haydar haydar

• (bkz: haydar)
  (bkz: ali ekber çiçek)
  (bkz: kul nesimi)
  (bkz: sıdkı baba)
  
  tüm bu bakınızların ortak özelliği, iki şiirin bestecisinin de ali ekber çiçek olması ve iki şiiri bestelerken de haydar haydar nakaratının orjinalinde olmamasıdır. haydar "cesur-yiğit" anlamına gelen ve hz. ali için kullanılan bir namdır.
  
  sıdkı baba, asıl adı zeynel abidin olan ve 1865 yılında mersin’in tarsus ilçesine bağlı yenice köyünde dünyaya gelen bir bozok yörüğüdür. 14 sene "pervane" mahlasıyla şiirler yazmıştır, zaten bestenin orjinalinde 14 bin yıl değil, 14 yıl der.
  
  pervane tasavvufta aşığı temsil eder, bile bile kendini yakan ateşe giren aşıktır bu. divane de "delilik" yani mecnun olma halidir, dünya hayatından sıyrılmaktır. mestane kendinden geçmektir ama bu şarap yüzünden değil aşk yüzünden olan sarhoşluktur. tasavvufta mey ve şarap genelde bu şekilde kullanılır. kırklar türk kültüründe çokça kullanılagelmiş bir sayıdır (bkz: türklerde kırk sayısının önemi). bahsedilen kırklar gözle görünmeyen bir ermiş meclisidir, bir üst makamı 7 ler, onun üstü de 3 lerdir. şair bu mecliste dara düştüğünden bahseder, bir nevi hesaba çekilmedir bu.
  
  şiirin orjinali şu şekildedir:
  
  "nura düş oldum
  
  çatılmadan yerin göğün binası
  muallâkta iki nura düş oldum
  birisi muhammed birisi ali
  lahmike lahmi de bire düş oldum
  
  ezdi aşkın şerbetini hoş etti
  birisi doldurdu biri nuş etti
  ikisi bir derya olup cuş etti
  lâl ü mercan inci dür’e düş oldum
  
  ol derya yüzünde gezdim bir zaman
  yoruldu kanadım dedim el’aman
  erişti carıma bir ulu sultan
  şehinşah bakışlı ere düş oldum
  
  açtı nikabını ol ulu sultan
  yüzünde yeşil ben göründü nişan
  kaf u nun suresin okudum o an
  arş-kürs binasında yâre düş oldum
  
  ben âdem’den evvel çok geldim gittim
  yağmur olup yağdım ot olup bittim
  bülbül olup firdevs bağında öttüm
  bir zaman gül için hara düş oldum
  
  âdem ile balçık olup ezildim
  bir noktada dört hurufa yazıldım
  âdem’e can olup sit’e süzüldüm
  muhabbet şehrinde kâra düş oldum
  
  mecnun olup leyla için dolandım
  buldum mahbubumu inandım kandım
  gılmanlar elinden hulle donandım
  dostun visalinde nâra düş oldum
  
  on dört yıl dolandım pervane’likte
  sıtkı ismin buldum divanelikte
  sundular aşk meyin mestanelikte
  kırkların ceminde dara düş oldum
  
  sıdkı’yam çok şükür didare erdim
  aşkın pazarında hak yola girdim
  gerçek âşıklara çok meta verdim
  şimdi hacı bektaş pir’e düş oldum"
  
  ..............
  
  kul nesimi'nin şiiri de benzer şekilde tassavufi ögeler içerir:
  
  "ben yitirdim ben ararım
  yâr benimdir kime ne
  gâh giderim öz bağıma
  gül dererim kime ne
  
  gâh giderim medreseye
  ders okurum hak için
  gâh giderim meyhaneye
  dem çekerim kime ne
  
  sofular haram demişler
  bu aşkın şarabına
  ben doldurur ben içerim
  günah benim kime ne
  
  ben melâmet hırkasını
  kendim giydim eğnime
  ar ü namus şişesini
  taşa çaldım kime ne
  
  sofular secde ederler
  mescidin mihrabına
  yâr eşiği secdegâhım
  yüz sürerim kime ne
  
  gâh çıkarım gökyüzüne
  hükmederim kaf'tan kaf'a
  gâh inerim yeryüzüne
  yâr severim kime ne
  
  kelp rakip böyle diyormuş
  güzel sevmek pek günah
  ben severim sevdiğimi
  günah benim kime ne
  
  nesimi' ye sordular ki
  yârin ile hoş musun
  hoş olayım olmayayım
  o yâr benim kime ne"
  
  türk kültürüne arap motifleri girmeden önceki o muhteşemlik görülebilir bu iki şiirde ve nicesinde. anadolu'da birçok aşık, ozan gerçeğin peşinde olmayı çok güzel ifade etmiştir. bu iki bestenin sözleri ve müziğinin mükemmelliği sebebiyle kim söylerse söylesin bana hoş gelir. türk ve yabancı yorumlardan birkaçını bırakayım:
  
  mamek khadem yorumu
  
  carlo domaniconi gitar
  
  minor empire
  
  selda bağcan
  
  müslüm gürses
  
  erdal erzincan ve cem adrian
  
  kaknüs ensemble
  
  sabahat akkiraz
  
  kammersymphonie berlin
  
  ahura ritm
  
  ve elbette kaynağı ali ekber çiçek