ırzına geçmek

• tdk:
  "aldatarak ya da zor kullanarak, bir kimseyi cinsel zevkine konu yapmak."
  
  bu deyiş bana göre sakıncalı aslında. neden tecavüz etmek değil de ırzına geçmek?... yani olay şu mu: "birisinin biriyle zorla cinsel ilişkiye girmesi problem değil, asıl problem olan; ilişkiye girdiği kişinin namusu kirlendi, ırzına halel geldi işte asıl sorun o..." sanki, zorla bedeni kullanmanın pek sakıncası yokmuş, namusun lekelenmemesi her şeyden daha önemliymiş gibi, namus, ırz kavramları üzerine kurulu bir deyiş...
• "kel ahmet bayağı bir eşkıya çetesi kurmuş, rastgele türk köylerine baskınlar yapıyor, güzel kadın ve kızların ırzına geçiyor, mallarını korumak üzere direnenleri öldürmekten çekinmiyordu. sonra, bu herif, cami duvarına siymiş, karayılan'ın dayısı oğlu yusuf'u da öldürüp hem karayılan'ın hem de bütün kabalar aşiretinin hıncını üzerine çekmişti."
  
  hasan izzettin dinamo, kutsal isyan 5, may yay. 1981 baskısı, s. 296
• ırz rıza değil kökence şeref/itibar demekmiş. şeref ve itibar kaybettiren cinsel ilişki ırza geçmek. burada itibarın istemsiz yitirilmesi, dolayısıyla daha çok zorlama, belki kısmen kandırma kast olunmakta, yoksa insanın kendi arzularına, salaklığına yenilmesi değil. yasalar ise apayrı bir mecra.
  
  fethiye'de ırza geçmek, bozmak için mahya etmek denilebiliyor.
  
  "merimee, enstitünün orta sınıfları için uygun görülme felaketine uğramıştı ve dolayısıyla ikili bir hayat sürüyordu; kitaplığın dördüncü rafındaki colomba yüz kanatlı, buz tutmuş ve kendini her zaman sunan, ama sistemli olarak unutulan, el değmemiş körpe bir dişi güvercindi; hiçbir bakış, hiçbir zaman ırzına geçmemişti onun." jean-paul sartre - les mots
  
  (ilk giri tarihi: 6.3.2014)
  
  (bkz: ırza geçmek), ırza tasaddi, ırza tecavüz, ırza tasallut