transaction

• veri tabanı işlemlerinde, bir yığın güncelleme (transactional) işleminin, işlemsel bütünlüğünü tesis eder. mantığı ise "ya hep ya hiç"tir. bir işlem bütünlüğünü (örneğin bankacılık uygulamalarında havale işlemi) teşkil eden alt işlemlerin (paranın gönderen hesaptan düşülmesi, çeşitli muhsabelerin oluşturulması, alıcı hesaba girilmesi) tamamının başarılı bir şekilde ("hatasız") tamamlanması gerekir ki, işlem bütünlüğü de başarılı ("hatasız") kabul edilsin.
  iç süreçlerde bir hata oluştuğu an işlem bütünlüğü geri sarılır (rolling back) ve hiç bir şey yapılmamış gibi her şey ilk haline gelir.
  eğer bir hata oluşmadan tüm süreçler tamamlanırsa işlem bütünlüğünün onayı (committing) tetiklenir ve işlem(ler) başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiş olur.
  transaction (hatta âmiyane tâbirle dranzekşın) işlem bütünlüğünün sağlanması ve zorlanması gereken kritik vasıflı süreçlerde kullanılması elzem bir yapıdır.
  
  günümüzde modern veritabanı sunucuları "transaction" desteği vermektedirler. ancak ms access ve mysql gibi veritabanı uygulamalarında bu destek bulunmamaktadır. veritabanı destek vermiyorsa, bu desteği yazılım geliştirme ortamından almak gerekir. nitekim asp, asp.net, ado.net, com plus "application" tarafında transaction kullanmanıza imkan veriyor. com plus'un distributed transaction yapabildiği de elde olan veriler arasındadır.
• bir sql querysinde yapılan hatayı backuplarla boğu$madan kolayca düzeltmenizi saglayabilecek, olası veri kaybını önyelebilecek, cogu zaman hayat kurtarabilecek hede^*
• ilişkisel veritabanı sistemleri açısından konuşacak olursak, "işlem" demektir.
  ilişkisel veritabanı sistemlerinde eş zamanlı çalışmanın ve hatadan sonra düzenlemenin ( recovery ) kaynağı bu kavramdır. bu işlemler, performans amacıyla, veritabanı sistemi tarafından ( sanki birbiri ardına çalışmış gibi) eşzamanlı çalıştırılabilir.
  ayrıca veritabanı sistemi, işlemlerden biri normal bir şekilde sonlanmadığında ( yani hata aldığında), diğer eş zamanlı çalışan işlemlerin bu durumdan etkilenmemesini de garanti eder.
  veritabanı sistemleri transactionlar’ın acid diye kısaltılan dört özelliğini garanti etmelidir ki, transactionlar yukarıda belirttiğimiz işe yarasın:
  
  atomicity: transaction'ın içerisindeki adımların ya hepsi gerçekleşir ya da hiçbiri. transaction'ın yarısı etkili olup geri kalanının çalışmaması olmaz.basit dille konuşalım, örnek verelim: bir transaction a ve b tablolarındaki satırları update ediyor diyelim. transaction çalışıp bittikten sonra a tablosu update edilmiş durumdaysa, b'de de update işlemi olmuştur.
  
  consistency: tutarlılık. bu kullanıcının sorumluluğunda olan bir durumdur. bir işlem, kendi içerisinde tutarlı olmalı. örnek verelim gene. "a hesabından b hesabına para aktarır." diyelim bir işlem için. bu işlemde a hesabından azaltılan para miktarı, b hesabına eklenen para miktarı ile eşit olmalıdır. böylece işlem tutarlıdır diyebiliriz.
  
  isolation: iki işlem birbirinden izoledir. t1 işlemi, t2 çalışmasının ortasındayken gelip de t2'nin ilgilendiği ( okuduğu- yazdığı ) nesneye değişiklik yapamaz. işlemler, adımları içiçe geçmiş şekilde, eş zamanlı olarak çalışsa bile, veritabanı bunu garanti eder. kafamız bu konuda da rahat olmalı.
  
  durability: kalıcılık diyelim buna. bir transaction, kullanıcıya "tamam arkadaş ben işimi bitirdim" dedikten sonra, sistemde bir hata olsa bile, transaction'ın yaptığı değişiklikler diskte olmalıdır.
  
  veritabanı sistemleri, bu özellikleri nasıl sağlıyor, diğer entrylerde veya bunun devamında daha sonra anlatacağım.
• veri tabanı yöneticileri arasında götü sağlama almak şeklinde tabir edilir.
• bir lessonı, bir dersi oluşturan ana yapıdır.
  
  mesela her dersin bir girişi vardır. öğretilecek konu ne ise, bunun içini dolduracak şekilde dersin bir işleniş bölümü vardır. son olarak soruların alındığı, ödevlerin verildiği bitiş kısmı vardır. ve bunların her biri aslında transactiondır. bu transactionları giriş, gelişme ve sonuç olarak topladığımızda 1 ders elde ederiz. transactionlar ise exchangelerden oluşur.
  
  konuya bütünsel bakabilmek adına;
  
  (bkz: #65986307)
• (bkz: commit etmek) ve de (bkz: rollback yapmak) olaylarinin donup durdugu guzel bisey, her eve lazim demiyorum. her evde var cunku bunlardan ama genelde pek varliklarini belli etmiyolar.
• bir i$in ba$arilabilmesi icin gerekli minimum i$lemler topluluguna verilen isim.. (bkz: mts)
• (bkz: transaction code)
• veritabanında atomik bir işlem bütünüdür, yani bölünemez. bütünüyle realize edilir veya geri alınır.
• network terimi olarak bir verinin clienttan servera veya baska bir clienta gitmesi islemi ve bu islemin suresi (bkz: transaction time)