çocuk gelişimi

• çocuğun, anne karnından başlayarak okul öncesi dönem de dahil olmak üzere her türlü gelişimini inceleyen, psikoloji ve pedagojinin yan koludur.
• (bkz: özer aydoğan / karikatür)
• çocukları daha da aptallaştıran bilim dalı. eskiden doğal halde büyüyen çocuklar şimdiler de aptalca konan kurallarla suni bir şekilde büyütülmeye çalışılıyor. bunun adına da çocuk gelişimi diyorlar.
• 2. üniversite kapsamında öğrencisi olduğum bölüm. final haftası pişmanlık baş gösterse de "az kaldı mezun olacaksın" diyip kendi kendime umut oluyorum fighting
• dünya'ya yeni inmiş ve cocuklarımıza televizyon,radyo, sinema,gazete,dergi,çizgi roman ve kitap yoluyla neler sundugumuzu arastırmaya girişmiş bir uzaylı,onlara cinayet,tecavüz, acımasızlık, batıl inanış, budalalık ve tüketim ögretme kararı aldıgımızı düşünecektir.dogrusu bu çabayı gerçekten gösteriyor, büyük ölcüdede başarılı oluyoruz.çocuklara bilimsel düşünce ve umut asılamaya çalıssaydık acaba nasıl bir toplum olurduk?
  -carl sagan (bkz: carl sagan)
• (bkz: jesper juul)
• (bkz: https://www.instagram.com/ikicocukgelisimcianne/)
• istanbul üniversitesi auzef' de aöf kapsamında lisans programı olarak bu yıl öğrenci alacak. çocuk gelişimi lisans bölümü de ayaklara indi. böyle bir bölümün açık öğretimden öğrenci alması çok üzücü. bir bölümün açık öğretimi çıktıysa o bölümün itibarı ve değeri kalmaz.
  daha da kötüsü 2. üniversite olarak da kayıt alacak. yani 2. üniversite kapsamında kontenjan sınırsız. yks ile de 3000 kontenjan verilmiş.
• “çocuğun dört dörtlük gelişimini sağlamak için ona eşlik ederken şu karakteristikleri sergilemeliyiz:
  1. çocuğa saygı
  2. haklarına saygı
  3. duygularına tolerans
  4. davranışlarından özellikle o çocuğun yapısıyla ilgili dersler çıkarma iradesi, duygularını yetişkinlere göre daha yoğun ve doğrudan yaşayan çocuklarda yetişkinlere nazaran daha net ortaya çıkan duyarlılığı tanımaya çalışmak.”
  
  (bkz: psikosoybilim)
  (bkz: anne ancelin schützenberger)
• çocuk gelişiminin fiziksel ve nöral kısmı çok önemlidir. ortopedik açıdan çocuk hastanın değerlendirilmesinde yardımcı olması için normal farklılık aralıkları bildirilmiştir. bunlardan en sık kullanılanı denver gelişimsel tarama testidir.
  
  (bkz: denver ii)
  
  normal büyüme ve gelişmeyi bilmeden herhangi bir gelişim değerlendirmesi yapmak mümkün değildir.
  
  yenidoğanlar doğaları gereği tepkiseldir. buna rağmen bazı zihinsel özellikler de gösterirler. mesela aynı parlaklıktaki nesnelerden insan yüzüne daha çok benzeyene daha çok ilgi gösterirler. gri tonlardan çok siyah ve beyaz ilgilerini çeker. gözlerini sesin geldiği yöne çevirirler ve bakın burası çok önemli annelerini tanırlar.
  
  normal yenidoğan baskın bir fleksör tonus ile dünyaya gelir. hatta fizyolojik fleksiyon kontraktürlerine sahip olmaları tipiktir.
  
  normal gelişme sefalokaudal olarak ilerler. yani baştan popoya doğru. başları ve ellerini bacaklarından daha önce kontrol etmeyi öğrenirler. hepsinden önce baş kontrolü başlar daha sonra el kontrolü ve ilerleyen dönemde bacak kontrolü gelir.
  
  bir bebeğin büyüme ve gelişmesinin normal olup olmadığını anlayabilmek için hekimin anne ve babadan gelişimin dönüm noktaları ve ne zaman ortaya çıktıkları ile ilgili bilgileri edinmesi ve bunları normal değerler ile karşılaştırması gerekir. bu sebeple ailenin çocukla ilgili hemen her şeyi çok iyi kayıt etmesi tavsiye edilir.
  
  normal gelişimsel yanıtların ortaya çıkmaması, yenidoğanın ilkel reflekslerinin beklenenden daha uzun sürmesi nörolojik bir soruna işaret eder.
  
  normal büyüme ve gelişme bozuklukları dört kategoride incelenir: malformasyonlar, deformasyonlar, bozucu dış etkenler, displaziler.
  
  malformasyonlar:
  
  özellikle 2. gebelik ayındaki organ oluşum döneminde meydana gelen bozulmalar sebeplidir. myelomeningosel, sindaktili, polidaktili, poland sendromu, proksimal femoral yetmezlik gibi.
  
  deformasyonlar:
  
  vücutta meydana gelen mekanik zorlamalar kaynaklı şekil ve yapı bozukluklarıdır. metatarsus adduktus, kalkaneovalgus, doğumsal diz hiperekstansiyonu, tibianın fizyolojik eğriliği gibi.
  
  deformasyonlarla malformasyonları ayırmak önemlidir. malformasyonlar doğrudan düzeltilemez iken deformasyonlar, kuvvetin ortadan kaldırılması ya da alçı atel ile bu güce karşı koyma sonucu geri çevrilebilir süreçlerdir.
  
  bozucu dış etkenler:
  
  konstriksiyon bantları gibi morfolojik anonali yapan etkenlerdir.
  
  displaziler:
  
  hücre organizasyon düzeyinde meydana gelen bozukluklardır. osteogenezis imperfekta, akondroplazi, spondiloepifizyel displazi gibi.
  
  yenidoğanın başı vücudunun toplam uzunluğunum 1/4’üdür. ilk bir yıl baş çevresi göğüs çevresinden daha büyüktür. üst ve alt ekstremite oranı yani baştan simfisiz pubis’e olan mesafenin simfisiz pubis’ten ayak tabanına kadar olan mesafeye oran doğumda 1.7’dir. 10 yaş civarında oran 1 civarındadır. erişkinliğe ulaşırken 1’in altına iner.
  
  fiziksel gelişmede kemikler kız ve erkek için ayrı ayrı değerlendirlmelidir. sekonder kemikleşme merkezleri her kemik için değişiklik gösterir. ilk görünen skapuladır ve fetal 1. haftada görülür. tüm diğer kemiklerin tek tek hem kız hem erkek için sekonder kemikleşme merkezlerinin görülme zamanı bilinmelidir ki ayrıntılı usg’de neye bakılacağı bilinmelidir.
  
  kemiklerin büyüme plaklarının kapanma sürelerini de bilmek gerekir. buna bakıldığında en geç kapananın klavikula olduğu görülür. ortalama 24 yaşında kapanır. bu bilgi bize büyümenin ve boy uzamasının öyle ya da böyle 24-25 yaşına kadar sürebileceğini söyler. çünkü pek çok kemik 20-21 yaşına kadar büyümeye devam eder.
  
  gelişimle alakalı bebekler çok yakın izlenmeli ve nöral gelişiminin takibi ile beraber bebeğe egzersizler yaptırılmalıdır. ayrıca büyümenin takibi de yakın yapılmalıdır. baş çevresi ilk iki yılda haftada bir ölçülmelidir. 2 yaşından sonra ise 6 ayda bir ölçmek yeterlidir. basit bir mezura ile frontal parietal ve oksipital çıkıntılardan geçecek şekilde çevre ölçümü yapılıp kaydedilmelidir. büyümede bir anormallik varsa mikrosefali, hidrosefali, sütürlerin erken kapanması, subdural hematom ve beyin tümörleri sayılabilir. bu arada ölçüm sırasında mezura gergin olmalıdır. boy ve ağırlık için de nüfus çalışmalarından elde edilen persentil eğrileri kullanılmalıdır. bir bebek ilk ay ortalama her gün 30 gram civarı kilo alır. boy ya da kilo 3-97 persentiller dışındaysa mutlaka ileri incelemeler yapılmalıdır.
  
  ergenlik için tanner’in gelişim evreleri kullanılır. erkekler için genital organ büyüklüğü, kızlar için meme gelişimi, hem kız hem erkek için ise pubik kıllanma değerlendirilir.
  
  kaba motor yetiler, baştan popoya doğrudur. bebekler 3. aya kadar yüzüstü yatırıldıklarında başlarını kaldırmaya başalyıp zaman içinde vücuttan daha yukarıda turabilmelidir. 6. ayda kollarından tutulup çekildiğinde başını kendisi taşıyabilmelidir, başı sallanmamalıdır. 6. aydan önce yuvarlanmalı, 7. aydan önce destekli oturabilmeli, 12. aydan önce tutunarak ayakta durabilmeli, 14. aydan önce desteksiz ayakta durabilmeli.
  
  hareket gelişiminin ortalama dönüm noktaları şöyledir:
  
  9. aydan önce emeklemeli, 12. ayda yardım ile yürümeli, 16. aydan önce desteksiz öne doğru yürümeli ve zamanla koşabilmeli, 18 aylıkken destekli, 24 aylıkken desteksiz merdiven çıkabilmelidir. 3 yaş civarı destekli, 4 yaş civarı desteksiz merdiven inebilmeli. ilk zamanlar adımlar geniştir, nöromusküler gelişim ilerledikçe adım taban aralığı azalır. üst ekstremite sıralı salınımı başlar, adım uzunluğu ve yürüme hızı artar. 3 yaştan sonra erişkin tip yürüme görülmeye başlanır.
  
  ince motor yetiler ve kaba motor yetiler için çok uzun listeler vardır ve bunlar düzgünce değerlendirilmelidir.
  
  ince motor yetilerde:
  
  emme refleksi 4. aydan itibaren miadında doğmuş bebeklerin emme refleksi kaybolur. 6 aylıkken elindeki yiyeceği ağzıma götürebilir, 9 aylıkken kendi kendilerine kurabiye gibi yiyecekler yiyebilirler, 12 aylıkken kaşık tutabilirler, ekmek çiğneyebilirler, yardımla bardaktan bir şey içebilirler. 12-18 ay arası etrafı çokça kirleterek kendi başlarına kaşıkla yiyebilirler bir ya da iki elleriyle kendi başlarına süt içebilirler.
  
  6 aylıkken istemli bir şekilde bir şeyi elleriyle tutmalılar, 9 aylıkken tutarken parmaklarını kullanabilir ve cisimler elden ele geçirebilirler. 18 aydan itibaren oyuncaklarıno üst üste koyabilir, sayfaları teker teker çevirebilir (daha önceki aylarda sayfaları kabaca ikişer üçer sayfa şeklinde çevirebilirler) bir topu hedefsizce fırlatabilirler. 2 yaştan itibaren daire, yatay, dikey çizgiler çizebilirler. 18-24 yaş arası ambideksterlerdir yani el dominansı yoktur. ama eğer el tercihi varsa bu alarm verici bir bulgudur ve kullanmadığı elde nörolojik bir problem araştırılır. hatta spastik hemiplejinin ilk belirtisi olabilir.
  
  kişisel, sosyal ve konuşma yetileri:
  2. aydan itibaren kendileri ile konuşulduğunda gülümserler, ağlamadan çeşitli sesler çıkarırlar. 4 aylık olduğunda sesin geldiği yere başlarını çevirirler ve annelerini tanırlar. 6 aylık olduklarında gülerler. 8. aydan itibaren “hayır” kelimesine tepki verirler. 10. aydan itibaren ellerini “bye bye” şeklinde sallarlar ve anne baba derler. tek heceli sesler ortaya çıkar fakat bu seslerin hiçbiri organize anlamlar taşımaz. 1 yaşından itibaren resimlere ilgili duymaya ve cisimleri tanımaya başlar. giydirilirken kollarını uzatmak gibi yardımcı olma hareketleri yaparlar. 4-5 kelime öğrenir ve söylerler. 18 aylıktan itibaren ise isimler de dahil 10 kelimelik bir kelime haznesine sahip olurlar. 2 yaşından itibaren üçer kelimelik cümleler kurabilirler.
  
  bunlar genel hatlarıyla gelişimin takibinde bakılması gereken şeylerdir ancak daha detaylı göstergeler de mevcuttur.
  
  kaynak: tachdjian’dır, daha detaylı bilgiler de kitapta mevcuttur. ben kısaca özet geçtim.