bab-ı hümayun

• topkapı sarayı'nın sekiz ana kapısından en büyüğü, en görkemlisi. padişah kapısı.
• türkçesi "hükümdarın kapısı" dır.
• kapının üst kısmında, üzerlerinde birer tuğra bulunan altın yaldızlı iki arapça yazma vardır. alt yazmadaki tuğra, 19. yüzyılın ortalarında boğaz'daki yeni saraylara gitmek üzere terk edilen topkapı sarayı'nda yaşayan son sultanın, ikinci mahmut'un tuğrasıdır. bu yazmada, 19.yy başlarında bu kapıda yaptırılan onarımlar belirtilir.
  
  üstteki yazmada ise, fatih sultan mehmet'in tuğrası bulunur. bu yazmada da, istanbul'un fethini izleyen yirmibeş yıl boyunca topkapı sarayı'nın tamamlanışı anlatılır.
• üçüncü ahmet çe$mesi'nden su içip bu kapıdan girebilirsiniz.
  girinci kendinizi birinci avlu'da (alay meydanı) bulursunuz. bilet gi$eleri bu avludadır. nispeten kolpa binaları buraya yerle$tirmi$ler.
  http://img45.imageshack.us/…935/babihumayun1or8.jpg
  
  sonraki kapı ise (bkz: babüsselam)
• kapinin üstünde "nasrun min allah, kelime-i tevhid ve habiyallahu ve nimel vekil " yazar.
• bab-ı hümayun'un hattat ali b. yahya es-sufi'nin imzasını taşıyan yaldızlı arapça kitabesinde dış kalenin bir güç simgesi olduğu açıkça vurgulanmaktadır:
  "allah'ın inayeti ve izniyle, iki kıtanın sultanı ve iki denizin hakanı, bu dünyada ve ahirette alah'ın gölgesi, iki ufukta (yani doğu ve batı) allah'ın gözdesi, yer ve su küresinin hükümdarı, konstantinopolis (kostantiniyye) kalesinin fatihi, sultan mehmed han oğlu sultan murad han oğlu sultan mehmed han, tanrı mülkünü ebedi kılsın ve makamını feleğin en parlak yıldızlarının üstüne çıkarsın, ebu'l-feth sultan mehmed han'ın emriyle, 883 yılının mübarek ramazan ayında (kasım ve aralık 1478), bu mübarek kalenin temeli atılmış ve sulh ve sükuneti güçlendirmek için yapısı gayet sağlam olarak birleştirilmiştir."
  
  kitabe üzerindeki ayetler ise 15:48-48 dir.
  
  kaynak: "15. ve 16. yüzyılda topkapı sarayı; mimari, tören ve iktidar"; "gülru necipoğlu", "yky"
• (bkz: hicr/#21513156)
• saltanat kapısı. fatih'ten başlayarak osmanlı devleti’nin en önemli merkezini simgeleyen topkapı sarayı’nın ayasofya alanı’na açılan tören kapısı. burası son kez ikinci mahmud tarafından onartıldı. 1867’de giriş üzerindeki köşk yandı. tanzimat dönemi padişahları topkapı’da oturmadıklarından saray gibi, bab-ı hümayun’un da eski önemi kalmadı.
• hicr suresi'nin 45-48. ayetlerin yazılı olduğu saray kapısı. kapının diğer yüzünde abdülaziz'in tuğrası mevcuttur.
  müze olarak kullanılmaya başladığından beri turist otobüsleri bu kapıdan geçtiği için çok yıpranmış ve tahrif olmuştur. şükür ki 2006 yılında bu uygulamaya son verilir.
  bab-ı hümayun saraya at ile girilebilen tek kapıdır.
• bab-ı hümayun ve / veya saltanat kapısı (alay kapısı olarakta bilinir)
  
  topkapı sarayının tören avlusuna açılan görkemli bir kapıdır.
  
  kapının ana kitabesinde "karaların ve denizlerin hakanı, allahın yeryüzündeki gölgesi, ebu'l feth sultan ıı.mehmed han'ın kötülüklerin ve ihanetin girmediği sarayı." yazar.
  
  kapının sağ ve solunda iki tane çeşme vardır. bunların üzerinde de kitabeler bulunur.
  
  sol çeşme kitabesinde "tüm mazlumları koruyan / gözeten." yazar.
  sağ çeşme kitabesinde ise "sultan allahın yeryüzündeki gölgesidir." yazar.
  
  kapının iç sağ ve sol duvarlarında yine iki kitabe mevcuttur.
  
  sol kitabede "allahtan başka ibadet olunacak hiçbir ilah yoktur." yazar.
  sağ kitabede "muhammed allah'ın peygamberidir. o vadine sadık ve emindir." yazar.
  
  müsenna, yani aynalama formunda ileri yazı sanatıyla yazılmış bir kitabe de kapının kubbe kısmındadır. hattat ali bin yahya sofi tarafından işlenmiştir.
  
  müsenna formlu yazının meali şöyledir;
  rahman ve rahim olan allah’ın adıyla,
  şeytana uymayanlar muhakkak cennettedir.
  onlara denir ki oraya selametle emniyetle girin.
  biz o cennet ehlinin göğüslerinden kin ve hasedi çıkarmışızdır. hepsi birbirine kardeş olarak tahtları üzerinde karşı karşıya otururlar.
  orada onlara hiçbir eziyet yorgunluk meşakkat dokunmaz. oradan çıkarılacak da değillerdir.