birinci behram

• m.s. 271 ilâ 274 seneleri arasında sasani imparatorluğu'na hükmetmiş şahanşah.
  
  babası birinci şapur kadar imparatorluğun sınırlarını genişletme odaklı olmayan, kendisinden evvel bir sene hüküm sürmüş kardeşi hürmüz'den ise bilhassa iç politika ve dinî tutum konularında çok daha keskin zekalı olan behram'ın belki de üç sene sürmüş olan hükümdarlığının en mühim hadisesi, kendisinin dönemin en önemli din adamlarından biri olan ve hıristiyanlar ile maniheistler karşısında sert, tavizsiz ve şiddete eğilimli tutumuyla dikkat çeken kartir'e fazlasıyla güvenmesi ve kartir'in 290'lara dek sürecek olan ve dönemin iran topraklarındaki dinî ve kültürel yaşamı kökten etkileyecek uygulamalarına start vermiş olmasıdır.
  
  (bkz: kartir/@ncpzbsn)
  
  daha sonra tesis edilecek tıp akademisiyle meşhur olacak olan cündişapur kentinde dönemin bir diğer etkin din adamı olan maniheizm'in kurucusu mani'nin kartir başta olmak üzere zerdüşt din adamlarının baskısıyla yakalanıp tutsak edilmesi ve ardından katledilmesi de doğrudan birinci behram'ın emirleri doğrultusunda gerçekleşmiştir. kendisi de babası birinci şapur gibi oldukça liberal bir zerdüştlük anlayışını benimsemiş gibi görünen behram, bilerek ya da bilmeyerek kartir önderliğinde çok daha katı bir zerdüştlüğe geçişin ve en nihayetinde oğlu ikinci behram döneminde bu inanışın devlet dini haline gelmesinin de yolunu açmıştır demek yanlış olmayacaktır.
  
  oldukça kısa süren şahanşahlığı döneminde sasani imparatorluğu'nun dinsel ve kültürel altyapısının temellerinin atılmaya başlandığını ifade edebileceğimiz birinci behram, 20'nci asrın en değerli iranologlarından alireza şapur şahbazi'ye göre avlanmayı ve eğlenmeyi de oldukça seven kişiliğiyle esasen erken dönem sasani şahanşahlarının bir prototipi olarak değerlendirilebilir.