castillon muharebesi

• 1453 castillon savaşıyla fransız zırhlıları büyük başarı elde ederek ingilizleri fransa'dan çıkarıp ulusal bağımsızlıklarını kazanmışlardır. bu da fransız milliyetçiiliği kavramının oluşumunu ve fransız vatanseverliğine dair nosyonlar sağlamıştır.
  
  fransızlar ingilizleri yüz yıl savaşının bu son kertesinde önce normandiya'da çıkarmıştır, daha sonra gaskonya ve bordeaux'ta onları hezimete uğratarak büyük başarılar elde etmişlerdir.
  
  kısaca castillon savaşına dair şu kısa alıntıyı paylaşacağım:
  
  "bir kronik yazarı, ingilizlerin 3.774 kişi yitirdiğini, öte yandan fransızlardan beş veya altı kişinin öldüğünü söyler. verilen bilgiye ister inanın ister inanmayın; bu, ingilizlerin hâkimiyetindeki normandiya'nın hızla çöküşüne katkıda bulunan feci bir yenilgiydi. moral motivasyon da felaket derecede düşmüş, ayrıca ihanet fransızlara yardımda bulunmuştur. gisors başkanı richard merbury, hiçbir savunma yapmadan teslim oldu. oğlu john, fransızlara değerli hizmetlerde bulunmuştu, kral "bunların hiçbir şekilde belirtilmesini istemiyordu." sonunda, somerset kontunun da teslim olmaktan başka pek seçeneği kalmadı. ingilizlerin normandiya işgali, yüz kızartıcı bir şekilde sonlandı.
  geriye gaskonya kalmıştı. ingilizler, dükalıktaki konumlarını 1430'ların sonlarına kadar korumuştur. 1339 yılında yapılan müzakereler başarısız olmuş, huntingdon kontunun komutasındaki sefer biraz başarı getirmişti. ancak o da kısa süre içinde geri çekilmiş, vıı. charles 1442 yılında dükalığı işgal etmiştir. bu zamana kadar bordeaux savaştan pek de etkilenmemişti, ancak bu tarih itibarıyla vı. henry'ye gönderilen umutsuz bir mektupta şöyle yazılıydı: "elimizde, kendimize yardım edecek hiçbir şey yok; buradaki halkınızın elinde sadece büyük bir bunalımı, kasveti ve kederi kaldı." yardım sözü verilmişti, ancak "bu dönemde hiçbir rahatlık gelemez, bu kişilerin kalbini rahatlatacak tek bir balinger bile olamazdı. fransız toplarının gittikçe etkili olmasıyla, savaşta dengeler değişiyordu. üç haftalık bombardımanın ardından dax da düştü, daha sonra la reole de ele geçirildi. ancak sefer başarılı şekilde devam ettirilmedi ve en sonunda dax ingilizlerce yeniden ele geçirildi. lakin, 1449 yılında mütareke bozulunca çok az direniş oldu. 1451 yılında blaye'de, kuşatmacıların topları surları yerle bir ederek, kasabayı son bir saldırıya açık hâle getirdi. bourg da bir haftadan kısa sürede, fransız toplarının tahkimat hattını yerle bir etmesinden önce düştü. fransızlar art arda bölgeler ele geçiriyordu. bordeaux'da vatandaşlar ve ingilizler "büyük şövalyelik ilkesinin ve asil topluluğunun kendilerini kuşatmaya bırakmaya hazır olduğunu düşünerek" cömert koşullar altında teslim oldu.
  ingiliz hükümetine yardım için başvurular yapılıyordu. 1452 yılının ekim ayında talbot, küçük bir sefer birliğiyle bölgeye geldi. ilk başta ingilizler göz alıcı başarılar elde etti. gerçekleşen bir komployla ingilizler, bodeaux'ya girdi. pazar günü sabahında şehrin bir kapısı açıldı ve talbot, sürpriz bir saldırı gerçekleştirdi. bunun ardından, üst üste kasabaların teslim oluşuyla bir dizi önemli başarı elde edildi. sonraki yıl birliklerine eklenen takviye kuvvetlerdeki asker sayısı yaklaşık 7.300'dü. yine de fransızlar, bordeaux'ya üç ayrı ordunun gitmesiyle zafer kazanan taraf oldu. castillon'da, bu birliklerden birinin ve topçu birliklerinin komutanı jean bureau, kasabanın dışında defansif bir toprak çevirme hattı kurdu. talbot'un adamları, fransızların işgalindeki bir manastırı ele geçirdi. ona verilen yanlış bir habere göre fransızlar kaçıyordu, o da adamlarına saldırma emri verdi. adamları "talbot, talbot, aziz george" haykırışlarıyla çevirme hattına ilerledi, ancak coulovrines, veuglaries adındaki toplardan ve diğerlerinden yapılan ölümcül atışlarla yerle bir oldular. bundan sonra bir meydan muharebesi çıktı. tablot da kahramanca dövüştü, ancak boğazına aldığı bir hançer darbesiyle öldü. onunla birlikte tahmini olarak yaklaşık 4.000 kişi öldü. bir sonraki gün tablot'un habercisi, efendisinin cesedini alması için götürüldü. onun kimliğini, ancak dişlerinden teşhis edebildi; savaş esnasında vücudu paramparça olmuştu. bu andan sonra ingilizler için hiçbir umut kalmadı. bordeaux bir süre daha dayandı, fakat fransızların ablukasıyla teslim olmak durumunda kaldı. gaskonya da fransızların elindeydi. ingilizlerin fransa'da kalan tek hâkimiyet alanı calais'ti. ingiliz hükümeti burada sadece 24 demir yeni top almaya ve iki burç yapmaya özen gösterebilmişti, savunma hatları da ciddi bir sınava tabi tutulmadı.
  castillon muharebesi normalde yüz yıl savaşlarının sonu olarak görülür. ancak bu muharebe, ingiliz-fransız düşmanlığını tamamen bitirmemiştir. ıv. edward, muhtemelen 15. yüzyıldaki en büyük ingiliz ordusuyla 1475 yılında fransa'yı işgal etti. ancak sonuçta bir muharebeden ziyade avantajlı bir mütareke yapıldı. 1513 yılında vııı. henry ise spurs muharebesi'nde fransızlara karşı zafer kazandı ve ııı. edward'ın başarısız olduğu tournai'de kuşatma yaparak başarılı oldu. hatta, yüz yıl savaşlarının 1558'de fransızların calais'yi ele geçirdiği zamana kadar sürdüğü de iddia edilebilir. ancak bu kitapta savaş, talbor'un ölümüyle ve bordeaux'nun düşüşüyle son bulmaktadır."
  
  michael prestwich - yüz yıl savaşları, s. 186, kronik kitap