immün cevap ^*

• omurgalıların vücutlarına giren virüsler, bakteriler, mantarlar ve parazitler, yabancı olarak tanınırlar ve immün sistem tarafından imha edilirler. vücudun kendi hücrelerinden, değişikliğe uğramış bazıları, örneğin tümör hücreleri de bu sistem tarafından tanınır ve elimine edilir. immün sistem, yabancı olarak tanımlanan herhangi bir şeyden gelen uyarılara cevap verir. cevap spesifiktir ve buna neden olan olay, immün sistemin hafızasında depolanır.
  
  yabancı maddelere, yani antijenlere cevaba, immün sisteme spesifik hücreler aracılıke der. bunlar arasında birçok farklı tipleri olan lenfositler, özellikle önemlidir. hücresel immünite, t lenfositleri aracılığıyla gerçekleşir (t hücreleri). bunlar, farklılaşmalarının anahtar basamaklarını timusta geçiren ve dolayısıyla isimlerini buradan alan lökositlerdir. t hücreleri, örneğinvirüsle enfekte olmuş vücut hücreleriüzerinde etkilidir ve mantar ve parazitlere karşı savunmada da görev alırlar. ayrıca, t hücreleri yabancı dokuların (graftlar) reddinde de rol alırlar. fonksiyonlarına bağlı olarak üç grup halinde sınıflandırılırlar. sitotoksik t hücreleri, yardımcı t hücreleri ve t supresör hücreler.
  
  humoral immünite temelde, t hücrelerinin aksine timusta değil kemik iliğinde oluşan b lenfositlerin (b hücreleri) aktivitesi sonucu gerçekleşir. b hücreleri, yüzeylerinde antikorlar taşırlar veya farklılamayı takiben, bunları büyük miktarlar halinde plazmaya salarlar. bu antikorlar, antijenlere spesifik olarak bağlanabilirler. antikorların antijenlere bağlanması, savunma sistemi için yabancı maddeleri işaretler ve böylece ekstraselüler virüsleri ve bakterileri elimine etmeye yardımcı olurlar.
  
  immün sistemin hafızası, hafıza hücreleri tarafından sağlanır. bunlar, yukarıda listelenen immün hücrelerin herhangi birinden türeyebilen, özellikle uzun ömürlü hücrelerdir.
  
  immün cevabın basitleştirilmiş modeli:
  vücuda girebilen bir virüs, makrofajlar tarafındanendositozla alınır ve sonra endoplazmik retikulumda kısmen yıkılır. bunun sonucunda, makrofajın yüzeyinde bulunan (yabancı olarak tanınabilen) peptid parçaları oluşur. parçalarn makrofaj yüzeyinde bulunması, özel bir membran bağımlı protein grubu tarafından kolaylaştırılılır (mhc proteinleri). mhc proteinlerinin virüs parçaları ile yaptığı kompleksler, spesifik reseptörlerin yardımıyla t hücreleri tarafından belirlenir ve bağlanır. birçok farklı t hücresi olmasına rağmen sadece birkaçı uygun reseptörlere sahiptir. bağlanma, bu te hücrelerinin aktivasyonuna ve seçici replikasyonuna neden olur (klonal seleksiyon). bu işlem, hormon benzeri sinyal proteinleri olan çeşitli interlökinler (ıl) tarafından gerçekleştirilir. bunlar immün sistemin, t hücrelerinin bağlanmasıyla aktive olan hücreleri tarafından salgılanır. örneğin, makrofajlar ıl-1 salarken, t hücreleri kendi klonal replikasyonlarının yanında t yardımcı hücrelerininkini de stimüle eden ıl-2 salgılarlar.
  
  klonal seleksiyon ile replike olan ve aktifleşen t hücreleri, çeşitlerine bağlı olarak farklı fonksiyonlar edinirler. sitotoksik t hücreleri, virüslerle enfekte olmuş vücut hücrelerini tanıyabilir ve bundan dolayı mhc reseptörlerinde virüs parçaları taşır. sitotoksik t hücresi, daha sonra enfekte hücrelerin membranını delen ve bunları öldüren bir protein salar. sitotoksik t hücrelerinin aksine, yardımcı t hücreleri, yüzeylerinde mhc protein bağlı virüs parçaları bulunan b hücrelerine bağlanırlar. bu, tek b hücrelerinin klonal seçimi ve çok fazla sayıda üretilmeleri ile sonuçlanır. interlökinlerle uyarımı takiben, b hücreleri, büyük miktarlarda antikor üreten ve salgılayan plazma hücrelerini oluşturmak üzere olgunlaşırlar.
  
  kaynak: jan koolman, klaus-heinrich röhm renkli biyokimya atlası
  immün cevabın basitleştirilmiş modeli