memorial day

• günümüzde küçük bir azınlığın gözünde sadece şehitlerin değil, tüm ölülerin/ataların/ecdadın anıldığı önemli bir güne dönüşmüş olsa da (ki hisli ve vatanperver insanlardır bunlar, saygı duyarım), çoğu amerikalı içın memorial day işe gitmemek, barbekü yapmak, ve de eğlenceli bir resmi geçit töreni izlemek için bir bahane olmaktan öteye gitmemektedir. nacizane fikrim memorial day'ın özünden bu kadar uzaklaşmasının üzücü bir durum olduğudur (bizim zamanımızda böyle değildi tabii...hiç unutmam, yıl 1874, ohio'da çiftçilik yapıyordum o yıllarda, memorial day'i iple çeker, bayramlıklarımızı easter civarında ütüleyip hazır ederdik. malum ütü de icat edilmemişti daha o zamanlar, o yüzden pek zordu işimiz, ineklere falan yalatırdık kıyafetlerimizi.)
  
  günümüzde memorial day mayıs ayı'nın son pazartesi günü (hep 30 mayıs'a denk gelmez elbet) kutlanan bir bayramdır. zaman içerisinde amerika'nın katıldığı bütün savaşların tüm şehitlerini kapsar bir anlam kazandıysa da, özü (ve de çıkış noktası) itibarıyle amerikan iç savaşında ölenleri anmak amaçını taşır.
  
  memorial day ilk çıktığı yıllarda hakikaten 30 mayıs günü, ve de hakikaten decoration day adıyla kutlanırdı. "decoration day" adı nereden geliyor acep? diye soracak olursanız (lütfen olun, boşu boşuna yazmayayım), ilk zamanlarda uygulanan fakat daha sonra "kim uğraşır?" şeklinde savsaklanan geleneklerden bir tanesi de memorial day'de bütün iç savaş şehitlerinin mezarlarının çiçeklerle dekore edilmesi idi. bu anma gününe memorial day adı ilk olarak new york eyaletinin waterloo şehrinde takılmıştır ("hayır efendim, biz milattan önce 218'den beri memorial day diyoruz ona" diye ısrar eden zibidiler mevcuttur, fakat amerikan hükümeti "waterloo dedik, waterloo olacak." diyerek olaya son noktayı koymuştur. zaten "bu bayramın ismini ben koydum önce" diye kardeşi kardeşe düşürmeye ne gerek var ki?)
  
  ilk yıllarda anma günü olarak neden 30 mayıs gününün şeçildiği pek bilinmemektedir, çünkü 30 mayıs amerikan iç savaşında bir dönüm noktası, 4 temmuz, 14 temmuz, 30 ağustos veya 29 ekim gibi tarihi önem taşıyan bir gün değildir. bir ihtimal iç savaşın sonunda konfedere (güney) kuvvetlerinin teslim olmayı tamamlamaları yaklaşik olarak mayıs sonuna denk geldiği için 30 mayıs şeçilmiş olabilir, fakat bu açıklama da ex post facto bir rasyonalizasyon, bir bahaneden öteye gitmemekte kanımca.zaman içerisinde memorial day'in 30 mayıs'tan "mayıs ayının son pazartesisi"'ne kayması ve de böylece işçime, emekçime 3 günlük bir haftasonu tatili fırsatı yaratması beni kasmamakta, tarihsel konulardaki hassas yapımı incitmemektedir. (zaten bana giren çıkan nedir ki, bu kadar yazdım yazdım, duyan da amerikan iç savaşında sülalemi kaybettim sanacak.)
  
  sonuçta amerikalılar memorial day'in nereden çıktığını unutmuş olsalar da, en azından ikinci bir memorial day'e sebebiyet verecek bir hataya düşmemiş, iç savaş denen trajediyi bir daha yaşamamışlardır. o zaman belki de, "memorial day zaten varoluş maksadının gereklerini yerine getirdi, ülkede iç barışın sağlanması sürecinde (19. yy.'daki reconstruction sürecinden bahsediyorum) üstüne düşeni yaptı, o yüzden de artık sadece iç savaş şehitlerini anma amacına hizmet etmesine gerek yoktur" dememiz daha doğru olmaz mı?
  
  hayır, olmaz.
  
  eğer memorial day'in doğmasına sebep olan şartlar ve vaziyetler değişmiş ise, o zaman nacizane fikrim bu tatilin de bir gereği kalmamış olduğu, ve de kaldırılması gerektiğidir.
  
  kaypaklığın alemi yoktur, illa ki "biz mayıs sonunda, yazın ilk günlerinde şöyle 3 günlük bir haftasonu tatili istiyoruz, şortlarımızı giyip barbekümüzde sosis pişirmek, bahçemizdeki küvet bozması havuzlarda deve güreşi yapmak en ulvi idealimiz, iç savaşta veya diğer savaşlarda ölenler bizi hıç ilgilendirmiyor." diyorsa amerikalılar, o zaman mayıs ayının son pazartesisini "milli barbekü bayramı" ilan etsinler, olsun bitsin, şehitlere de terbiyesizlik edilmesin, öyle değil mi?