solunum

• (bkz: teneffus)
• nefes alıp verme işleminin adi. bunun bi de sistemi var olmazsa olmaz.
• besinlerden tp'de depolanacak kimyasal enerji üreten reaksiyonlar.
  (bkz: oksijenli solunum) (bkz: oksijensiz solunum)
• canlıların besin maddelerini kimyasal süreçten geçirip yıkarak enerji elde etmeleridir. nefes alıp vermeden de yapılabilr. (bkz: oksijensiz solunum) (bkz: fermantasyon).
  
  eğer gerçekten nefes alarak yapılıyorsa burada bir oksijenli solunum söz konusudur.
• tüm canlılara ait ortak özelliklerden bir tanesi daha.
  asıl değineceğim konu şu: niçin solunum yapıyoruz? bu sorunun tek bir cevabı vardır, o da "enerji üretmek"ten başka birşey değildir.
  solunumun amacı enerji üretmektir. solunum, monomer madde yıkımı anlamına da gelmektedir.
  
  solunum 2 temel başlık altında incelenebilir. bunlar, oksijenli ve oksijensiz solunum olaylarıdır.
  oksijenli solunumu şu şekilde belirtebiliriz: besin+ oksijen---> karbondioksit+ su+ atp+ ısı+ eğer ortamda amino asit varsa +nh3, yani amonyak
  oksijensiz solunumda ise glikoz molekülleri laktik aside yahut etil alkol+2co2'ye dönüşür. elbette oksijensiz solunum çeşitleri bundan fazladır, ancak bilinmesi gerekenlerin bunlar olduğunu düşünüyorum.
  
  anlaşılacağı üzere, solunum sonrasında metabolizma atıkları dışarıya atılabiliyor. amonyak örneğinde olduğu gibi.
  bütün bunların haricinde dikkat edilmesi gereken detayik noktalar vardır. bunlar neler mi? maddeler halinde sıralayayım.
  - solunumun amacı enerji üretmektir.
  - solunum, monomer madde yıkımı anlamına gelmektedir.
  - oksijensiz solunumda su açığa çıkmaz.
  - laktik asit fermantasyonu sonucunda karbondioksit açığa çıkmaz.
  (bkz: olumsuzluk eki)
  -metabolizma atıkları solunumla da dışarı atılabilir.
  
  son olarak değinmek istediğim husus şudur ki; oksijenli solunumda 3 evre vardır, bunlar: glikoliz, kreps döngüsü ve son oksidasyon safhasıdır.
  oksijensiz solunumun ise iki evresi vardır, bunlar: glikoliz ve ürün oluşum safhasıdır. ürün oluşum safhasında, canlıda bulunan enzime göre farklı ürünler oluşabilir. örneğin insanlarda bulunan çizgili kas hücreleri laktik asit üretirken, bira mayası hücreleri ise etil alkol ve karbondioksit üretir. bunun tek nedeni, bu 2 canlıda bulunan enzim farklılığıdır.
• (bkz: solunum ve fotosentez/1)
• solunum hücresel ve katabolik bir olaydır. oksijenli solunum, oksijenin varlığıyla glikozun karbon dioksit ve su moleküllerine ayrıldığı ve bu sırada açığa çıkan enerjinn atp'de tutulduğu metabolik olaydır (c6h12o6 + 6o2 - 6co2 + 6h2o + 38 atp). bir molekül glikoz, karbondioksit ve suya parçalandığında 38 atp oluşur. oluşan bu atp molekülleri glikoz molekülündeki enerjinin yaklaşık %40'ını bağlar. geri kalan bölüm ısı olarak çevreye yayılır.
  
  eğer atp molekülü sentezlenirken organik besinler oksijen kullanılarak parçalanırsa bu olaya oksijenli solunum denir. `mitokondri''nin krista ve matriks isimli bölümlerinde solunum tepkimelerin gerçekleşmesini sağlayan enzimler vardır. besin maddelerinin monomerleri sitoplazmada belirli aşamaya kadar parçalanırken bir miktar atp sentezlenir. besinlerin parçalanmasıyla olan küçük moleküller mitokondriye alınır. burada matriks ve kristada enzimler yardımıyla atp sentezi sürdürülür. oksijenli solunumda organik maddeler inorganik maddelere kadar parçalandığından enerji verimliliği yüksektir.
• tepkimeleriyle biyokimyada hayat karartır.
• senelerce yaptığımız, yapmaktan yorulmadığımız (sıkıysa yorul), üzerine çalışılarak belli bi süre durdura bileceğimiz sıradan görünümlü garip olaylardan biri.
• pre bötzinger kompleksi pons ve bulbusun arasında bulunur. ve bu merkez solunumun otomotik pilotu'dur. pacemaker bölgesidir.
  
  ayrıca dorsal solunum grubu'na nervus vagus kemoreseptörlerden sinyal getirir. ve solunumu bu başlatır. ve bunu pons'ta bulunan apnostik merkez devam ettirir.
  
  ama aldığımız nefes bir yerde durmalı bunu da pnömotaksik merkez yapar. yani inhibitördür.
  
  ventral solunum merkezi de sadece zorlu solunumlarda görev yapıp yardımcı inspiratuar kasları hareket ettirir.