paşa'nın olduğu bu cemiyet mecmua-yı fünun isimli bir dergi çıkarıyor. cemiyetin nizamnamesinde iki konuya asla temas edilmeyeceği yazıyor: biri politika, diğeri din.

    derginin 2. sayısı abdülaziz'e sunuluyor. padişah dergiyi çok beğeniyor ve cemiyete eminönü'nde yeni camiinin arkasındaki taş mektep binasını tahsisi ediyor. burada kısa zamanda okuma odaları ve kütüphane kuruluyor. o dönem için çok önemli kitaplar ve dergiler getirtiliyor.

    cemiyet 1870 yılında münif paşa'nın berlin sefirliğine tayin edilmesiyle dağılıyor. bu cemiyetten 48 sayı çıkan mecmua-yı fünun dergisi kalıyor.
    (bkz: mecmua-yı fünun)
  • 1908 yılında yayımlanan seksen altı maddelik nizamnâme ile beyânülhak kalıcı eserlerindendir.
hesabın var mı? giriş yap