kanun hükmünde kararname

• kanun hükmünde kararname, çıkaran organ bakımından yürütmeye aittir. bakanlar kurulu kanun hükmünde kararname çıkarırken yürürlükteki kararları değiştirebilir, yeni düzenlemeler getirebilir. kanun hükmünde kararnameler yetki açısından kanunlarla eş değerdir. yürütme organının kanun hükmünde kararname çıkarabilmesi için yasama organının yürütmeye bu hakkı (yetki kanunu) vermesi gereklidir.
  bakanlar kurulunun prosedür gereği, kararnameyi resmi gazetede yayınlattığı gün aynı zamanda meclis gündemine de getirmesi gerekir. tıpkı kanun gibi kanun hükmünde kararnameler de yayınlandığı günden itibaren uygulanmaya başlar. kanun hükmünde kararnameler parlamento tarafından onaylanmalıdır.
  olağan hallerdeki kararnameler anayasanın 1. ve 2. bölümünde yer alan siyasi ve kişisel hakları konu alan maddelerle ilgili düzenleme yapamazlar. böylece iktidarın, kendi çıkar çevreleri lehinde karar alması ve uygulaması engellenir. yürütme yalnızca sosyal ve ekonomik alanlarla ilgili kanun hükmünde kararname çıkarabilir, bu sayede sosyal ve ekonomik alanlarla ilgili gelişmelerin hızla gerçekleştirilmesi sağlanır. bu sistem parlamentodan kararların hızla çıkmasını, hükümetin programını uygulamasını, bürokrasinin de desteğiyle konularda uzman olan yürütme organının sorunsuzca uygulama yapmasını, olağanüstü hallerde hükümetin hızlı karar çıkarabilmesini sağlamayı amaçlar.
  kanun hükmünde kararnameler, resmi gazetede yayınlandığı gün yürürlüğe girerler;fakat parlamento tarafından kabul edilmeleri uzun süre alır, aynı gün kanun hükmünde kararnameler parlamento gündemine getirilmeyebilirler, bu nokta kanun hükmünde kararname uygulamalarının en tehlikeli kısmıdır.
  kanun hükmünde kararnameler parlamentoda değişik görüşlerin yorumundan geçmeden yürürlüğe girebildikleri için yasalara göre meşruiyetleri daha azdır.
  yürütme organının uygulamaları danıştay tarafından denetlense de, kanun hükmünde kararnameler yasama organının uygulamalarını denetleyen anayasa mahkemesi tarafından kontrol edilir. anayasa mahkemesi; “acil, önemli konularda değil de; devletin, kamunun yaşamını etkileyen tüm konularda hükümetin kanun hükmünde kararname çıkarması olasılığı güçler ayrılığı ilkesine ters düşer.” diyerek olaya el koymuştur. parlamentonun yetkilerinin yürütme organınca kullanılması kolay olmamıştır. türk hukuk sisteminde kanun hükmünde kararname uygulamalarına duyulan ihtiyaç tasarıların parlamentodan konsensüs zayıflığı dolayısıyla geçirilememesinden doğmuştur.