afif yesari

• 1921'de istanbul'da dogan, kara mizah türünde 2, takma isimle yazdığı 200 civarında da detektif romanı olan, gecim ugruna binbir cesit ise girip cikmis, yakin zamanlarda kaybettigimiz kiymeti kadri bilinmemis bir edebiyatcimiz. kendi ismi ile yazdigi romanlari salter ve hengame'dir.
• yazar mahmut yesari'nin oglu. gezici tiyatro topluluklarinda ve filmlerde oyuncu olmus, yonetmenlik yapmis, cesitli gazete ve dergilerde yazilari yayinlanmis, ikisi ceviri olmak uzere kendi adiyla yayinlanan 14 kitabi, senaryolari, radyo oyunlari, skecleri bulunan bu sanatcimizla henuz baslamis tanisikligim new york halk kutuphanesi yabanci diller bolumu turkce eserler raflarinda bugun sans eseri hengame adli kara mizah romanina rastlamamla oldu. bu aktardigim bilgiler de kitabin basinda bulunan kisa ozgecmisten alinmadir. afif yesari yazdigi 200 civari dedektif romanini muzaffer ulukaya takma ismiyle yayinlamis. ayni zamanda turkiye'de televizyonda yayinlanmis ilk oyunun yazari, yonetmeni ve oyuncusu olan yesari, dusunce tiyatrosu kavramini ilk ortaya atan kisiymis.
  
  yazdigi dedektif romanlari ile ilgili olarak ilk agizdan bilgi icin (bkz: #8173458)
• hengame adli eserinde anlattigi uzere yesari, duzinelerce ise girmis cikmis bir edebiyatcimizdir. bunlar bir tanesi de bir editorden gelen istek uzerine anlamadigi bir dilde yazilmis bol resimli judo-karate kitabindaki resimlere bakarak kitabin turkcesini yazmak olmustur. kendisine bu isi vermeye calisan editoru 'ben anlamam judodan karateden' diyerek bertaraf etmeye calissa da adam, yesari'nin new york'u hic gormeden yazdigi mayk hammer kitaplarini ornek gostererek 'resimlerde ne goruyorsan onlari yazacaksin' diyerek isi zorla kabul ettirmistir. (bu konu ile ilgili olarak (bkz: mayk hammer/@yaz)) isin gerisini yesari'nin agzindan aktaralim:
  
  verdigi resimleri aldim, eve gittim, hepsini onume yaydim, bi cigara, bi kahve ictim, hem resimlere bakmaya ve hem de yazmaya basladim:
  
  "judo, kan dokmeden ve incitmeksizin kendini koruma sanatidir. yukaridaki resimde goruldugu gibi, (sekil 1) evvela, size saldiranin sag elini yakalayip, incitmeden geriye dogru bukunuz, bu arada sol elinizle ve yanlamasina, girtlagina sert bir vurus yapiniz.
  
  sekil 2- hasminizin sol kolunu, resimde goruldugu gibi, basinin ustunden asirarak, boynu cevresinde iki defa dolayiniz, serbest kalan sag elinizin isaret ve orta parmaklarinizla, hasminizin gozunu hafifce oyunuz. sonra da sertce cekip, ekseni cevresinde topac gibi donmeye birakiniz (serbest hareket, 1)
  
  sekil 3- sag elinizin isaret ve orta parmaklarini hasminizin bos bogrune hafifce degdirdikten sonra, kolunuzun olanca gucuyle batirip, bagirsaklarini disari aliniz. (serbest hareket, 2)
  
  sekil 4- size saldiranin durusuna dikkat ediniz. dengesinin en kolay nereden bozulabilecegini belli edecektir. belli etmiyorsa, bir yolunu bulup ogrenmeye calisiniz, ogrenemezseniz, o zaman, vakit kaybetmeden saldiriya geciniz ve hasminizin sol ayaginin bilegine yapisarak havaya kaldiriniz ve kendi ekseniniz cevresinde donerek havaya savurunuz ve bu arada da serbest kalan sol elinizin isaret parmagi ile, hasminiz basinizin uzerinden gectikce, alninin ortasina ve belirli araliklarla hafif hafif fiske vurunuz.
  
  sekil 5- hasminizi yere yatiriniz ve umugune cokerek kollarini bileklerinden yakalayip uc defa geriye dogru bukunuz (serbest hareket, 3).
  
  sekil 6- hasminizi omuzlarindan sikica kavrayip, var gucunuzle ve ayak tabanlari havaya gelmek uzere yere yapistirin ve birakin uc dakika kadar oyle kalsin. toparlaninca, kendisini iyi hissedip hissetmedigini sorun. cunku judo - karate, herseyden once ve oncelikle bir centilmeklik sporudur. eger hasminiz kendine gelmisse ve kendini iyi hissediyorsa, oyun kurallari geregince minderi saygili bir sekilde (sekil 7) selamladiktan sonra, sag elinizle ve keskinlemesine ve kulak tozuna ve bas ile boyun kemigi arasina olmak uzere, ya da girtlagina sert bir vurus yapin ve ayak topuklarinizla, alttan, cenesine dogru ve seri bir kalca hareketiyle vurusu tamamlayin"
  
  ben tabii judodan karateden filan anlamadigim icin, resimlerde ne goruyorsam onu yaziyordum. fakat, bazan herifler oylesine birbirine girmis ic ice gecmis ve adeta dugumlenmis oluyorlardi ki, ayirmakta cok gucluk cekiyordum. ornegin sekil 21:
  
  "sekil 21- hasminizin sag kolunu bacaklarinin arasindan cekip, sol kolunu sol bacagina dolayarak kopruye getirdikten sonra, boynundan asirarak, bacaklarini geriye dogru kiviriniz ve one dogru bukunuz, serbest kalan elinizin ayasiyla, cenesine alttan ve orta kuvvette sert bir vurus yapiniz. "
• bugün 98. yaş günü olan yazar.
• hep iri iri gemilere binip,
  akdeniz'in kıyısından,
  uzaklara gitmeyi düşlerdi.
  rıhtımda öldü!
  renklerin karmaşasında
  düşler akıyor!
  yaşam sürükleniyor.
  akdeniz engin.